راه اندازی دفتر سازمان کشورهای فارسی‌زبان در مشهد

مشهد در روزی که گذشت میزبان تلاشی تازه برای تمرین تقویت روابط بین‌المللی بود. آن‌طور که مشاور امور بین‌الملل شهردار مشهد در افتتاحیه اجلاس «شبیه‌سازی و مدل سازمان همکاری‌های اقتصادی» (اکو) می‌گفت، این برنامه دوروزه، هم‌جهت با سیاست مدیریت شهری مشهد برای همراهی و همکاری‌های سازنده با سازمان‌های بین‌المللی است.
حسین کشیری به نمونه‌های دیگری از این تلاش اشاره کرد، مواردی مثل عضویت در متروپلیس و دیگر سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با مدیریت شهری، خواهرخواندگی‌ها و پیمان‌های دوجانبه با سین‌کیانگ، لاهور و نجف اشرف، پذیرش دبیرخانه آموزش و بانوان کلان‌شهر‌های جهان و میزبانی اجلاس جوانان جوان در سال ۲۰۲۰ میلادی. او خبر‌های دیگری از جنس «در آینده نزدیک» هم داشت: با پیشنهاد اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، مجموعه سینمایی اکو در مشهد تأسیس و محصولات کشور‌های عضو اکو با حضور کارگردان و عوامل فیلم به نمایش گذاشته می‌شود. همچنین با پیشنهاد یونسکو، دبیرخانه شهر‌های فارسی‌زبان در مشهد راه‌اندازی خواهد شد. کشیری اجلاس یادشده را محصول همکاری با بنیاد مطالعات بین‌الملل، وزارت امور خارجه و سازمان میزاث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برشمرد و در مورد هدف برگزاری آن گفت: در این اجلاس دوروزه، نخبگان دانشگاهی در رشته‌های روابط بین‎الملل، علوم سیاسی، حقوق بین‌الملل و ... با حضور در ۵ کارگاه علمی، با این سازمان آشنا می‌شوند و سپس با انجام شبیه‌سازی، نقش وزرای خارجه اکو را ایفا می‌کنند. سرانجام، با لابیگری‌ها، بیانیه نهایی منتشر می‌شود. این بیانیه به عنوان دستاوردی نخبگانی و دانشجویی به مقامات صاحب صلاحیت تصمیم‌گیری منعکس خواهد شد. مشاور امور بین‌الملل شهردار مشهد ادامه داد: یکی از شاخص‌هایی که تا پیش از مدیریت شورا و شهرداری مشهد کمتر به آن توجه شده بود، گستره ارتباط با نهاد‌های دولتی و غیر دولتی است. اکنون این موضوع جزو ارکان فعالیت‌های شهرداری مشهد شده است و ارتباطات گسترده با سازمان‌های مردم‌نهاد، استارت‌آپ‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های تخصصی غیردولتی کاملا ملموس است.

به شایعات توجه نمی‌کنیم
عضو شورای اسلامی شهر مشهد که مهمان یکی از پنل‌های این اجلاس با تمرکز بر موضوع گردشگری بود، در مورد شایعاتی که روابط ایران و کشور‌های همسایه را نشانه می‌گیرد اظهار کرد: در سال ۹۷ فقط از کشور عراق ۲ میلیون زائر به مشهد سفر کرده‌اند که معادل ۵ میلیون دلار درآمد ارزی است. این یک فرصت بی‌بدیل برای مشهد به شمار می‌رود. کسانی که به روابط دوستانه و جایگاه ایران در منطقه علاقه‌ای ندارند، با حاشیه‌سازی و بزرگ‌نمایی مسائل می‌خواهند این فرصت‌ها را به چالش تبدیل کنند. شهناز رمارم با اشاره به ارزش مهمان در فرهنگ اسلام، تأکید کرد: مجموعه مدیریت شهری مشهد بدون توجه به حواشی مطرح‌شده به حضور زائران و گردشگران به عنوان یک فرصت نگاه می‌کند و تمام تلاش خود را برای تأمین زیرساخت‌های پذیرایی و تکریم آن‌ها به کار می‌گیرد. او همچنین با اشاره به ظرفیت‌های مذهبی و تاریخی مشهد برای جذب گردشگر، از اینکه توس ثبت جهانی نشده است انتقاد کرد و گفت: اگر قرار باشد کار با روال عادی پیش برود، ثبت جهانی آن ۵۲ سال زمان می‌برد. انجام اقداماتی برای برندسازی و تصحیح تصور‌های ذهنی نادرست در مورد مشهد، پیشنهاد تبدیل مشهد به منطقه آزاد زیارتی و گردشگری جنگ از دیگر نکات مطرح‌شده در صحبت‌های این عضو شورای شهر بود. سخن‌گوی وزارت امور خارجه، سفرای عضو اکو و شهردار مشهد غایبان نخستین روز برگزاری این اجلاس بودند.

