محمدناصر حقخواه | شهرآرانیوز؛ اگر فرد نگارندهای در گروه خانوادگی واتساپی یا تلگرامی، ویدئویی را به اشتراک بگذارد یا یکی از اعضای خانواده شما ویدیوئی را در اینستاگرام خود بازنشر کند، احتمالا ۱۰، ۱۰۰ یا درنهایت ۵۰۰ نفر آن را میبینند و درست یا غلط بودن اصل اتفاقات در آن ویدئو یا عکس یا صوت، مهم نخواهد بود و از این نظر، انتشار آن در فضای مجازی، اهمیت چندانی ندارد.
اما فکر کنید افراد نگارنده یا آن فامیل وابسته شما، با همان سطح تشخیص ویدئو و صوت واقعی از غیرواقعی یا همان سطح از قابلیت پیگیری درست بودن ریشه یک خبر، یک آدم معمولی نباشد و یک سلبریتی با صدهاهزار یا چندمیلیون دنبالکننده در فضای مجازی باشد. در این صورت هر انتشار یا بازنشر محتوا یا هر اظهارنظر دیگری، فقط دربین اعضای یک خانواده محدود نمیماند، بلکه میتواند موجی در فضای مجازی و درصورت دیده شدن در کل یک کشور به راه بیندازد. این افراد، چندسالی است درقالب سلبریتیهای پرفالوئر ظاهر شدهاند.
در آخرین اتفاق از این دست، پرویز پرستویی در صفحه اینستاگرامش با ۵ میلیونو ۹۰۰ هزار دنبالکننده، پستی را از خوابیدن سه یوزپلنگ درکنار یک مرد در یک فضای سربسته منتشر کرده و در توضیح آن نوشته است: «گویا محیطبانی گفته شبها یوزپلنگها میان تو کلبه پیش من میخوابند و کسی باور نمیکرده تااینکه یک شب دوربین میگذاره و باقی ماجرا را ببینید.»
البته آقای پرستویی که مدتهاست هرچندوقت یکبار، عکس و ویدئوهای عجیبوغریبی منتشر میکند که گاهی بهوضوح تقلبی یا بهغایت سادهانگارانه است، در بازنشر این ویدئو احتیاط کرده و نوشته است که: «نمیدونم چقدر خبرش درسته؟»
در ادامه آقای احسان علیخانی هم با برداشتن این پست از صفحه آقای پرستویی، این فیلم را بازنشر کرد، اما چندی بعد، با آگاه شدن از اصل داستان، کپشن را اصلاح کرد و نوشت: «این فیلم مربوطبه کشور ما و محیطبانان نیست. این فیلم مربوط به متخصص رفتارشناس حیوانات در آفریقاست و کاملا کنترلشده ضبط شده، ولی واقعا عجیب و قابل تامله.»
هرچند آقای پرستویی از عبارت «نمیدونم چقدر درسته» استفاده کرده و هرچند آقای علیخانی پستش را اصلاح کرده است، چیزی که مهم است، نه این اصلاحها که اصل بازنشر کردن این نوع اخبار است، زیرا پخش شدن این محتواها یکبار است، اما بازنشر شدنهای متعدد آن در صفحههای دیگر و وارد شدن اطلاعات غلط و نشر گسترده آن، دیگر با اصلاح یا پس گرفتن، درست نمیشود. هرچند این موضوع خاص به کسی آسیبی نمیرساند و متخصصان محیطزیست هم سریع به موضوع وارد شدند و مسئله را تبیین کردند و اصولا چنین اتفاقی را ناممکن و البته برای حیوانات وحشی، این شکل از اهلی شدن را مضر دانستند، مسئله شاید کمی مهمتر از این ویدئوی خاص باشد.
بیایید اینطور فکر کنیم که این ویدئو یک مسئله مهم بهداشتی یا یک توصیه اجتماعی بود که با همین سرعت منتشر میشد و عدهای به آن عمل میکردند. شاید نتیجهای که از این دست اتفاقات میتوان گرفت، ۳۰ ثانیه فکر کردن قبل از زدن دکمه بازنشر برای دیگران و ۵ دقیقه تامل قبل از باور کردن هر چیزی است که میبینیم. گیریم آن را یک بازیگر خوب یا یک مجری کاربلد یا حتی یک پزشک پرفالوئر منتشر کرده باشد. مهم این است که آیا آن موضوع در حیطه آگاهی او بوده است یا او هم مانند ما یک مخاطب عام است؟