کشف جسد زن غرق شده در گنجگون بویراحمد (۹ فروردین ۱۴۰۳) تردد از کرج و آزادراه تهران -شمال به سمت مازندران ممنوع شد (۹ فروردین ۱۴۰۳) درگیری خونین در قبرستان یاسوج دو کشته برجای گذاشت (۹ فروردین ۱۴۰۳) ورود مسافران به مشهد از ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر عبور کرد | میانگین ظرفیت اشغال واحد‌های اقامتی مشهد به ۴۱ درصد رسید ٣٨ خودرو طی ٢۴ ساعت گذشته در مشهد توقیف شد (۹ فروردین ۱۴۰۳) افزایش تعداد کشته‌شدگان تصادف ۲ خودرو در محور دامغان - جندق به ۹ نفر + تصاویر (۹ فروردین ۱۴۰۳) ثبت نام آزمون‌های ورودی مدارس سمپاد و نمونه‌دولتی از ۱۸ فروردین آغاز می‌شود فروش بلیت قطار‌های نیمه دوم فروردین از امروز آغاز شد (۹ فروردین ۱۴۰۳) فرودگاه مشهد در رتبه دوم پر ترددترین فرودگاه‌های کشور در نوروز ۱۴۰۳ قرار گرفت بانک شیر مشهد در روز‌های کاری ایام نوروز فعال است خدمات‌رسانی به بیش از ۱۰۰۰ مسافر نوروزی در داروخانه‌های هلال احمر خراسان رضوی چرا مبالغ جریمه‌های رانندگی ۵ برابر شد؟ ۴۰ درصد مراجعه کنندگان به داروخانه‌های مشهد غیربومی هستند تصادف مرگبار پژو پارس و سوناتا در جاده‌های سمنان (۹ فروردین ۱۴۰۳) ویدئو| جزئیات پرونده زمین خواری به ارزش ۳ هزار میلیارد تومان در آستارا واژگونی پراید در جاده نیشابور به سبزوار ۴ کشته و مصدوم برجای گذاشت (۹ فروردین ۱۴۰۳) ممنوعیت ترافیکی شب‌های قدر سال ۱۴۰۳ در مشهد اعلام شد ظرفیت قطار‌های منتهی به مشهد در شب‌های قدر افزایش می‌یابد؟ (۹ فروردین ۱۴۰۳) کاهش ۸ درصدی تردد خودرو‌ها در ورودی‌های خراسان رضوی (۹ فروردین ۱۴۰۳)
سرخط خبرها

همیشه به سـفر

  • کد خبر: ۵۰۶۴
  • ۲۵ شهريور ۱۳۹۸ - ۰۷:۱۱
همیشه به سـفر
نگاهی به اهمیت توزیع سفر در کل سال و کاهش ترافیک روزهای پایان شهریور

محبوبه عظیم زاده| این جمله که تا دو سه روز آینده بچه ها دوباره درگیر درس و مدرسه می شوند و ما هم پایبند آن ها می شویم نیرومحرکه فوق العاده ای است برای بستن باروبندیل سفر در این روزهای پایانی شهریور. انگار که این روزها ناگهان در تقویم پدیدار شدند و همگان متوجه شدند، تابستان دارد تمام می شود و باید عزم سفر کرد. تکلیف تعطیلات دو سه روزه لابه لای تقویم هم که مشخص است؛ تغییر آب و هوا با سفر. مقصد هم که همیشه یکی است؛ شمال ولاغیر! همین می شود که جاده هایی که محال است از خاطرمان برود، می شود غلغله ای که حتی جای سوزن انداختن هم در آن نیست. البته که نه مسافرت کردن بد است و نه شمال رفتن. بحث این است که تراکم در بازه های زمانی خاص در یکی دو مکان دم دست تر عواقب ناخوشایندی در پی دارد که قطعا با یک برنامه ریزی درست (که هم باید از جانب متولیان این حوزه باشد و صد البته هم از جانب من و شمای شهروند) و تلاش برای سرشکن کردن سیر و سیاحت ها در بلندمدت، می توان از مشکلاتی که این انباشتگی جمعیت در برخی از نقاط به بار می آورد، جلوگیری کرد. برای اینکه زمینه ها و عواقب چنین اتفاقی را بیشتر و بهتر در حوزه گردشگری بررسی کنیم و متوجه بشویم که چگونه و چطور باید با این پدیده روبه رو بشویم، گپ و گفتی انجام داده ایم با دکتر حامد بخشی، جامعه شناس و استاد دانشگاه و دکتر حمید مسعودی، پژوهشگر اجتماعی.

