چند روز است به داغ جنگلهای کهن ارسباران نشستهایم. به داغ تک تک درختانی که به رایگان آب را به بستر تشنه زمینمان مینوشانند، سپر دفاعی شهرهایمان در برابر سیلابها میشوند، پناهگاه حیات وحشمان هستند و با اکسیژنی که تولید میکنند هوایمان را داشتهاند. کسی برای هزاران حیوان بیگناه و درخت بلندقامتی که در این آتشسوزی کباب شدند مرثیه نخواند.
آتشسوزیهایی که از بیست و هشتم مرداد آغاز شده و تاکنون بیش از 300هکتار از این جنگلهای کهن کشورمان را طعمه حریق کرده است.
بخشهای زیادی از این جنگلها تحت عناوین ذخیرگاه زیست کره یونسکو و منطقه حفاظت شده، تحت حفاظت قرار گرفتهاند و برای حفظ غنای گونه گیاهی و جانوری آنها تلاشهای زیادی صورت پذیرفته، اما همچنان شکار غیرمجاز، چرای بیرویه دام و کشاورزی خارج از توان اکولوژیک منطقه در کنار پروژههای عمرانی که بدون مطالعات محیط زیستی و بدون توجه به اصول توسعه پایدار انجام میشوند، مهمترین تهدیدهای این مناطق بکر به حساب میآیند.
به نظر میرسد بهترین راه حفاظت و حراست از این مناطق، حفاظت مشارکتی به کمک مردم بومی با توانمندسازی خود آنان است. گسترش اکوتوریسم و گردشگری سازگار با محیط زیست در کنار تقویت صنایع دستی، کشاورزی و دامپروری اصولی بهترین راه کمک به اقتصاد جوامع درون و حاشیه این مناطق حفاظت شده است.
آموزش و توانمندسازی این جوامع بهترین راه برای دستیابی به آرمان «هر روستایی و عشایر یک محیطبان» است.
این به معنی استفاده بهینه از سرمایههای انسانی و بهرهگیری از ظرفیتهای سازنده نیروهای مردمی است.
آنچه تجربه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس پیش روی ما مینهد، این است که هرگاه مردم به کمک و همراهی فراخوانده شوند، داوطلبانه و ایثارگرانه بدون هیچ چشمداشتی حاضر به جهادند و این سرمایهایست که باید با مدیریت صحیح ازآن بهرهبرداری صحیح کرد.
غمبار و تأسفبرانگیز آن است که زمینخواران که حضور این جنگلها را مانعی بر سر راه ویلاسازی، کشاورزی و باغسازیهایشان میبینند با پاکتراشی این جنگلها یا ایجاد آتشسوزیهای عامدانه باعث انقراض گونههای حیات وحش، تکه تکه شدن زیستگاهها، افت کمی و کیفی سفرههای آب زیرزمینی و ایجاد آلودگیهای گسترده درنهایت موفق به تغییر کاربری اراضی میشوند و منابع ملی ما را که میراث خون سرخ شهدا و امانت نسلهای آینده هستند، به تاراج میبرند.
روی دیگر این مرثیه، حماسه دفاع جانانه از این جنگلها بود که با رشادت سربازان گمنام این مرز و بوم در نیروهای مسلح و محیطبانی سازمان حفاظت محیط زیست با کمترین امکانات به تاریخ پیوست. و چه خوب این سربازان ندای پیامبر خدا را که فرمودند: «از زمین محافظت کنید که به راستی آن مادر شماست.»را شنیدند و به دفاع از مادر بیپناه خود شتافتند.
دست حق یارتان ای مدافعان وطن...