به استانداردهای کتابخانه‌های روز جهان می‌رسیم
گفتگو با حجت‌الاسلام علی‌اکبر سبزیان درباره کتابخانه مرکزی امام خمینی (ره)
غزاله حسین‌پور| کلنگ پروژه ساخت کتابخانه مرکزی مشهد یا همان کتابخانه امام خمینی(ره) نخستین بار در سال 1374 بر زمین زده شد. این اتفاق نویدبخش ایجاد یک فضای فرهنگی ویژه برای اهالی مطالعه بود که با توجه به یدک‌کشیدن واژه «کتابخانه مرکزی» می‌توانست جامعیت درخوری داشته باشد و بسیاری از نیازهای عموم کتاب‌خوان‌ها و پژوهشگران و دانشجویان و... را در زمینه دسترسی به کتاب‌های گوناگون برطرف سازد. با این همه راه‌اندازی چنین مجموعه‌ای سال‌های زیادی طول کشید. یک بار در سال 1391 برای کتابخانه مدنظر آیین گشایشی برپا شد اما بر پایه گفته مسئولان کنونی آن، به سبب مشکلاتی فنی و تذکر استانداری خراسان رضوی، بهره‌برداری از این محیط به زمانی موکول شد که این مشکلات رفع شود. همین منبع می‌گوید که در ادامه، این مجموعه با ساخت‌و‌ساز و چیدمانی جدید در دست تکمیل قرار می‌گیرد تا اینکه سرانجام 15 بهمن سال گذشته، پس از گذشت کمابیش دوونیم‌دهه، رسما افتتاح و بهره‌برداری از آن آغاز شد. اتفاقی که با یاری شهرداری مشهد و پرداخت سهم نیم‌درصدی درآمدهایش رقم خورد که در گذشته در آن وقفه ایجاد شده‌بود. همچنین استانداری و فرمانداری نیز در این ماجرا نقش ایفا کردند. این در حالی است که به نظر می‌رسد هنوز تا تبدیل شدن این فضا به کتابخانه‌ای در خور عنوان «کتابخانه مرکزی مشهد» فاصله داریم. از کاستی‌های تجهیزات تا بی‌بهره بودن از جامعیت لازم مشکلات عمده‌ای است که کتابخانه امام خمینی(ره) به آن دچار است؛ همچنین این‌گونه می‌نماید که مبلغ دریافتی برای ثبت‌نام و عضوگیری علاقه‌مندان از دید بسیاری از مردم مبلغ بالایی است.
با این همه، مسئولان کتابخانه وعده داده‌اند که کاستی‌ها را به مرور رفع کنند و کتابخانه‌ای هرچه جامع‌تر در اختیار شهروندان قرار دهند. آن‌ها همچنین به شهرآرا از ارائه 40 خدمت در کتابخانه مرکزی امام خمینی(ره) گفته‌اند که حدود نیمی از آن برای نخستین بار در کشور است که صورت می‌گیرد. این خدمات قرار است با تحقق شرایط موردنیاز به مرور ارائه شود؛ مانند خدمت «تحویل مدرک» که این امکان را برای اعضا فراهم می‌کند که با استفاده از مزایای عضویت در این کتابخانه، از برخی کتاب‌هایی که در اختیار دیگر کتابخانه‌هاست نیز استفاده کنند.
حجت‌الاسلام علی‌اکبر سبزیان، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی، در گفت‌وگو با شهرآرا به بیان وضعیت و رویکرد و برنامه‌های کتابخانه مرکزی امام خمینی(ره) برای بهبود شرایط این کتابخانه پرداخته است.
پروژه ساخت کتابخانه مرکزی مشهد، پس از گذشت سال‌های طولانی از کلنگ‌زنی آن در سال 1374، سرانجام در دهه فجر گذشته گشایش پیدا کرد، بااین‌حال این مجموعه همچنان تجهیزات کافی ندارد. این کمبودها ناشی از چیست؟
کتابخانه مرکزی مشهد روزبه‌روز درحال افزایش امکانات است و بخش‌هایی دارد که در دیگر کتابخانه‌های کشور وجود ندارد. اما زمان لازم است تا این امکانات به بلوغ خود نزدیک شوند. برای افزایش منابع برنامه‌ریزی شده است و امیدواریم طی دو‌سه ماه آینده، همه بخش‌های این کتابخانه فعال و آماده استفاده شوند. برای افتتاح آبرومندانه این محل، هزینه گزافی داده شده است. از این رو باید اول راه‌اندازی، سپس به مرور تکمیل می‌شد. اکنون در مرحله تکمیل قرار داریم و چند ماه آینده رشد شایان توجهی خواهیم داشت و بخش ویژه‌تری نیز به آن اضافه خواهد شد.
