فرق واکسن ایرانی کرونا با دیگر واکسن‌های کرونا در چیست؟

یوسف انصاری | شهرآرانیوز؛ «هرگز تولید یک واکسن در چنین مدت کوتاهی این‌قدر پیشرفت نداشته است.» این گفته یکی از اعضای ارشد تیم مقابله با کووید ۱۹ در آمریکاست. از وقتی کرونا به کابوس مردم دنیا تبدیل شده است، شرکت‌های تحقیقاتی در رقابتی تنگاتنگ به‌دنبال ساخت واکسن کرونا هستند. نجات دنیا و کسب پول هنگفت، انگیزه کافی برای جدی‌شدن این رقابت است. تا امروز خبر ساخت واکسن کرونا در برخی کشور‌های جهان منتشر شده است و مسئولان برخی کشور‌ها وعده ساخت واکسن در آینده نزدیک را داده‌اند، در این رقابت نام برخی برند‌ها و کشور‌ها بیشتر از بقیه شنیده می‌شود و به‌احتمال واکسن کرونا باید ساخته یک یا چند نمونه از این شرکت‌ها باشد.

شرکت سازنده: اسپوتنیک
فناوری ساخت: ویروس حامل (ویروس تغییریافته از لحاظ ژنتیکی)
دفعات تزریق برای اثربخشی: ۲ بار
میزان کارایی واکسن: ۹۲ درصد
دمای نگهداری: دمای معمولی یخچال
قیمت هر دُز واکسن: کمتر از ۱۰ دلار

مسکو کمی پس از آمریکا ساخت واکسن کرونا به‌نام اسپوتنیک را اعلام کرد و گفت که تزریق این واکسن در سال آینده میلادی آغاز می‌شود. مقام‌های روسی ۳۰ آبان‌ماه از آغاز تولید انبوه دومین واکسن کرونا به‌نام «اپی واک کرونا» در این کشور خبر دادند. روسیه می‌گوید دانشمندان این کشور سومین واکسن کرونا را هم که استنشاقی است، به‌تازگی تولید کرده‌اند. پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، و یکی از دخترانش جزو افراد داوطلبی بودند که واکسن روسی کرونا روی آن‌ها آزمایش شده است و برای این آزمایش بازی تبلیغاتی بزرگی راه انداختند. بعد از این بود که برخی دیگر از مقام‌های سیاسی دنیا مثل جو بایدن یا امیر مکه در عربستان در حضور رسانه‌ها واکسن کرونای آمریکایی را تزریق کردند.

 

ولادیمیر پوتین به‌تازگی به سران کشور‌های حاضر در نشست «جی۲۰» گفته که روسیه آماده است واکسن ضدکرونای اسپوتنیک را به کشور‌هایی که به آن نیاز دارند، عرضه کند. پوتین همچنین گفته است روسیه درحال آماده‌کردن واکسن سوم ضدکروناست.

 

سیدحیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، گفته درباره واکسن کرونا، با روس‌ها مذاکره‌ای کردیم که آن‌ها گفتند دست‌کم تا ۴ماه دیگر می‌توانند واکسن را در اختیار ما قرار دهند. اگر واکسن کرونا در هر جای دنیا تأیید شود، یا از آنجا تهیه یا به‌صورت مهندسی معکوس تولید می‌کنیم.

شرکت سازنده: سینوفارم
فناوری ساخت: ویروس حامل (ویروس تغییریافته از لحاظ ژنتیکی)
دفعات تزریق برای اثربخشی: ۲ بار
میزان کارایی واکسن: ۸۶ درصد
دمای نگهداری: دمای معمولی یخچال
قیمت هر دُز واکسن: ۳۰ دلار

شرکت داروسازی سینوفارم چین ۲ واکسن آزمایشی خود را تاکنون به‌طور اضطراری به یک میلیون نفر تزریق کرده است و در گزارش‌هایش آورده که در هیچ تزریقی عوارض مهم ناشی از آن را مشاهده نکرده است. طبق اعلام مقام‌های چینی، آزمایش‌های بالینی مرحله سوم این واکسن در خارج از چین نیز روند مطلوبی دارد و مطالعات مربوط، خطرات جدی ایمنی ناشی از واکسن را نشان نمی‌دهد.

 

واکسن کرونای چینی در امارات متحده عربی و بحرین برای استفاده اضطراری تأیید شده است. مرحله سوم آزمایش بالینی این واکسن که در خارج از چین انجام شده است، نشان می‌دهد که اثربخشی آن به ۸۶درصد می‌رسد و تبدیل آنتی‌بادی خنثی‌کننده در این واکسن ۹۹درصد است و می‌تواند به‌شکل قطعی از تبدیل علائم خفیف بیماری کرونا به علائم وخیم جلوگیری کند.

