تاریک و روشن حضور نظامیان در انتخابات ۱۴۰۰

به گزارش شهرآرانیوز؛ انتخابات ریاست جمهوری۱۴۰۰ ابعاد گوناگونی دارد که آن را از دیگر ادوار انتخاباتی متمایز ساخته است. از بحث نارضایتی‌های اقتصادی موجود و بی تفاوتی بخش‌هایی از جامعه به انتخابات گرفته تا احتمال کاهش مشارکت جدی در انتخابات پیش رو، بحث چگونگی حضور جریان‌های سیاسی، نگاه حاکمیت و حضور نظامیان در عرصه رقابت‌های انتخاباتی که هریک از منظری تحلیل و تفسیر می‌شود. با این حال، آنچه رسانه‌ها و چهره‌های سیاسی در روز‌ها و ماه‌های اخیر بیشتر به آن توجه کرده اند، بحث حضور نظامیان در انتخابات و احتمال حضور آن‌ها در پاستور است.

 

البته چهره‌های نظامی در ادوار گذشته انتخابات ریاست جمهوری نیز حاضر بودند، نظیر حضور علی شمخانی در انتخابات سال۸۰ یا ورود محمدباقر قالیباف به انتخابات در سال‌های ۸۴، ۹۲ و ۹۶ و محسن رضایی در سال‌های ۸۸ و ۹۲. نگاهی به کنش چهره‌های نظامی معطوف به انتخابات۱۴۰۰ بیانگر این معناست که آن‌ها با چنته‌ای پرتر از ادوار گذشته انتخاباتی وارد رقابت های۱۴۰۰ خواهند شد. سردار دهقان و سردار سعید محمد و به احتمال زیاد محمدباقر قالیباف و محسن رضایی ازجمله چهره‌هایی خواهند بود که در انتخابات ۲۸خرداد حاضر خواهند شد.

نعمت احمدی، حقوق دان، در گفتگو با روزنامه «ستاره صبح» درباره حضور نظامیان در انتخابات ریاست جمهوری گفت: اصول متعدد قانون اساسی ازجمله اصول ١٤٣، ١٤٨و ١٥٠ ضمن احصای وظایف نیرو‌های مسلح که اهم آن پاسداری از مرز‌های کشور و حفظ نظم و امنیت است، اشاره‌ای به امکان حضور نظامیان در جریان‌های سیاسی ازجمله انتخابات نکرده است. در قانون اساسی منعی برای ورود نظامیان به سیاست و انتخابات وجود ندارد، اما اگر بر این باوریم که کلام امام خمینی (ره) در صحیفه نور فصل الخطاب امور است، ایشان نگاهشان این نبود که نظامیان وارد عرصه سیاسی شوند.

 

زیرا نظامی فردی است که کار نظامی می‌کند. از این نظر باید به نوع نگاه امام (ره) توجه داشت و آن‌هایی که به ولایت ایشان باور دارند، باید این نگاه را مدنظر قرار دهند. البته عده‌ای بر این باورند که منظور امام (ره) از دخالت نکردن در سیاست یا ورود به حوزه انتخابات، در مقاطعی بوده که کشور درگیر جنگ بوده و وضعیت ویژه‌ای وجود داشته است. آن‌ها بر این باورند که اکنون کشور در وضعیت جنگ نیست و ورود نظامیان به سیاست و انتخابات مفید است. اینکه فردی مانند سردار سعید محمد اعلان انتخاباتی زودرس کرده، به نظر من خودش نوعی تبلیغات زودهنگام پیش از ورود به فاز عملیاتی انتخابات است که‌ای کاش سردار محمد به انتخابات وارد نمی‌شد.

عباس سلیمی نمین، فعال سیاسی اصول گرا، در گفتگو با «برنا» درباره نامزدشدن یک چهره نظامی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: برخی از اصلاح طلبان مطرح کردند که در این مقطع برای پیشرفت امور، یک نظامی مدنظر قرار بگیرد و از او پشتیبانی شود تا او بتواند مسائل کشور را حل کند. این بحث را آقای حجاریان مطرح و برایش مصادیقی بیان کرد.