 

نگاه جمعی را جایگزین نگاه فردی کنیم
شاید اگر نگاه و نفع جمعی را جایگزین نفع فردی مان بکنیم و صرفا به این بسنده نکنیم که تعطیلات تقویمی یعنی مجال کوتاهی برای خلاص شدن از شر گیروگرفت های روزمره، خیلی بهتر بتوانیم این مقوله را مدیریت کنیم. دکتر حامد بخشی، جامعه شناس می گوید: «سرشکن کردن سیر و سیاحت ها در طول سال می تواند فواید زیادی را به بار بیاورد. حجم ترافیک را در ایام خاص کاهش می دهد، آسیب های گردشگری در مقصد را کم می کند و یک اقتصاد پویاتر و فعال تر را ایجاد می کند. علاوه بر این، با کاهش هزینه های گردشگری می توان درآمدهای آن را افزایش داد. زمانی که گردشگران به یک مقصد هجوم می آورند و تعداد آن ها بیشتر از ظرفیت مقصد می شود، خواه ناخواه مقصد گردشگری و بخش های خدمات رسانی آن نمی توانند از تمامی این ظرفیت استفاده کنند و برعکس، در باقی ایام سال بخشی از ظرفیت گردشگری بدون استفاده می ماند. از آنجایی که این خدمات بدون استفاده همچنان هزینه های جاری خود را مثل استهلاک و نیروی انسانی حداقلی دارند، باعث می شود که هزینه های گردشگری برای جامعه مقصد و خدمات رسانان افزایش پیدا کند.»

 

گردشگری با مقوله ای به نام رویداد آمیخته است
«ما در بحث گردشگری با مفهومی به نام رویداد طرفیم.» این را حامد بخشی می گوید و معتقد است که: «اساسا یکی از جنبه های جذاب مقصد گردشگری همین رویداد است و علت جذاب بودن آن نیز معدود و محدود بودنش است. به عنوان مثال روزی که با نام زیارت خاص امام رضا (ع) مزین شده است، باعث جذب زائران و گردشگران به مشهد می شود. اگر تمام روزها چنین بود، این رویداد اساسا کارایی خود را برای جذب گردشگر از دست می داد. به تبع همین قضیه ما پدیده انباشتگی سفرها را نیز داریم. چون همه آدم ها دوست دارند در رویدادهای این چنینی به سفر بروند. نوروز نیز یکی از رویدادهایی است که مردم در آن سفر می کنند و ما نمی توانیم آن را حذف کنیم. این اتفاق باعث می شود از یک سو جامعه مقصد از رویدادها بهره مند و از سوی دیگر به واسطه انباشتگی گردشگر متضرر شود. به همین دلیل معمولا مدیریت جوامع مقصد تلاش می کند با مدیریت سفرهای گردشگران و زائران از بار ترافیکی سفرها بکاهد. این اتفاق اصلا چیز دور از ذهنی نیست و می تواند بهره وری بهتر از سفرها را در پی داشته باشد. این کار به عهده مسئولان و بخش های برنامه ریز در حوزه گردشگری است.»

 

بیایید رویدادآفرینی کنیم
«فقط یه ایرانی می تونه بعد از ۸ ساعت ترافیک سنگین و نبود مکان برای اسکان و ۳ روز موندن تو چادر با زن و بچه در گرما و رطوبت شدید شمال با یه قلیون دوسیب بگه رفتم تعطیلات عشق و حال!» امثال این جمله را فراوان می توان در فضای مجازی دید و از زبان مردم شنید، اما فارغ از صحبت درباره تراکم سفرها و عواقب آن، که تقریبا عام و خاص به آن اذعان دارند و شده حتی در قالب توئیت ها و نکات طنز و نغز در شبکه های مجازی به آن می پردازند، نکته ای که مهم تر است راه حل دادن و کاربردی تر برخورد کردن با این ماجراست. طبیعتا راه حل ها می تواند بسته به ظرفیت ها و ویژگی های متفاوت مقصد گردشگری، گستردگی و تنوع زیادی به خود بگیرد. این استاد جامعه شناسی در این بار ه به دو رویکرد اشاره می کند: «یکی رویدادآفرینی و دیگری ارائه مشوق های مالی» او می گوید: «رویدادآفرینی یکی از اقداماتی است که می تواند باعث توزیع و توزین سفرها در طی سال شود. یعنی می توانیم جدای از روزهایی که یادآور رویدادها و اتفاق های خاص هستند، در روزهای دیگر برنامه ها و جشنواره هایی را برگزار کنیم تا بخشی از مردم و گردشگران به آن دلایل تصمیم بگیرند در بازه های زمانی متفاوتی به مقصدهای گردشگری سفر کنند. تصور کنید در فصل پاییز در یکی از شهرهای شمالی جشنواره غذاهای بومی برگزار شود. همین علت می تواند باعث شود که بخشی از مسافران در پاییز به این منطقه سفر کنند و در نتیجه این سفر، از احتمال سفرشان در روزهای پیک کاسته شود. زیرا بسیاری از خانواده ها معمولا تنها یک مرتبه در سبد هزینه ها و برنامه هایشان امکان سفر وجود دارد. این، یکی از راهبردهایی است که مقاصد گردشگری برای کاهش انباشتگی می توانند از آن استفاده کنند.» حامد بخشی درباره رویکرد دوم توضیح می دهد: «ایجاد تغییر در قیمت و بهای تمام شده گردشگری و ارائه مشوق های مالی راه حلی دیگر برای افرادی است که در روزهای پیک گردشگری سفر می کنند. بسیاری از مقاصد گردشگری در ایام خلوت سال، پیشنهادها و تخفیف های قیمتی مناسبی را ارائه می دهند تا افراد را برای سفر به این مناطق تشویق کنند. برگزاری تورها و استفاده از تسهیل گرانی که در این حوزه فعالیت می کنند نیز کمک کننده است.»

