پیکان، نخستین خودروی ایرانی است که نبض ساختش در مشهد پا گرفت و به نوعی می‌توان گفت که صنعت خودروسازی ایران از مشهد شروع شده است.
«پیکان»: برای سال‌های دوری، رؤیای دیرسال خیلی از جوانان ایران و به اصطلاحِ اهلش، سالار جاده‌ها بود. نخستین خودروی ایرانی که نبض ساختش در مشهد پا گرفت و به نوعی می‌توان گفت که صنعت خودروسازی ایران از مشهد شروع شده است. جایی که برادران خیامی برای سال‌ها در آن به عنوان تعمیرکار ساده ماشین کار کردند.
خیلی‌ها می‌گویند به دنیا آمده ییلاقات طرقبه بوده‌اند به سال‌های اول قرن، اما آن‌طور که «محمود خیامی» در کتاب «پیکان سرنوشت ما» نقل می‌کند، تاریخ دقیقی از تولدش در هیچ‌جا ثبت نشده است: «آن‌طور که در شناسنامه‌ام نوشته شده سال ۱۳۰۳ در مشهد به دنیا آمده‌ام، اما، چون پدر و مادرم سواد خواندن و نوشتن نداشتند، تاریخ دقیق ولادت مرا در جایی ثبت نکردند. در واقع، آن‌ها تاریخ تولد ۸ فرزند از ۱۰ فرزندشان را مکتوب نکردند و از روز و ماه و سال تولد آن‌ها، اطلاع دقیقی در دست نیست. تنها به یاد دارم که مادرم یک‌بار گفته بود که در زمستان به دنیا آمده‌ام و بدین‌ترتیب، در نخستین سفرم به اروپا دهم دسامبر ۱۹۲۴ را در گذرنامه تاریخ تولدم تعیین کردم.»
قدیمی‌های مشهد می‌گویند، پدرش علی‌اکبر خیامی، سید بانفسی بوده که همیشه شال سبز به کمر می‌بسته و با کامیون‌داری و به اصطلاح با گاز و دنده عوض کردن و کار در ترابری، نان سر سفره خانواده می‌برده است، اما همین اندک هم در دوره اشغال ایران از سوی متفقین برای جابه‌جایی کالا از ایران به شوروی مصادره می‌شود: «آن زمان، وضع خراسان طوری بود که برنج به سختی به دست می‌آمد و همان یک‌شبی هم که در هفته پلو می‌خوردیم از غصه آن‌ها که غذا نداشتند، لقمه از گلویمان پایین نمی‌رفت. شهریور ۱۳۲۰ به بعد، قیمت همه کالا‌های وارداتی و خوارو بار به‌طور سرسام‌آوری بالا رفت. من حواله‌های آرد و قند و شکر را به قیمت بالاتری از این مردم می‌خریدم و آن را به ثروتمندتر‌ها می‌فروختم. دوران جنگ جهانی دوم بود و قیمت ارزاق عمومی روز به روز بالا می‌رفت و من می‌توانستم با منفعت خوبی آن اجناس را بفروشم و در هر معامله‌ای گاهی ۳۰ درصد سود می‌کردم.»
پس از پایان اشغال مشهد، آنان گاراژ تعمیر خودرو راه می‌اندازند و کار و کسبشان را از نو رونق می‌دهند. برادران خیامی هم عصر‌ها پس از فراغت از درس، در همین گاراژ می‌شوند کمک دست پدرشان. کم‌کم کار رونق گرفت آنچنان که پسران علی‌اکبر را ناچار کرد صبح تا شب در گاراژ کار کنند و شب‌ها در مدرسه شبانه درس بخوانند. سال‌ها بعد، آشنایی با چم و خم موتور انواع خودروها آنان را به چنان کارکشته‌ها و کاربلد‌هایی تبدیل کرده بود که سودایی بیش از ماندن و تعمیر اتول خرابه در سر بپرورانند. برای همین احمد راهی فرنگ شد و محمود هم برای مجوز تأسیس یک تعمیرگاه بزرگ در پایتخت، پا در جاده‌های مشهد-تهران گذاشت.
در همین زمان احمد به او اطلاع می‌دهد که در لندن به امضای قراردادی با شرکت تالبوت موفق شده است. تالبوت آن موقع زیر مجموعه شرکت «روتس اَرو» بود که بعد‌ها به «کرایسلر» تغییر نام داد. محمود هم در تهران مقدمات تأسیس کارخانه‌ای برای مونتاژ خودروی انگلیسی را فراهم می‌کند.
