۸ خیابان به دور خورشید

شوشتری
دبیرشهرآرامحله

با تهیه طرح نوسازی و بهسازی بافت قدیمی اطراف حرم که کلنگ آن در سال1371 بر زمین خورده است، قرار شد تا تعداد خیابان‌های اصلی این محدوده به 8خیابان افزایش یابد تا همه چیز به صورتی باشد که خورشیدی(حرم مطهر امام‌رضا(ع)) در مرکز با 8شعاع بدرخشد. در همین راستا هر 4معبر جدید شعاع نام گرفت. حال همه این شعاع‌ها کامل شده و قرار هم نیست خیابان اصلی جدیدی به صورت شعاعی به اطراف حرم اضافه شود. به‌همین بهانه شهرآرامحله این هفته به‌بررسی پیشینه تملک، کلنگ‌زنی و بهره‌برداری این خیابان‌های جدید پرداخته که 23سال تکمیل شدنشان زمان‌ برده است.

شعاع اول به نام امیر‌المؤمنین(ع)
بالا خیابان و پایین خیابان که از گذشته‌های دور خیابان‌های اصلی مشهد بودند و این روزها جزو معابر شلوغ اطراف حرم به شمار می‌آیند، تاریخ دور و درازی دارند که طرح اصلی آن به دوران شاه عباس صفوی برمی‌گردد. این خیابان‌ها از همان زمان تاکنون در عرض فرقی نکرده‌اند، اما در طول، با ایجاد میدان‌های جدید چندتکه شده‌اند. خیابان طبرسی و امام‌رضا(ع)( تهران قدیم) هم چنین تاریخی دارند و در طرح نوسازی و بهسازی به جز چند مورد اندک عقب‌نشینی در خیابان طبرسی، هنوز تغییر و تحولات به آن‌ها نرسیده است، چرا که این خیابان طبق پیش‌بینی‌ها باید از هر طرف 7.5متربه پیاده‌‌ها اضافه شود.
بعد از این 4خیابان، اولین خیابان جدیدی که با نام شعاع به اطراف حرم اضافه‌ شد «امیرالمؤمنین(ع)» نام گرفت. پنجمین شعاع خورشید خیابان وحدت را به شارستان رضوی و مستقیم از طریق ره‌باغ نعیم به حرم وصل می‌کند.
اولین گام برای راه‌اندازی این شعاع در سال1375 با آغاز تملک‌ها برداشته شد. در آن زمان پلاک‌های در مسیر که بیشترین آن‌‌ها خانه‌های مردم بود از محل اوراق مشارکت مسکن‌سازان خریداری شد. مهم‌ترین مشکل در این خیابان‌کشی قبر باقی‌مانده از گورستان قدیمی مشهد بود که مردم آن را به‌نام متولی مسجد امام‌هادی(ع) می‌شناختند. قبر، داخل همین مسجد و در مسیر قرار داشت. اقدامات اجرایی خیابان‌کشی در این مسیر که از سال1380 آغاز شده بود با جابه‌جایی قبر متولی مسجد به مکان جدید مسجد امام‌هادی(ع) در سال1381 سرعت بیشتری گرفت. به همین دلیل است که گفته می‌شود اصل اجرای عملیات فیزیکی شعاعی امیر‌المؤمنین(ع) در سال1382 آغاز شده است. با پیشرفت این خیابان‌کشی، برای اولین‌بار احداث تونل ‌انرژی در خاورمیانه مطرح شد که شروع آن سال1384 با خرید لوله‌های اصلی کلید خورد. در نهایت بعد از 11سال کار، خرید و تملک، گودبرداری، زیرسازی، روسازی و آسفالت شعاعی امیرالمؤمنین(ع) در سال1386 به طول 854متر(302متر ره‌باغ نعیم است که همچنان عملیات عمرانی آن تمام نشده است) افتتاح شد.

شعاع دوم به نام شهدای حج
زمانی که کلنگ ساخت ششمین خیابان در اطراف حرم زده‌ شد، نامش را گذاشتند شعاعی عیدگاه و بعد هم شد پردیس. معبری که این روزها تابلوهایش به نام شهدای حج مهر خورده است. تملک زمین برای ساخت این شعاعی سال 1389 با تأمین اعتبار از محل اوراق مشارکت مرحله سوم اجرایی شهرداری آغاز شد. با باز شدن مسیر، عملیات اجرایی آن سال1393 شروع شد و در سال1395 به طول 346متر به پایان رسید. ادامه این شعاعی درحال‌حاضر به ره‌باغ پردیس می‌رسد که بخش زیادی از آن اجرا شده است.

شعاع سوم به نام آیت‌ا...طبسی
هفتمین خیابان جدید در اطراف خورشید که حرم امام رضا(ع) است، در سال1387 تملک‌هایش آغاز شد. آن زمان هنوز آیت‌ا...طبسی در قید حیات بود و این معبر هم به نام شعاعی قطاع یک شناخته می‌شد. کلنگ عملیات اجرایی آن در سال1391 بر زمین خورد و در سال1396 هم به طول 352متر به بهره‌برداری رسید. در زمان بهره‌برداری که چند ماه بیشتر از فوت آیت‌ا...طبسی در مشهد نگذشته بود این شعاعی به اسم این آیت‌ا... شد.

شعاعی چهارم به نام رضوان
آخرین خیابان جدید که هشتمین معبر اصلی اطراف حرم است به نام شعاعی رضوان است. شعاعی که خیابان کاشانی را در صورت کامل شدن ره‌باغ آن به حرم وصل می‌کند. تملک‌ها برای ساخت این خیابان از محل منابع اوراق ‌مشارکت شهرداری در سال1390 آغاز شد و مدت زیادی هم زمان برد. با پایان این مرحله کلنگ ساخت شعاعی سال96 بر زمین خورد و در ابتدای سال1398 هم به بهره‌برداری رسید.
گفتنی است؛ طبق طرح اجرا شده در خیابان‌کشی‌های اطراف‌حرم، امروز بین 2 خیابان اصلی یک شعاعی قرار گرفته است که دید به حرم امام‌رضا(ع) از آن‌ها مستقیم و شفاف است و از ارتفاع نگاه کردن به آن‌ها تصویری را به نمایش می‌گذارد که گویی خورشیدی در وسط با هشت شعاع می‌درخشد.