نگاهی به «آقای زالو»، پرفروش ترین فیلم هفته های اخیر سینمای ایران | حوالی خط پایان

به گزارش شهرآرانیوز؛ مهران احمدی برای مخاطبان ایرانی، پیش از هر چیز، بازیگری است با کارنامه‌ای متنوع، نقش‌هایی ماندگار را مقابل دوربین برده و مشخصا با «پایتخت» به اوج محبوبیت رسیده است. احمدی، چه در آثار جدی و اجتماعی و چه در کمدی ها، همواره به جزئیات رفتاری و لحن شخصیت توجه داشته و همین ویژگی، او را به یکی از چهره‌های شناخته شده، موفق و محبوب نسل خود بدل کرده است.

ورود مهران احمدی به عرصه کارگردانی، تلاشی طبیعی برای امتداد همین شناخت دقیق از مختصات آثار نمایشی و ذائقه مخاطب بود؛ تلاشی که البته در گام نخست، با فیلم محبوب «مصادره» و آن ایده خلاقانه اش، بسیار مورد توجه قرار گرفت.

کارنامه یک بازیگر - فیلم ساز

او در ادامه، یک کمدی متوسط به نام «سگ بند» ساخت و به تازگی «آقای زالو»، جدیدترین ساخته اش در مقام کارگردان، نشانه‌های واضحی از پختگی در کیفیت اجرایی را به نمایش می‌گذارد و حاکی از آن است که مهران احمدی، نسبت به قواعد اجرا، هدایت بازیگران، مدیریت انسجام مؤلفه‌های فنی و هنری و همچنین کنترل ریتم روایت، اشراف دقیق تری پیدا کرده است.

«آقای زالو» را اگر در نسبت با سایر ساخته‌های مهران احمدی بسنجیم، به وضوح به «مصادره» نزدیک‌تر است تا «سگ بند». این نزدیکی نه صرفا در جنس شوخی ها، بلکه در تلاش فیلم برای اتصال کمدی به یک مسئله اجتماعی - سیاسی بسیار جدی و مهم است. برخلاف «سگ بند» که بیش از هر چیز بر اغراق‌های موقعیتی و شوخی‌های فیزیکی متکی بود، «آقای زالو» می‌کوشد روایت منسجم تری ارائه دهد و از دل یک داستان تکراری، موقعیت‌های طنز تازه‌ای استخراج کند.

از منظر کیفیت اجرایی، این فیلم یک سر و گردن بالاتر از آثار قبلی احمدی قرار می‌گیرد. میزانسن‌ها حساب شده‌تر هستند، ریتم روایت کمتر دچار افت می‌شود، تعداد لوکیشن‌ها و افراد زیاد است و فیلم، دست کم از نظر فرم، با مختصات سینمای حرفه‌ای هماهنگ‌تر است تا روند محصولات شانه تخم مرغی و زرد موسوم به کمدی‌های بدنه.

فراتر از خنده‌های زودگذر

یکی از امتیاز‌های برجسته «آقای زالو» این است که به وضوح قصد ندارد صرفا یک اثر زرد و متکی بر خنده‌های لحظه‌ای باشد. فیلم دغدغه‌ای مشخص دارد و می‌کوشد با لحنی صریح و حتی گزنده، به مناسبات فرصت طلبانه و آسیب‌های مزمن اجتماعی بپردازد؛ دغدغه‌ای که می‌توان آن را در زمره مسائل عمومی و حتی ملی یک نسل طبقه بندی کرد.

با این حال، فیلم جدید مهران احمدی، در نهایت از نظر مضمونی، گامی فراتر از کلیشه‌های آشنا برنمی دارد. آنچه در این اثر ارائه می‌شود، همان مضامین پرتکراری است که سال هاست در این گونه آثار دیده‌ایم؛ با این تفاوت که این بار لحن فیلم ساز مستقیم‌تر و کیفیت تولید نیز بالاتر است. با این حال، می‌توان گفت که «آقای زالو» از یک خلاقیت فرمی ویژه تهی است.

رژه تیپ‌ها

از منظر بازیگری، «آقای زالو» حاوی نکته ویژه‌ای نیست. امین حیایی، بار دیگر تیپی آشنا و قابل پیش بینی را بازتولید می‌کند که پیش‌تر در نمونه‌های متعدد کمدی از او دیده‌ایم و هادی کاظمی نیز، در نقش وردست نقش اول، وظیفه همیشگی خود، یعنی فراهم کردن بستر شوخی‌ها و پیشبرد موقعیت‌های کمیک، را انجام می‌دهد.

علاوه بر این دو نفر، مهران مدیری که در سال‌های اخیر به حضور‌های کوتاه و اغلب تبلیغاتی روی آورده، در این فیلم هم نقشی مختصر و مشابه با بازی اش در «رحمان ۱۴۰۰» ارائه می‌دهد که بیش از آنکه به روایت کمک کند، یادآور الگو‌های مصرف شده قبلی است. در این میان، شاید بتوان بهترین اجرای فیلم را به خود مهران احمدی نسبت داد؛ شخصیتی سمپات که در سکانس‌های پایانی، با حضوری محدود، اما مؤثر، نشان می‌دهد این هنرمند همچنان، در مقام بازیگر، توانایی خلق لحظات اثرگذار در فاصله کم با لنز را دارد.

در ادامه حتما بخوانید مروری بر فیلم‌های پرفروش ۳ ماه پاییز ۱۴۰۴ | «آقای زالو»، پرفروش‌ترین فیلم گیشه

ظاهری آراسته، باطنی محافظه کار

«آقای زالو»، از نظر فنی و تولیدی، فیلمی آبرومند است و از سطح خوبی در عناصر فنی، در چارچوب یک محصول استاندارد سینمایی، برخوردار است. با این حال، مشکل اصلی فیلم در هسته دراماتیک اثر نهفته است؛ جایی که تکرار جای خلاقیت را گرفته و فیلم، بیش از آنکه چیزی را کشف کند، صرفا دانسته‌های مشترک مخاطب (آن هم مخاطبانی از یک نسل مشخص) را یادآوری می‌کند. از این رو، یکی از نکات درخورتأملی که «آقای زالو» ناخواسته به سینمای ایران یادآوری می‌کند؛ افول کمدی‌های متکی بر نوستالژی‌های دهه شصتی است.

مخاطب امروز، به ویژه نسل جوانی که اکنون بدنه اصلی تماشاگران سینما را تشکیل می‌دهد، نه ارتباط عمیقی با ارجاعات مربوط به کمیته، پایگاه و فضای آن دهه برقرار می‌کند و نه حتی لایه‌های شوخی این مضامین را به طور کامل درک می‌کند. از سوی دیگر، این دست موضوع‌ها از نظر ظرفیت کمیک نیز به نزدیکی‌های آخر خط رسیده‌اند و حتی اگر با کیفیت نوشته شوند، دیگر توان ایجاد شگفتی و ذوق زدگی را ندارند. 

فیلم جدید مهران احمدی هشداری مبنی بر این نکته است که سینمای کمدی ایران، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند بازنگری اساسی و یافتن مسیر‌های تازه است؛ مسیر‌هایی که بتوانند هم با سلیقه مخاطب جوان سازگار باشند و هم برای نویسندگان و فیلم سازان، افق‌های جدیدی را در خلق شوخی و طراحی داستان، فراهم کنند.