راه‌اندازی «آیتا» در مشهد
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد نیز در این جلسه گفت: دفتر سازمان کشور‌های فارسی‌زبان «آیتا» در مشهد راه‌اندازی می‌شود. شهریار آل‌شیخ افزود: پیش از این در سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو پیمانی به‌عنوان پیمان کشور‌های فارسی‌زبان «آیتا» مقابل پیمان «ترکسو» ترکیه شکل گرفته بود. همچنین سازمانی به همین منظور در پارلمان‌های کشور‌های ایران، تاجیکستان و افغانستان مصوب شده است. وی اضافه کرد: متأسفانه چند سالی است که این سازمان بدون متولی رها شده و اقدام خاصی برای آن شکل نگرفته است؛ لذا درخواست کرده‌ایم مسئولیت این سازمان را به مشهد محول کنند و با این درخواست موافقت شده است. دفتر «آیتا» در مشهد راه‌اندازی می‌شود و مرکزیت ارتباط ۳ کشور را درقالب برنامه فارسی‌زبانان پیگیری خواهیم کرد.
وی ادامه داد: پیش از این شهرداری مشهد دیپلماسی شهری خود را بر محافل بین‌المللی متمرکز کرده بود؛ یعنی شهرداری مشهد در محافل مختلف بین‌المللی عضویت فعال و مستمری داشت و اکنون عضو هیئت‌مدیره متروپلیس، عضو هیئت‌مؤسس صندوق شهر‌ها FMT، عضو شبکه زنان در حوزه شهر‌ها و عضو شبکه بین‌المللی مجموعه دولت‌های محلی و... است که مجموعه عضویت‌ها در این مراکز باعث برخی ارتقا‌ها شده است. معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی افزود: در محور دیپلماسی عمومی موضوع شهر‌های فارسی‌زبان است. در این حوزه ۳ کشور فارسی‌زبان ایران، تاجیکستان و افغانستان را داریم که نزدیک خراسان بزرگ هستند؛ البته شهر‌های فارسی‌زبان دیگری ازجمله سمرقند و بخارا در ازبکستان، شهر مرو در ترکمنستان و لاهور در پاکستان هم هستند. بزرگ‌ترین کتابخانه نسخ فارسی و کرسی‌های آموزش زبان فارسی را نیز در هند داریم.
وی تصریح کرد: مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شهر با ریشه‌های مشترک زبان‌فارسی، شهر مشهد است و وجود شاهنامه به‌عنوان یک میثاق مشترک برای زبان فارسی و آرامگاه فردوسی و توس در مشهد می‌تواند برای این پایتخت زبان فارسی، مبدأ باشد. وی ادامه داد: با توجه به این موضوعات، برنامه‌ای را با عنوان شهر‌های خلاق ادبیات آغاز کرده‌ایم و در حوزه مدیریت‌شهری تمرکز را بر خواهرخواندگی میان شهر مشهد و سایر شهر‌های فارسی‌زبان گذاشته‌ایم که در این حوزه ۱۴ شهر انتخاب شده‌اند. وی با بیان اینکه از هر برنامه‌ای که بخواهیم در سطح ملی و در بخش‌های ادبی، فرهنگی و هنری حمایت کنیم، فراخوان آن در ۱۴ کشور نیز اعلام خواهد شد، اظهارکرد: به‌عنوان نمونه می‌توان به مسابقات کشتی نونهالان که سال گذشته برگزار شد، اشاره کرد. در سایر برنامه‌هایی که در راستای توسعه دیپلماسی شهری دنبال می‌کنیم، دعوت‌نامه آن برای ۱۴ شهر فارسی‌زبان خواهرخوانده مشهد ارسال می‌شود. آل‌شیخ به اقدامات دیپلماسی شهری شهرداری مشهد در محور مذهبی هم اشاره کرد و گفت: ۲ کشور ترکیه و هند جمعیت شیعه‌نشین درخور توجهی دارند؛ ازجمله ترکیه که ۳ میلیون شیعه و ۲۰ میلیون علوی دارد. وی افزود: در برخی از ایالات مشخص هند، ازجمله حیدرآباد، با جمعیت شیعه‌نشین مواجه هستیم که می‌توانیم به‌عنوان شهری که با وجود حضرت رضا (ع) مرجع شیعیان است روی ظرفیت توسعه روابط با آن‌ها کار کنیم و آن را توسعه دهیم.