 

این هم بازی ناشایستی بود. بحث ما روی کار آمدن یک نظامی نیست، بلکه همه قابلیت‌ها مطرح است. سؤال این است آیا قانون هم اجازه می‌دهد یک نظامی نامزد شود؟ بله، می‌تواند، اما به عنوان نظامی می‌آید یا به عنوان یک فرد حضور می‌یابد؟ پاسخ این است که خیر، به عنوان یک قابلیت می‌آید که این قابلیت می‌تواند پزشکی یا مهندسی یا نظامی باشد. حرف در بحث اصلی قابلیت است.

 

اگر انسانی قابلیت‌هایی به لحاظ مدیریتی تحرک و پایبندی به آرمان‌های ملت داشته باشد، این بحث‌ها مطرح است، وگرنه فرقی نمی‌کند که طرف پزشک است یا مهندس یا نظامی است. وی افزود: خصوصیات اصلی یک نامزد این است که در چهارچوب قانون حرکت کند، نه در چهارچوب قانون نظامیگری یا نظام پزشکی یا نظام مهندسی. هرکدام از این‌ها بیایند، به نظام‌های خودشان پایبند نخواهند بود، بلکه به قانون اساسی و چهارچوب‌های کلان کشور پایبند می‌شوند. بحث نظامیان یک بحث غلطی است که برخی مطرح کردند که اکنون دورانی است که نظامی باید بیاید. این‌ها یک اهداف تخریبی از این بحث داشتند که گویا دیگر نمی‌توان کشور را بر اساس دموکراسی اسلامی اداره کرد و نظام اسلامی به بن بست خورده است و باید دموکراسی را کنار گذاشت و نظامیگری را در کشور دنبال کرد.

 

خیر، به هیچ وجه چنین چیزی مطرح نیست. در سخت‌ترین وضعیت امام (ره) و رهبری نپذیرفتند که حتی انتخابات را به تأخیر بیندازیم و یک وضعیت ویژه اعمال کنیم. در وضعیت جنگ بعضی‌ها مایل بودند که یک شخصیت نظامی هم امور اداری کشور و هم امور جنگ را در دست داشته باشد، اما امام (ره) هرگز نپذیرفت. امروز هم رهبری چنین چیزی را نخواهند پذیرفت که چهارچوب‌های قواعد دموکراسی را کنار بگذاریم و نظامیگری را در کشور دنبال کنیم. به هیچ وجه چنین چیزی مدنظر نخواهد بود.

سردار حسین دهقان در گفتگو با «ایسنا» درباره برخی نگرانی‌ها از حضور نظامیان در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو گفت: معتقدم به جای نگرانی از صنف نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری، باید تلاش کنیم تا اهمیت شایسته گزینی و شاخص‌های فرد شایسته وارد ادبیات جامعه شود. زیرا سیاست و سیاست ورزی فقط برای افراد خاص تعریف نشده است. آیا یک وکیل حق ندارد نامزد شود؟ آیا کسی که شغل آزاد دارد، نباید نامزد شود؟ هر فردی در هر لباسی حق دارد داوطلب انتخابات شود.

 

درحقیقت قانون هیچ منعی برای حضور یک فرد نظامی در انتخابات ندارد و همان گونه که رأی دادن نظامیان حق شهروندی آن‌ها محسوب می‌شود، نامزدشدن فرد نظامی در هر انتخاباتی هم حق شهروندی اوست، اما آنچه موجب نگرانی داوطلب شدن فرد نظامی در انتخابات می‌شود و البته من هم این نگرانی را دارم، زمانی است که نظامیان سازمان یافته بخواهند یک جایگاه سیاسی را اشغال کنند که شدیدترین نوع آن کودتا و در کوچک‌ترین سطح، روی کارآمدن یک نظامی به کمک دیگر نظامیان است که هر ۲ حالت مذموم است و پذیرفتنی نیست و بدون شک من چنین وضعیتی را تأیید نمی‌کنم.

 

ضمن اینکه در این کشور نه می‌توان کودتا کرد و نه وضعیت کشور به گونه‌ای است که نظامیان دیگران را کنار بگذارند و فرد منتخب خود را جایگزین کنند. بعضی افراد هم این گونه القا می‌کنند که اگر یک نظامی رئیس جمهور شود، نظامیگری را حاکم می‌کند. یعنی با خلع مقامات از مناصبشان و روی کار آوردن نظامیان، حکومت نظامی را حاکم و آزادی‌ها را محدود می‌کند، درحالی که در ایران در آستانه ورود به قرن جدید، امکان نظامیگری و اعمال حکومت نظامی وجود ندارد.