 

به‌طور هم‌زمان مرحله سوم آزمایش بالینی واکسن کرونای دیگر شرکت‌های چینی مانند «سینواک» و «کانسینو» نیز در کشور‌هایی مانند پرو، آرژانتین، مصر و برزیل درحال انجام است. مسئول بخش کنترل بیماری‌های کمیسیون ملی بهداشت چین گفته است: باتوجه‌به ایمن‌بودن واکسن‌های چین، عملیات واکسیناسیون کرونا در میان جمعیت کلیدی انجام و گسترش خواهد یافت.

رئیس جمعیت هلال‌احمر، ابتدای هفته گفته است: باتوجه‌به وضعیت کرونایی کشور، قرار است جمعیت هلال‌احمر به درخواست وزیر بهداشت برای واردات واکسن کرونا و بحث خرید آن وارد شود و مقرر شده است جمعیت هلال‌احمر یک‌میلیون دُز واکسن کرونا از کشور چین بخرد.

شرکت سازنده: آسترازنکا
فناوری ساخت: ویروس حامل (ویروس تغییریافته از لحاظ ژنتیکی)
دفعات تزریق برای اثربخشی: ۲ بار
میزان کارایی واکسن: ۹۰ درصد
دمای نگهداری: دمای معمولی یخچال
قیمت هر دُز واکسن: ۱۲ دلار

۲ هفته پس از اعلام اولیه ساخت واکسن کرونا در آمریکا، دانشگاه آکسفورد در بریتانیا نیز اعلام کرد به واکسن کووید۱۹ با کارایی ۹۰درصد دست یافته است. پژوهشگران دانشگاه آکسفورد می‌گویند تا حالا در میان افرادی که این واکسن روی آن‌ها آزمایش شده، هیچ نمونه شدید آلرژی یا الزام به بستری‌شدن در بیمارستان دیده نشده است. امتیاز واکسن تولید دانشگاه آکسفورد واکسن‌های دیگر این است که نگهداری آن ساده‌تر است و به‌راحتی به همه نقاط دنیا حمل می‌شود.

 

سازندگان این واکسن بریتانیایی که در آزمایشگاه چندملیتی آسترازنکا تولید و ساخته شده است، امیدوارند که نخستین دُزهای محصول خود را تا پیش از فرارسیدن سال نو میلادی به افراد تزریق کنند. وزیر بهداشت انگلیس گفته است: واکسن ضدکرونای ساخت دانشگاه آکسفورد ممکن است در روز‌های کریسمس آماده شود، اما این زمان قطعی نیست.

 

اکنون ۴میلیون واحد از این واکسن تولید شده است و انتظار می‌رود به‌زودی ۹۶میلیون واحد دیگر آماده توزیع شود، اما تا زمانی که مقامات ناظر، ایمنی و اثربخشی واکسن را ارزیابی و تأیید نکنند، امکان عرضه واکسن وجود ندارد. دولت انگلیس ۱۰۰میلیون واحد از این واکسن را سفارش داده است و به‌گفته سترازنکا در سال آینده میلادی بیش از ۳ میلیارد واحد از این واکسن تولید خواهد شد. هند از مشتریان اصلی واکسن انگلیسی کروناست و مسئولان هندی گفته‌اند بلافاصله پس از تأیید سازمان دارویی آمریکا، استفاده اضطراری از این واکسن را آغاز کرد.

شرکت سازنده: فایزر و بایون‌تک
فناوری ساخت: RNA بخشی از کد ژنتیکی ویروس
دفعات تزریق برای اثربخشی: ۲ بار
میزان کارایی واکسن: ۹۵ درصد
دمای نگهداری: منفی ۷۰ درجه سانتی‌گراد
قیمت هر دُز واکسن: ۱۹ دلار

شرکت آمریکایی فایزر با مشارکت داروسازی بایون‌تک آلمان نخستین شرکت‌های داروسازی در جهان بودند که در آبان‌ماه از پیشرفت چشمگیر و کارایی بیش از ۹۰درصدی پروژه مشترک تولید واکسن کرونای خود خبر دادند. فایزر اندکی بعد، میزان کارایی واکسن خود را ۹۵درصد اعلام کرد.

 

آمریکا و اتحادیه اروپا از قصد خود برای پیش‌خرید این واکسن خبر داده‌اند و کمیسیون اروپا گفته است که ۳۰۰میلیون دُز آن را می‌خرد. این روز‌ها شمارش معکوس برای عرضه این واکسن در اروپا شروع شده است. البته ساخت واکسن فایزر بدون حاشیه نیست. از زمان شروع مرحله آزمایش انسانی و فرایند تزریق واکسن فایزر در جهان، گزارش‌های متعددی درباره واکنش‌های آلرژیک به این واکسن ارائه شده و حالا عوارض جدیدی از این واکسن گزارش شده است.