شاید بتوان یکی از دلایل استقبال کم مخاطبان از کتاب و کتاب‌خوانی را قیمت بالای کتاب و هزینه زیاد عضویت در کتابخانه‌ها دانست. کتابخانه مرکزی مشهد برای ثبت‌نام و عضویت متقاضیان چه مبلغی را در نظر گرفته است؟
ثبت‌نام در این مرکز، پرهزینه نیست. مبلغ 10 هزار تومان برای صدور کارت عضویت و 20 هزار تومان هزینه ثبت‌نام، یعنی روی‌هم‌رفته 30هزار تومان از متقاضیان دریافت می‌شود. البته بهره‌مندی افراد از قسمت وی‌آی‌پی، چون بخش ویژه کتابخانه است و برای اداره کتابخانه جنبه درآمدزایی دارد، هزینه بیشتری می‌طلبد؛ آن هم بر اساس استانداردها، باوجود امکاناتی که ارائه می‌دهد، از بهای دریافتی در دیگر خانه‌های مطالعه ارزان‌تر است. در این بخش فضایی فراهم شده است که افراد به صورت اختصاصی، حالا تک‌نفره یا دوسه‌نفره، از آن استفاده و با تمرکز بیشتری بتوانند مطالعه کنند.
موضوعات کتاب‌های این مجموعه چقدر جامع و به‌روز است؟
این مسئله هم مشمول تکمیل تجهیزات است و ظرف 3 ماه آینده مخزن کتابخانه مجهز به منابع جدید خواهد شد. ضمن اینکه ما از همه شهروندان خواسته‌ایم اگر منابع مدنظر خود را در کتابخانه موجود ندیدند، به ما اطلاع دهند تا آن‌ها را تأمین کنیم.
با توجه به اینکه کتابخانه امام خمینی(ره) «کتابخانه مرکزی مشهد» است و طبیعتا باید جامع‌ترین کتابخانه شهر باشد، می‌توانید این اطمینان را بدهید که از دیگر مراکز، مثلا کتابخانه مرکزی آستان قدس یا کتابخانه عمومی دکتر شریعتی، غنی‌تر خواهد شد؟
کتابخانه آستان قدس رضوی ویژگی‌هایی دارد و کتابخانه مرکزی ویژگی‌هایی دیگر. مثلا عموم افراد به کتابخانه مرکزی مشهد دسترسی دارند اما کتابخانه آستان قدس از نظر مسائلی چون محدودیت عضوگیری و میزان دسترسی به مخزن شرایط متفاوتی دارد. بااین‌همه باید در نظر گرفت که کتابخانه آستان قدس رضوی قدمتی تاریخی دارد، درحالی‌که کتابخانه مرکزی تازه‌تأسیس است. آن‌ها امکاناتی دارند که ما از آن محروم هستیم و آن، مختصات اصلی کتابخانه آستان قدس است. البته شتاب کار ما برای رسیدن به استانداردهای کتابخانه‌های روز دنیا بسیار بالاست. منابعی را هم که بتوانیم، از طریق همکاری نزدیک با آستان قدس تأمین می‌کنیم و به مرور، کتابخانه مرکزی مشهد، در استان و حتی کشور، شاخص خواهد شد.
برای تأمین کتاب‌های کم‌یاب، به ویژه در حوزه علوم انسانی، چه برنامه‌ای دارید؟
تلاش می‌کنیم تا نسخه‌ای از این کتاب‌ها در کتابخانه موجود باشد. معاونت امور کتابخانه‌ها و همکاری‌های اداره کل کتابخانه‌های عمومی استانْ گروهی تخصصی برای کتابخانه‌های عمومی استان و مرکزی مشهد تشکیل داده است تا منابع مورد نیاز را تأمین کند. اما تحقق این امر نیازمند همکاری همه شهروندان است؛ اینکه منابع را به ما معرفی کنند، زیرا راه دستیابی به منابع محدود و کم‌یاب برای ما فراهم است. حتی رایزنی می‌کنیم تا افرادی که منابعی را در منزل نگهداری می‌کنند و جای کافی برای آن ندارند، به عنوان نیکوکار آن‌ها را به ما واگذار کنند که یادمانی از این افراد باشد. اما اگر نیکوکاران هم وارد این کار نشدند، از بخش خصوصی برای غنای کتابخانه بهره خواهیم برد.
کتابخانه‌های بزرگ دنیا در بخش الکترونیک، امکانات مجازی ارائه می‌دهند. آیا شما نیز از این امکانات بهره‌مند هستید؟
بله. این مرکز مجهز به بخش دیداری و شنیداری و همچنین پایگاهی اطلاعاتی است که هم‌اکنون در حال به‌روز‌رسانی است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
