سونامی کاشت جنگل در پاکستان

عماد پورشهریاری | شهرآرانیوز؛ همه‌گیری کرونا، موج سهمگین بیکاری در جهان را فراگیرتر و قدرتمندتر کرده است. وضعیت بغرنج اقتصادی محدود به جغرافیای خاصی نیست. از آمریکا تا چین و هند و پاکستان، همه جهان متحد و یک‌شکل، روز‌های سخت کرونایی را پشت‌سر می‌گذارند. راه‌حل کشور‌ها برای حل مشکلات اقتصادی، اما با یکدیگر متفاوت است. ابتکار پاکستانی‌ها در این بین، مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. دولت این کشور در دور اول همه‌گیری، تصمیم گرفت ۶۰ هزار بیکارشده ناشی از کرونا را برای جنگل‌کاری استخدام کند.

پروژه جاه‌طلبانه دولت پاکستان برای کاشت ۱۰ میلیارد اصله درخت که به سونامی کاشت جنگل مشهور شده است، از سال ۲۰۱۸ و به عنوان راهکاری برای مقابله با تغییرات جوی کره زمین و پیشگیری از عواقب آن آغاز شد. براساس این برنامه، پاکستان در یک دوره پنج‌ساله، در زمین‌های دولتی این کشور، ۱۰ میلیارد درخت خواهد کاشت.

شیوع کرونا بسیاری از پروژه‌های ساخت‌وساز و عمرانی این کشور را تعطیل کرد. موسسه توسعه اقتصادی پاکستان پیش‌بینی کرده است کرونا ۱۹ میلیون پاکستانی را بیکار کند که ۷۰ درصد از آن‌ها در ایالت پنجاب حضور دارند، با این حال کرونا، سونامی درخت‌کاری را متوقف نکرد. بیش از ۶۳ هزار کارگر در اطراف پایتخت، اسلام‌آباد، و منطقه پنجاب به‌کار گرفته شدند تا پروژه با سرعت بیشتری ادامه یابد.

به گزارش رویترز، این تعداد سه‌برابر کارگرانی است که سال گذشته در این پروژه مشغول به کار بودند. بیشتر این افراد از میان زنان، کارگران روزمزد و جوانانی انتخاب شدند که به‌دلیل قرنطینه از شهر‌های خود مهاجرت کرده بودند. بسیاری از این افراد پس از بیکاری به خیل عظیم گدایان این کشور پیوسته بودند و درآمد آن‌ها به زیر یک دلار در روز کاسته شده بود. دولت به کارگران استخدام‌شده در پروژه درخت‌کاری، روزی ۵۰۰ تا ۸۰۰ روپیه (۳ تا ۵ دلار آمریکا) پرداخت می‌کرد که البته کمتر از میزان دریافتی معمول آن‌ها پیش از کرونا بود.

«گزارش شاخص ریسک اقلیمی جهان در سال ۲۰۲۰»، پاکستان را یکی از پنج کشوری معرفی می‌کند که در ۲۰ سال گذشته، بیشترین تأثیر را بر گرمایش جهانی گذاشته‌اند، این درحالی است که دیگر کشور‌های جنوب‌شرق آسیا سهم اندکی در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای دارند. در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۸ پاکستان با ۱۵۰ فاجعه طبیعی ناشی از تغییرات آب‌وهوا روبه‌رو بوده است که سیل‌های ویرانگر و خشک‌سالی‌های طولانی از این موارد هستند. این رخداد‌ها خسارتی ۸/۳ میلیارد دلاری به این کشور وارد کرده‌اند.

ابتکارِ عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان، برای توسعه جنگل‌ها، پروژه‌ای است ۴۶ میلیون دلاری که قرار است سهم ۶ درصد جنگل‌ها در این کشور را افزایش دهد. تاکنون تنها ۳۰ میلیون نهال کاشته شده است (بیشتر گونه‌های توت، اقاقیا و گز)، اما پیش‌بینی می‌شود کووید ۱۹ و افزایش کارگران پروژه، این عدد را تا ۵۰ میلیون اصله درخت رشد دهد.

راب نواز، نماینده صندوق جهانی حیات‌وحش در پاکستان، در گفتگو با خبرگزاری الجزیره، طرح به‌کارگیری بیکارشده‌های کرونایی را در این پروژه تحسین می‌کند. اما تأکید می‌کند که چنین ابتکار‌هایی تنها بخشی از ابزار‌هایی است که می‌تواند از نقش این کشور در گرمایش جهانی بکاهد. تعداد کارگران، زمان و میزان کاشت درختان در این دوره (نسبت‌به ابعاد خسارات)، عدد چشمگیری نیست.

ازسوی دیگر فصل مناسب برای درخت‌کاری به پایان رسیده است و موج‌های بعدی شیوع کرونا، قرنطینه و بیکاری در راهند. سایر برنامه‌های زیست‌محیطی پاکستان هم معطل سرمایه‌گذاری هنگفت مانده‌اند، آن‌هم در شرایطی که این کشور باید اقتصادش را از تلاطم‌های همه‌گیری به‌سلامت عبور دهد. درنهایت این سؤال مطرح است که آیا «کارگران‌جنگل» طرحی برای نجات بیکاران و محیط‌زیست بوده است یا یک برنامه تبلیغاتی. احزاب مخالف دولت و برخی ایالت‌های محلی معتقدند پاکستان، نیازمند واکنش‌های حساب‌شده‌تری در مسائل مرتبط با گرمایش جهانی و کروناست.