به گزارش شهرآرانیوز؛ دور جدید درگیریهای مرزی جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه موردمناقشه قرهباغ از بامداد یکشنبه ۳۰ شهریور آغاز شد. این درگیری همچنان ادامه دارد و به نظر نمیرسد که دو کشور همسایه، عزمی جدی برای ترک مخاصمه داشته باشند. اما حل مسئله قرهباغ ورای درگیری تاریخی میان آذریها و ارمنیها، زمانی دشوارتر میشود که دیگر کشورها نیز مبتنیبر منافع خود به نقشآفرینی در آن بپردازند. مهمترین نمونه قابل ذکر در این راستا، اعلام حمایت تمامقد ترکیه از آذربایجان در درگیریهای اخیر است.
باوجوداین رؤسای جمهور روسیه، فرانسه و آمریکا (گروه مینسک) در بیانیهای مشترک، از جمهوری آذربایجان و ارمنستان خواستهاند تا به تنش در منطقه قرهباغ خاتمه دهند و آنها را به اعلام آتشبس دعوت کردهاند. در این بیانیه ولادیمیر پوتین، امانوئل ماکرون و دونالد ترامپ از دو طرف درگیر درخواست کردهاند بدون پیششرط وارد مذاکره شوند. توضیح آنکه گروه مینسک در دهه۱۹۹۰ میلادی با هدف پایاندادن به بحران قرهباغ بهوسیله سازمان امنیت و همکاری اروپا تشکیل شده بود. همچنین ساعاتی پیش از انتشار این بیانیه، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که پوتین در شورای امنیت روسیه، بحران قرهباغ را به بحث گذاشته و درخصوص این بیانیه مشترک با آنها صحبت کرده است.
پسکوف در پاسخ به سوالی درباره حمایت ترکیه از آذربایجان در تنشهای اخیر با ارمنستان و احتمال مشارکت نظامی ترکیه در این تقابل نظامی میان باکو و ایروان گفت: «ما در این خصوص اظهارنظر نمیکنیم. ما معتقدیم هرگونه اظهارنظری درباره احتمال حمایت نظامی از یکی از طرفین (ارمنستان و آذربایجان) ماهیت تحریکآمیز دارد و به افزایش تنشها (در منطقه قرهباغ) منجر میشود.»
روسیه تاکنون بر موضع سنتی خود پایبند بوده و سعی کرده است دررابطه با مسئله قره باغ بیطرف عمل کند. این در شرایطی است که از یک سو ارمنستان عضو سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه است که بهمنظور همکاریهای امنیتی در منطقه تشکیل شده و اعضای آن باید به یکدیگر کمک نظامی بدهند و روسیه نیز بر این اساس در ارمنستان پایگاه نظامی دارد و از سوی دیگر، روسیه رابطه خوبی با جمهوری آذربایجان دارد و مهمترین تأمینکننده سلاح این کشور است.
بااینحال پیش از این، برخلاف موضع بیطرف روسیه، کاخ الیزه با صدور بیانیهای ضمن متهمکردن ترکیه به اعزام مبارزان خارجی از غرب آسیا به قره باغ، گفت که در حال همکاری با روسیه برای رسیدن به توافق آتشبس بین آذربایجان و ارمنستان هستند. اما درمقابل، ترکیه گزارشها درباره اعزام شبهنظامیان حامیاش به جمهوری آذربایجان را رد کرده است. همچنین در پاسخ به بیانیه گروه مینسک، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه که حامی جمهوری آذربایجان است، درخواست رهبران این گروه را رد کرده است.
اردوغان معتقد است که آتشبس تنها زمانی امکانپذیر است که نظامیان ارمنی از قرهباغ خارج شوند. اردوغان در این رابطه گفته است: «باتوجهبه اینکه آمریکا، روسیه و فرانسه نزدیک به ۳۰سال است به این مشکل بیتوجه بودهاند، پیگیری آتشبس ازسوی آنها غیرقابل قبول است.»
درگیری نظامی میان ارمنستان و آذربایجان ورای تأثیر آن بر دیگر کشورهای همسایه از این جهت مهم است که جنگ دوساله میان دو کشور همسایه را به میدان یک جنگ نیابتی عجیب بدل کند که روسیه و ترکیه، قدرتهای اصلی درگیر آن هستند.
اکنون نگرانی بیشتر کشورها این است که پس از رویارویی بیسرانجام روسیه و ترکیه در سوریه، این بار جنگ آذربایجان و ارمنستان، زمین جنگ نیابتی برای مسکو در حمایت از ایروان و آنکارا در حمایت از باکو باشد. ارمنستان، همین حالا هم ادعا کرده است ترکیه برخی نیروهایش در سوریه را به آذربایجان آورده تا دربرابر ارمنستان بجنگند و یک جنگنده ارمنستان را هم ساقط کرده است. مسئله قرهباغ زمانی پیچیدهتر میشود که بدانیم منطقه قفقاز جنوبی، رگ حیاتی گاز و نفت اروپاست و جنگ در آن، پای بسیاری از کشورهای دیگر خاصه کشورهای اروپایی را هم ناخواسته وسط میکشد.
این در شرایطی است که پیشتر نیز مجادلات لفظی میان طرفین اروپایی و ترکیه در مناقشه میان ترکیه و یونان بر سر اکتشاف گاز در مدیترانه شرقی وجود داشته است. اردوغان در این مسئله، اتحادیه اروپا را «تشکیلاتی بینفوذ، سطحی و بدون آیندهنگری» خواند و گفت: «هیچ مشکلی در منطقه وجود نداشته است که اتحادیه اروپا توانسته باشد آن را حل کند. برعکس، هر بحرانی که اتحادیه اروپا در آن دخالت کرده، ابعاد دیگری یافته است.» درمقابل بخشی از رهبران کشورهای اروپایی خواستار تحریم ترکیه و حمایت از یونان هستند.