 

ساب؛ راهکار دولت برای توزیع سفر
یوسف بیدخوری، معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی «طرح ساب» را یکی از راهکارهای دولت برای توزیع سفر می داند و توضیح می دهد: «ساب، طرحی کشوری است که ستاد مرکزی خدمات سفر کشور به ارگان های دست اندرکار همچون اداره میراث فرهنگی استان ها ابلاغ کرده و از آنان خواسته در قالب این طرح یک سری امتیازات و تخفیفات برای آسان کردن سفرهای مردم برنامه ریزی کنند.» بیدخوری زمان آغاز این بسته سفر آسان و برنامه ریزی شده را غیر از فصول پیک گردشگری اعلام می کنند و می گوید: «این طرح احتمالا از مهرماه آغاز می شود و هدف آن ترغیب مردم به سفر در فصول پاییز و زمستان است.» او ادامه می دهد: «در جلسه استانداری در هتل میثاق برای کاهش هزینه اقامت و حمل و نقل مسافران در فصول خلوت سال، طرحی ریخته شد، که امسال اجرایی خواهد شد.»
ارائه تسهیلات بانکی ارزان قیمت به دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی، برقراری پروازهای برنامه ای و غیربرنامه ای از مبادی مختلف به مقصد مشهد به منظور ایجاد بازار رقابتی و ارزان تر شدن هزینه سفر، ایجاد راهکار همکاری های بیشتر میان اماکن اقامتی ارزان قیمت دولتی و دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی و واگذاری تأسیسات گردشگری دولتی و سایت های گردشگری به بخش خصوصی از جمله اقدامات توزیع سفر در قالب طرح ساب است.

 

یک سوزن به خودمان
تمام این ماجراها یک سر دیگر هم دارد که اگر دنباله آن را بگیریم می رسد به خودمان؛ اصلا تا به حال با خودتان فکر کرده اید که با یک برنامه ریزی ساده می توانید چه سهم بزرگی در کاهش این انباشتگی و به تبع آن آرامش بیشتر در سفر داشته باشید؟ بحث هزینه هم سوی دیگر ماجراست که بی شک سفر در زمانی که تقاضا کاهش می یابد به نفع جیبتان خواهد بود. اصلا هم کار سختی نیست. تنها یک دودوتا چهارتای ساده می طلبد. به عنوان مثال چه لزومی دارد که اگر بچه مدرسه ای ندارید، همین هفته آخر شهریور کوله بار سفرتان را ببندید؟ اگر هم بچه مدرسه ای دارید، می توانید در طول سه ماه تابستان برنامه سفر بچینید، نه فقط این یک هفته پایانی شهریور.