 

این عوارض شامل التهاب، درد، تورم یا علائمی مانند سرماخوردگی است. البته محققان هشدار دادند ممکن است شخص دچار تب، لرز، خستگی و سردرد نیز بشود که به‌نسبت واکسن آنفلوانزا بیشتر است. یکی دیگر از چالش‌های خریداران واکسن فایزر دمای نگهداری آن است. دمای نگهداری این واکسن منفی ۷۰ درجه سانتی‌گراد است که باید در تمام زنجیره انتقال تا لحظه مصرف رعایت شود که خرید این واکسن را برای بسیاری از کشور‌ها دشوار می‌کند.

شرکت سازنده: مُدرنا
فناوری ساخت: RNA بخشی از کد ژنتیکی ویروس
دفعات تزریق برای اثربخشی: ۲ بار
میزان کارایی واکسن: ۹۴ درصد
دمای نگهداری: منفی ۲۰ درجه سانتی‌گراد
قیمت هر دُز واکسن: ۳۶ دلار

شرکت آمریکایی مدرنا نیز فقط چند روز پس از فایزر اعلام کرد به واکسن کووید۱۹ با کارایی ۵/۹۴ درصد دست یافته است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، حدود ۲ هفته قبل در توئیتر اعلام کرد که واکسن شرکت مدرنا برای استفاده در آمریکا مجوز اضطراری گرفته است و توزیع آن «بلافاصله» آغاز خواهد شد.

 

ناظران دارویی ایالات متحده هم اعلام کردند که واکسن ویروس کرونای مدرنا ایمن است و ۹۴درصد اثربخشی دارد که در این وضعیت مسیر برای تأیید استفاده اضطراری این واکسن فراهم می‌شود. به‌این‌ترتیب دست‌کم ۶ میلیون دُز واکسن جدید به‌طور اضطراری به سراسر آمریکا فرستاده خواهد شد. شرایط بهتر واکسن مدرنا باعث شده است رسانه‌ها این واکسن را جایگزین واکسن فایزر در آمریکا بدانند. واکسن مدرنا برخلاف فایزر عوارض شایعی نداشته است.

 

البته پایگاه خبری گاردین در گزارشی نوشته است چندین داوطلب که از فیلر‌های آرایشی استفاده کرده بودند، در آزمایش‌های بالینی مدرنا عوارض جانبی جدی‌ای را تجربه کرده‌اند. گویا پس از دریافت واکسن سیستم ایمنی فعال می‌شود. در نتیجه طبیعی است هرجای بدن که در آن ماده‌ای خارجی یا غیرطبیعی وجود داشته باشد (مثل ژل‌های زیبایی زیر پوست)، شاهد واکنش سیستم ایمنی باشد. با وجود این، پزشکان به‌سادگی عوارض یادشده را درمان می‌کنند و مانعی برای دریافت واکسن نیست.

«در ایران نیز تاکنون محققان هم‌پای سایر دانشمندان جهان موفقیت‌هایی برای دستیابی به واکسن کرونا کسب کرده‌اند.» این جمله را مدیر تحقیقات ویروس‌شناسی انستیتو پاستور ایران گفته است. شاید تا قبل از سه‌شنبه، حرف‌وحدیث درباره واکسن ایرانی کرونا زیاد بود و برخی به ساخت واکسن ایرانی کرونا شک داشتند، ولی با آغاز اولین تست انسانی واکسن کرونا، شک وتردید جای خودش را به امید داده است.

 

براساس اعلام رئیس ستاد اجرایی فرمان امام، واکسن ایرانی کرونا تا ۳هفته دیگر به تولید انبوه می‌رسد. مخبر درباره تولید واکسن کرونا در ایران گفته است: «تجهیزاتی که داریم، این امکان را به ما می‌دهد که بتوانیم بیش از ۱۲میلیون دُز واکسن در ماه تولید کنیم. قطعا اگر به این نقطه برسیم، دیگر چیزی به اسم مشکل واکسن نخواهیم داشت.»

 

رئیس ستاد اجرایی فرمان امام از تحقیقات روی ۶ واکسن دیگر خبر داده و گفته است: «علاوه بر این واکسن که امروز وارد مرحله مطالعه بالینی انسانی شد، ۶ مسیر دیگر را برای تولید واکسن دنبال می‌کنیم و خدا را شاکرم که این دانشمندان با همت و تلاش شبانه‌روزی در این مسیر اقدام کردند. از ۶ مسیری که دنبال می‌کنیم، به‌جز واکسنی که امروز تزریق انسانی‌اش آغاز شد، ۳ مسیر دیگرمان هم در همین مراحل است.» پیش‌بینی می‌شود واکسن کرونای ایرانی تابستان برای عرضه در کشور و استفاده مردم آماده باشد.