افزایش حساب دفتری در فروشگاه‌های خوار‌بار‌فروشی در پی گرانی مواد غذایی

محسن موسوی‌زاده | شهرآرانیوز؛ براساس اعلام رئیس کمیته دستمزد شورای اسلامی کار، هزینه سبد معیشت کارگران در دی‌ماه امسال نسبت‌به بهمن‌۹۸ حدود ۳میلیون‌و۷۹۰هزار تومان بیشتر شده و به رقم ۸ میلیون‌و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است. به‌گفته فرامرز توفیقی، براساس داده‌های تورمی دی‌ماه، هزینه خوراک ماهیانه یک خانوار متوسط ایرانی (۳/۳ نفر) حداقل ۲ میلیون‌و ۸۰۰ هزار تومان است. این رقم نشان می‌دهد که یک خانواده باید تمام حقوق خود را صرف پرداخت هزینه‌های خوراکی کند.

 

هرچند سهم مسکن در سبد هزینه‌ای خانوار در یک شرایط معمول، ۲۵ تا ۳۰درصد یا معادل یک‌چهارم تا یک‌سوم سبد هزینه‌ای خانوار را به خود اختصاص می‌دهد، این میزان در کشور و به‌خصوص در کلان‌شهر‌هایی مانند مشهد بسیار بیشتر از عدد متعارف است و به ۶۰ درصد درآمد یک خانوار نیز می‌رسد.

 

گرانی هزینه‌های تأمین مسکن درکنار رشد قیمت موادغذایی سبب شد که این روز‌ها برخلاف گذشته که عبارت «نسیه ممنوع حتی به شما» در بیشتر فروشگاه‌های عرضه موادغذایی به چشم می‌آمد، فروش جنس نسیه و حساب دفتری در سوپرمارکت‌های محلی و به‌خصوص در مناطق کم‌برخوردار مشهد رونق بگیرد.

به گفته فروشنده‌ها، این روز‌ها افزایش قیمت کالا‌های اساسی، دامنه نسیه اجناس را نیز گسترش داده است. بر این اساس اگر در گذشته شهروندان کیسه برنج، روغن و چای را به‌صورت نسیه می‌خریدند، اکنون کالا‌هایی مانند رب، ماکارونی، قند و شکر، مواد شوینده و بهداشتی، بیسکویت برای کودکان و حتی سیگار را به‌صورت نسیه خریداری می‌کنند. برای بررسی این مسئله به چند فروشگاه در شهر سر می‌زنیم.

 

هرچند در ابتدا تصور می‌کردیم حساب دفتری فقط مختص مناطق کم‌برخوردار است، صاحب یک سوپر مارکت در شهرک غرب مشهد، این مسئله را رد می‌کند و می‌گوید که این روز‌ها او حتی تخم‌مرغ را هم به‌صورت نسیه می‌فروشد. وی توضیح می‌دهد: تقاضا برای نسیه در اواخر ماه که حقوق افراد به پایان رسیده است، بیشتر می‌شود. برخی هم در روز‌های منتهی به واریز یارانه، جنس نسیه می‌برند و بعد حساب خود را تسویه می‌کنند.

 

او می‌گوید: البته جنس نسیه را به همه نمی‌دهم و فقط همسایه‌های شناخته‌شده و افرادی که خوش‌حساب‌تر هستند، می‌توانند به‌صورت حساب دفتری، کالا خریداری کنند. این فروشنده، میزان حساب دفتری را از ۲۰ هزار تومان تا ۴۰۰ هزار تومان بیان کرده، می‌گوید: برخی افراد کیک صبحانه‌شان را هم نسیه می‌خرند. محمدی، از فروشندگان چهارراه‌گاز مشهد، نیز می‌گوید: بیشتر از ۲۰۰ هزار تومان جنس نسیه نمی‌دهم، زیرا ممکن است افراد با سنگین شدن هزینه‌های حساب دفتری، قادر به پرداخت آن نباشند، بااین‌حال رعایت حال همسایگان را می‌کنم و به آن‌ها کالای نسیه می‌فروشم.

دبیر اتاق اصناف مشهد هم در گفتگو با شهرآرا، رونق فروش کالای نسیه در برخی مناطق شهر به‌خصوص مناطق کم‌برخوردار را تایید می‌کند و می‌گوید: در گذشته به‌دلیل نوسان شدید قیمت موادغذایی، فروش نسیه به صفر رسیده بود. فروشنده‌ها می‌گفتند، چون شرکت‌های پخش مدام قیمت‌های خود را تغییر می‌دهند و کالا‌ها را به‌صورت نقدی می‌فروشند، امکان فروش نسیه را ندارند.

 

اما چندی است که کاهش قدرت خرید مردم و نیاز به نقدینگی، سبب شده است برخی فروشنده‌ها کالا‌های خود را به‌صورت نسیه بفروشند. عبدا... افشاری می‌افزاید: البته فروشنده‌ها اجناس را براساس اعتباری که یک نفر دارد، به‌صورت نسیه می‌دهند. ممکن است یک نفر اعتبار بیشتری داشته باشد و بتواند کالای بیشتری را به‌صورت دفتری خریداری کند. وی ادامه می‌دهد: البته باوجود تقاضا، همه اجناس به‌صورت نسیه به فروش نمی‌رسد. فروش نسیه مختص کالا‌هایی است که به حداقلی از ثبات رسیده‌اند و فروشنده مطمئن است که می‌تواند جای آن‌ها را با یک تغییر قیمت منطقی در فروشگاه خود پر کند.

یک فعال کارگری هم با بیان اینکه دخل‌وخرج کارگران و بازنشسته‌ها نامیزان است و همین مسئله سبب افزایش خرید نسیه شده است، می‌گوید: درحالی‌که سال گذشته قیمت هرکیلو برنج خارجی ۷۵۰۰ تومان و قیمت یک حلب روغن ۴۵ هزار تومان بود، اکنون برنج به کیلویی ۲۳ هزار تومان و روغن به حلبی ۱۳۰ هزار تومان رسیده است. در چنین شرایطی رونق حساب دفتری، دور از تعجب نیست. رحمت ا... پورموسی می‌افزاید: هم‌اکنون بیشتر کارگران در مشهد حداقل حقوق را دریافت می‌کنند.

 

در حوزه بازنشستگی نیز ۱۵۰ هزار بازنشسته تأمین‌اجتماعی در مشهد داریم. ۶۵ درصد این‌ها ۲ میلیون‌و ۸۰۰ هزار تومان یا کمتر از این میزان به‌عنوان مستمری دریافت می‌کنند. باتوجه‌به اینکه اکنون تأمین هزینه خوراک یک خانواده نزدیک ۳ میلیون تومان است، طبیعی است که این افراد در تأمین مخارج خود دچار مشکل شوند. وی بیان می‌کند: انتظار داریم حداقل سبد معیشت برای تعیین حداقل حقوق کارگران و بازنشسته‌ها درنظر گرفته شود تا کمی از بار مشکلات آن‌ها کاسته شود.

پورموسی با بیان اینکه درحال رایزنی برای بهبود معیشت کارگران و بازنشستگان هستیم، می‌گوید: باتوجه‌به اینکه مجلس درحال بررسی بودجه است، از این فرصت استفاده کرده و دغدغه‌های معیشتی کارگران و بازنشستگان را به آن‌ها منتقل کرده‌ایم. نمایندگان به ما قول داده‌اند در بودجه سال آینده، به مسئله بهبود دستمزد این اقشار توجه کنند.