 

مشهد، کلان شهری مذهبی با میهمانان همیشگی
در کنار تمام این صحبت ها بد نیست نگاهی هم داشته باشیم به کلان شهر مذهبی خودمان و موقعیتی که به لحاظ آمد و شد مسافران دارد. حمید مسعودی، پژوهشگر اجتماعی جهاد دانشگاهی در این باره می گوید: «طبیعی است که زائران حرم مطهر رضوی در تعطیلات رسمی مثل بهار، تابستان و ایام خاص مذهبی عازم این شهر شوند. کلان شهر مشهد نیز در این روزها در حالت آماده باش استقبال و پذیرایی از زائران قرار دارد و خدمات متنوعی نیز به زائران ارائه می کند. اما مسئله ای که وجود دارد این است که توزیع مسافران در مشهد، متناسب با ایام سال نبوده و تابعی از شرایط تقویمی است. جامعه میزبان که مردم، کسبه، مدیران مراکز اقامتی، ناوگان حمل و نقل درون شهری و سایر مراکز خدماتی اند، در این روزها با وجود تلاش برای استقبال مناسب از زائران، با مشکلات متعددی روبه رو می شوند.»

 

باید اطلاعات لازم به مسافرها و زائران داده شود
مسعودی درباره نقش جامعه میزبان و راهکاری که می توان در این زمینه اِعمال کرد می گوید: «سفرهای زیارتی همچون سایر سفرها، به روزهای تعطیل، نحوه خدمات دهی و مقاصد متنوع در جامعه میزبان، فعالیت های متنوع شهری و شرایط فرهنگی و اجتماعی آن بستگی دارد. در وضعیت فعلی مراکز خدماتی فشار بالایی را در ایام به اصطلاح پیک زائر تحمل کرده و اغلب در سایر اوقات نیز غیرفعال هستند. شهروندان نیز در این شرایط، در ترافیک و شلوغی شهر گرفتار می شوند. با رفع موانع موجود و ارائه برخی از پیشنهادها می توان توزیع سفر زائران را تغییر داد. در نگاه اول زائران از خدمات متنوع شهری اطلاع کافی ندارند و انگیزه اصلی آن ها برای سفر به مشهد، زیارت حرم امام رضا (ع) است. بنابراین آن ها نیز برنامه های خود را با این هدف متناسب می کنند. نظرسنجی ها نشان می دهد که زائران کمتر از محدوده حرم و بازارهای آن خارج شده و از سایر مراکز فرهنگی و گردشگری شهر دیدن می کنند. ازاین رو جامعه میزبان باید اطلاع رسانی های لازم در این باره را انجام دهد.»

 

تعامل مناسبی بین جامعه میزبان و زائران نیست
«تعامل جامعه میزبان و زائران نیز مناسب نیست و جامعه میزبان توانمندی لازم در سوق دادن زائران به ماندگاری بیشتر در شهر را ندارد.» این، نکته ای است که مسعودی در ادامه صحبت هایش نقل می کند و آن را این گونه بسط می دهد: «لازم است مهارت های مشتری مداری، بازاریابی، تکریم زائر و راهنمایی زائر در بخش های مختلف جامعه آموزش داده شود تا آن ها سفیرانی برای جذب زائر به شهر باشند. نظام نامنظم خدماتی شهر نیز مزید بر علت است. به گونه ای که بین مراکز خدمات زیرساختی و خدمات رفاهی ارتباط مناسبی برقرار نیست و با وجود فعالیت دائمی مراکز خدمات رفاهی و گردشگری، مراکز زیرساختی صرفا در ایام اوج حضور زائران فعال اند و خدمات در سایر اوقات به حالت عادی برمی گردد. برای مثال بین نظام حمل ونقل شهری و مراکز تجاری-رفاهی تعامل خوبی برقرار نیست.»

 

زیرساخت ها را فراهم کنیم و آموزش را فراموش نکنیم
از آنجا که شهر مشهد به لحاظ جغرافیایی در فاصله درخور توجهی از شهرهای اصلی کشور قرار دارد، مسافران معمولا یک تا دو روز را در مسیر می گذرانند و نبود تعطیلات مناسب در تقویم کشور نیز باعث می شود فرصتی برای حضور در شهر مهیا نباشد. شاید تعیین پنجشنبه ها به عنوان تعطیلات رسمی، حجم سفرهای زیارتی را ارتقا دهد. همچنین تعریف بسته های خاص برای ایام ماه مبارک رمضان نیز در زمره همین تصمیمات قرار می گیرد. تعیین بسته های سفر خاص چند روزه برای نهادهای مختلف نیز می تواند محرکی برای سفرهای بیشتر به مشهد باشد. در مجموع زمانی می توانیم توزیع مناسب سفری در شهر داشته باشیم که ابتدا زیرساخت های گردشگری مناسبی تعریف و مقاصد فراغتی، تجاری و تفریحی در شهر را معرفی و سپس آموزش های لازم را به جامعه میزبان ارائه کنیم. به راستی که بخش درخور توجهی از جامعه میزبان به مزایا و فواید سفر زیارتی زائران آشنا نیستند.»

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->