جعفر شهامت با اشاره به نقش راهبردی ایران در شبکه حملونقل منطقهای اظهار کرد: سیاست دیپلماسی کریدوری، چه در بخش ریلی و چه در بخش جادهای، در واقع مکمل سیاست همسایگی و سیاست نگاه به شرق است. ایران بهعنوان مرکز ثقل ترانزیت شرق و غرب، باید نقش خود را در پیوند دادن اقتصادهای منطقهای تثبیت کند.
شهامت در ادامه با اشارهای تاریخی گفت: همانطور که دکتر شفیعیکدکنی اشاره کردند، انگلیس دو قرن برای حذف زبان فارسی تلاش کرد؛ امروز نیز کنار گذاشتن ایران از مسیرهای بینالمللی و پروژههای بزرگ حملونقل منطقهای میتواند همان تأثیر را بر تمدن و هویت ایران بگذارد. ما باید هوشمندانه با توسعه مسیرهای ترانزیتی، موقعیت تمدنی و ژئوپلیتیکی کشور را حفظ کنیم.
او افزود: بر همین مبنا، در گروه توسعه، مباحثی تحت عنوان اقتصاد دریامحور، گذر و ترانزیت در برنامه توسعه کشور گنجانده شده است؛ بهویژه در مواد ۵۷، ۵۸ و ۵۹ قانون توسعه، بر اهمیت لجستیک، چابکسازی مرزها، دیجیتالیسازی فرآیندها و انعقاد توافقنامههای بلندمدت تأکید شده است.
مدیرکل راهداری و حملونقل جادهای خراسان رضوی تأکید کرد: اگر بخواهیم شاخص کارآمدی لجستیک کشور را واقعی بسنجیم، باید برای نقاط مرزی و مسیرهای ترانزیتی شاخصهای دقیق تعریف کنیم و پایش روزانه داشته باشیم. این پایش باید شامل زمان توقف کامیونها، حجم تردد، میزان ایمنی، و عملکرد پایانهها باشد تا بتوان بر اساس دادههای واقعی تصمیم گرفت.
شهامت گفت: برآورد اولیه ما نشان میدهد تنها برای تکمیل طرحهای نیمهتمام در استان خراسان رضوی، با قیمتهای روز، حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان نیاز است. اگر پروژههای مشابه در خراسان شمالی و جنوبی را هم در نظر بگیریم، مجموع اعتبار لازم به بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان میرسد. این رقم معادل نزدیک به یک میلیارد دلار است که البته در صورت تأخیر در اجرا، هزینهها دو برابر خواهد شد.
وی افزود:اکنون بیش از ۶۰ درصد مسیرهای حملونقل در سه استان خراسان، جادههای دوطرفهاند. این وضعیت در طرحهای پرترددی، چون مسیرهای نوروزی و اربعین باعث نوسانات ترافیکی، تصادفات و رنج مضاعف برای زائران و مردم محلی میشود. تکمیل بزرگراهها و آزادراهها در این محور نهتنها ایمنی را ارتقا میدهد، بلکه موجب افزایش ظرفیت تردد و کاهش هزینههای حملونقل خواهد شد.
شهامت تصریح کرد: با توجه به گستردگی پروژهها و محدودیت منابع داخلی، بدون ورود سرمایهگذاران خارجی نمیتوان این طرحها را به سرانجام رساند. مشارکت بخش خصوصی، سرمایهگذاران بینالمللی و نهادهای توسعهای در حوزه حملونقل ضروری است. ما در حوزه توسعه زیرساختهای برقی، پایانههای مرزی و راههای شریانی آماده همکاری با سرمایهگذاران هستیم.
مدیرکل راهداری و حملونقل جادهای خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنانش گفت: در سالهای اخیر، با مدیریت یکپارچه و هماهنگی دستگاهها، بسیاری از چالشهای مرزی از طریق تعامل مستقیم و حتی تماس تلفنی میان مسئولان حل شده است. خوشبختانه امروز هماهنگی بین وزارت راه و شهرسازی، گمرک، سازمان بنادر و ستاد ملی گذر به نقطه مطلوبی رسیده است.
او تأکید کرد: زیرساختهای مرزی چندلایه ما، از بسترهای نرمافزاری تا زیرساختهای فیزیکی، باید در خدمت دیپلماسی اقتصادی کشور باشند. هرگونه خلل در این فرآیندها، کارکرد دیپلماسی اقتصادی و توافقنامههای بینالمللی ایران را تضعیف میکند.
شهامت با اشاره به آخرین برنامههای توسعهای گفت:در موافقتنامه اخیر استانی، هدفگذاری شده است تا در بازه یکسالونیم آینده، ظرفیت تردد کامیونها در مرزهای شرقی کشور دستکم دو هزار دستگاه افزایش یابد. اکنون روزانه بیش از هزار تا هزار و پانصد کامیون از مرزهای استان تردد میکنند که با اجرای این طرحها، این عدد میتواند دو تا سه برابر شود.
وی افزود: در حوزه مرز ترکمنستان نیز در حال رایزنی با سفارت جمهوری اسلامی و مسئولان دو کشور هستیم تا زیرساختهای مشترک حملونقل و مسیرهای جدید ترانزیتی فعالتر شوند. نقش خراسان رضوی در این میان، نقش پیشرو و راهبردی است.
شهامت با تأکید بر اهمیت پیوند راه و دیپلماسی خاطرنشان کرد: دیپلماسی راه، نه فقط مسیر عبور کالا بلکه ابزار نفوذ اقتصادی، فرهنگی و تمدنی ایران در منطقه است. هرچقدر زیرساختهای ما در مرزها، پایانهها و کریدورها منسجمتر و بهروزتر باشند، دست دستگاه دیپلماسی برای مذاکره، امضای موافقتنامههای ترانزیتی و گسترش تجارت منطقهای بازتر خواهد بود.
مدیرکل راهداری و حملونقل جادهای خراسان رضوی، تکمیل پروژههای راهسازی و مرزی شرق کشور را ضرورتی حیاتی برای تحقق سیاست نگاه به شرق و دیپلماسی همسایگی عنوان کرد و گفت: دیپلماسی کریدوری، حلقه اتصال ایران با شرق و غرب است و خراسان رضوی در قلب این سیاست قرار دارد. برای تحقق این هدف، نیازمند هماهنگی بیندستگاهی، جذب سرمایهگذاری و اجرای طرحهای زیربنایی با نگاه ملی هستیم.