یادی از محمود مشحون، رئیس فقید فدراسیون بسکتبال | راهگشای المپیک

مریم شیعه | شهرآرانیوز؛ تابلوی سالن توکوشیما عدد ۷۴–۶۹ را نشان می‌دهد و فقط چند ثانیه تا پایان، زمان باقی مانده است. بازیکنان ایران روی نیمکت از جا بلند شده‌اند، حامد حدادی زیر حلقه می‌ایستد، صمد نیکخواه بهرامی به سوت داور خیره است و او در ردیف مدیران فنی کنار زمین، با کت وشلوار تیره و چهره‌ای کاملا جدی، تقریبا تکان نمی‌خورد. این بازی، فینال جام ملت‌های آسیا۲۰۰۷  است.

نخستین فینال آسیایی بسکتبال ایران و در عین حال دروازه‌ای به المپیک پکن. سوت آخر که به صدا درمی آید، بازیکنان ایران وسط زمین روی هم می‌ریزند. لبنان، حریف همیشه سخت غرب آسیا، مغلوب می‌شود. ایران برای اولین بار قهرمان آسیاست و راهی المپیک.

خیابان‌های تهران تا نیمه شب، هنوز بیدار است و غرق در جشن و پایکوبی. چند روز بعد، هواپیمای تیم قهرمان در فرودگاه می‌نشیند. بازیکنان با جام طلایی و پرچم، روی پله‌ها می‌ایستند و جمعیت یک نفس تشویقشان می‌کنند. چیزی که تا پیش از این، مخصوص فوتبال بود. او هم همراه تیم وارد می‌شود. رئیس فدراسیونی که بالاخره بسکتبال ایران را از حاشیه به متن می‌کشاند.

سال‌ها بعد، وقتی ایران در تیانجین۲۰۰۹ دوباره قهرمان آسیا می‌شود و این بار چین و میزبان را در فینال می‌برد، پاسخ یکی از سؤال‌های توکوشیما روشن می‌شود. اینکه قهرمانی۲۰۰۷ تصادفی نبود. در ۲۰۱۳ هم سومین طلای آسیا به همان نسل طلایی و همان فدراسیون می‌رسد و جایگاه بسکتبال ایران در قاره تثبیت می‌شود.

در میانه این مسیر، فدراسیون جهانی در شهر کواترو کاستلا در ایتالیا، لوحی شبیه «اسکار» به او اهدا می‌کند. تقدیری رسمی از مدیری که در پرونده اش سه قهرمانی آسیا و نخستین حضور تاریخ بسکتبال ایران در المپیک ثبت شده است. هم زمان، در دفتر فدراسیون در تهران، پرونده‌هایی روی میز است که کمتر دیده می‌شود، حق حجاب برای بسکتبال بانوان، میزبانی مسابقات رده‌های سنی مثل جوانان آسیا و گسترش لیگ.

در دوره او، پس از سه سال دوندگی، راه حضور بین المللی دختران بسکتبالیست ایرانی با پوشش اسلامی باز می‌شود. به این ترتیب در دوران مدیریت مشحون، بسکتبال بانوان ایران رونق می‌یابد و لیگ حرفه‌ای بسکتبال زنان که زمینه حضور آن‌ها را در مسابقات جهانی فراهم می‌آورد، جان می‌گیرد.

دوشادوش نسل طلایی

محمود مشحون در تیر۱۳۲۰ در نور مازندران به دنیا می‌آید، اما ریشه هایش در تهران و دبیرستان دارالفنون شکل می‌گیرد. نوجوان است که ابتدا شنا می‌کند و بعد از استخر بیرون می‌زند و سر از سالن بسکتبال در می‌آورد. سال۱۳۳۵، زیر نظر مربی‌ای به نام مسعودنیا، بسکتبال را در دارالفنون شروع می‌کند.

همراه دو برادر دیگرش وارد تیم ملی می‌شود و حدود یک دهه، از اواخر دهه ۳۰ تا اواخر دهه۴۰ خورشیدی، پیراهن تیم ملی بسکتبال را به تن دارد. تیم ملی آن روز‌ها هنوز دور از سطح امروز است، اما حضور در مسابقات منطقه‌ای و بازی با حریفان خارجی، برای نسلی از بسکتبالیست‌ها تجربه‌ای تازه محسوب می‌شود.

پس از کنار رفتن از بازیکنی، کم کم وارد مسئولیت‌های اجرایی می‌شود. عضویت در کمیته مربیان، سرپرستی هیئت بسکتبال تهران، مسئولیت در دفتر مشترک هیئت‌های ورزشی و در مقاطعی، حضور در سایر رشته ها. سال۱۳۸۱، در شرایطی که نسلی از نوجوانان و جوانان مستعد در بسکتبال ایران در حال اوج گرفتن است، مشحون به ریاست فدراسیون بسکتبال انتخاب می‌شود.

هم زمانی این نسل که بعد‌ها نام‌هایی مثل حدادی، برادران نیکخواه بهرامی، کامرانی و آفاق از دل آن بیرون می‌آید با مدیریتی که برنامه جدی تری برای اردو، مربی خارجی و حضور بین المللی دارد، شتاب رشد بسکتبال ایران را بالا می‌برد. در دوره او، تیم ملی مردان، سه قهرمانی آسیا، بلیت المپیک۲۰۰۸ و چند حضور در جام جهانی را به دست می‌آورد و نام ایران در بسکتبال آسیا در کنار چین و کره جنوبی قرار می‌گیرد.

چند بار به ریاست انجمن بسکتبال غرب آسیا انتخاب می‌شود و به عنوان یکی از چهره‌های پرنفوذ بسکتبال منطقه شناخته می‌شود. محمود مشحون بازیکن ملی قدیم و مدیر فدراسیونی است که تجربه‌هایی طلایی را برای ورزش ایران رقم‌ می‌زد.

در ادامه حتما بخوانید روزی که دو پیشکسوت بسکتبال اشک ریختند| یکی از مردان خوب بسکتبال رفت

آمیزه افتخار و جدل

آذر ۱۴۰۲، خبر درگذشت او در هشتادودوسالگی منتشر شد. سکته قلبی، پایان زندگی مردی بود که حدود شصت وهشت سال از عمرش را در ورزش گذراند. بازیکنان نسل‌های مختلف، مربیان، مدیران و خبرنگاران ورزشی دور هم جمع شدند و از رئیس اسبق فدراسیون بسکتبال خداحافظی کردند. یک ماه و نیم بعد، در دی ۱۴۰۲، سالن بسکتبال آزادی با حضور وزیر ورزش و خانواده اش به نام «تالار محمود مشحون» نام گذاری شد.

سردیسی از او رونمایی شد و پلاکی بالای در سالن نصب شد که نامش را بر زبان تماشاگران آینده نگه می‌داشت. این نام گذاری، نوعی جمع بندی رسمی بود. جمع بندی دوره‌ای که در آن، بسکتبال ایران برای نخستین بار قهرمان آسیا شد. به المپیک رفت و در عین حال، بحث‌های جدی درباره سبک مدیریت، جانشین پروری و رابطه رئیس با ستاره‌ها را پشت سر گذاشت. میراث او، آمیزه‌ای از افتخار و جدل است. ترکیبی که معمولا نام‌های بزرگ ورزش با آن به یاد آورده می‌شوند.

بخشی از اطلاعات این نوشتار از سایت فدراسیون جهانی بسکتبال، خانه بسکتبال ایران و رسانه‌ها گرفته شده است.