قرارداد بین شرکت ایران ناسیونال و تالبوت در سال ۱۳۴۵ نهایی می‌شود؛ موضوع قرارداد مونتاژ و ساخت خودرویی با نام انگلیسی «هیلمن هانتر» بود، اما این نام به مذاق مؤسسان ایرانی خوش نمی‌آید و آنان تصمیم می‌گیرند بر اساس معنی این کلمات، معادل فارسی آن را انتخاب کنند که گویا از میان ۳ کلمه «تیر»، «خدنگ» و «پیکان» سومی انتخاب می‌شود. با وارد شدن قطعات از تالبوت انگلستان تولید پیکان در ۲۳ اردیبهشت سال ۱۳۴۶ با ظرفیت ۶۰ هزار دستگاه آغاز و در اندک زمانی تیراژ آن به ۱۲۰ هزار دستگاه در روز رسید. یک سال بعد یعنی در سال ۱۳۴۷ مدل «دولوکس پیکان» و سپس وانت‌پیکان و تاکسی‌پیکان و اتوماتیک تا سال ۱۳۴۹ به بهره‌برداری رسیدند و سراسر خیابان‌ها و جاده‌ها را به خود اختصاص دادند.
در سال ۱۳۵۲ هدف و سیاست اصلی شرکت بر مبنای تولید داخلی قطعات و خودکفایی مطرح شد که در این راستا شرکت‌های بلبرینگ، پیستون و ایدم تبریز و شرکت رضای مشهد و ریخته‌گری، تأسیس و قطعات شرکت مرسدس بنز آلمان در خود ایران مونتاژ شدند. از قبل این اتفاق در سال ۱۳۵۳بهترین مدل پیکان که در ایران معروف به «پیکان اونجر» است با مونتاژ ساخته شد. تالبوت در آن زمان موتور پرقدرت فورد را روی پیکان گذاشته بود.
ناگفته نماند تا پیش از تولید پیکان، خیابان‌های شهر در قرق اتول‌های آمریکایی بود و بس. در کنار این‌ها ۳ خودروی «آریا»، «شاهین» و «ژیان» هم که نام ایرانی داشتند، در واقع مونثاژ کارخانه رامبلر وابسته به کارخانجات جنرال موتورز آمریکا بودند. شرکت سهامی عام کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال با مجوز صادره از سوی هیئت عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در سال ۶۲ به «شرکت ایران خودرو» تغییر نام داد و در اردیبهشت ۳ سال بعد هم با عنوان صنعت ملی به ثبت رسید.
پس از تعطیل خطوط تولیدی شرکت تالبوت و لغو قرارداد بین آنان برای تأمین قطعات قوای محرکه در سال ۱۳۶۴، استمرار تولید پیکان در داخل کشور در دستورکار قرار گرفت. پس از تحقیقات و مطالعات گسترده، استفاده از نیروی محرکه جدید به جای نیروی محرکه اصلی پیکان، تأیید شد. براساس قراردادی با شرکت فرانسه، این شرکت توافق کرد نیاز ایران خودرو به شصت هزار دستگاه موتور و سیستم تعلیق پژو ۵۰۴ برای نصب روی بدنه پیکان فعلی به مدت ۶ سال تأمین کند.
در این راستا موتور‌های مصرفی در اتومبیل‌های پژو ۵۰۴ L، گیربکس اصلاح شده پژو ۵۰۴ (با پوسته ۵۰۵) و میل گاردان سواری ۵۰۴ به عنوان نیروی محرکه جدید انتخاب شد. این خودرو جدید با بدنه پیکان و نیروی محرکه پژو ۵۰۴، تحت عنوان پیکان ۱۸۰۰ در خط تولید قرار گرفت. با اجرای این طرح علاوه بر این عملکرد پیکان بهبود یافت، از مصرف سوخت آن به میزان ۳۰ درصد کاسته شد و قدرت خودرو نیز به میزان تقریبی ۲۰ درصد افزایش پیدا کرد.
خط تولید پیکان ۱۸۰۰ در سال ۱۳۶۹ به وسیله ریاست جمهوری وقت کشورمان افتتاح شد. با توجه به قدمت طراحی بدنه پیکان و خارج از رده بودن فناوری ساخت آن و نیاز شدید به سرمایه‌گذاری دوباره برای قالب‌های بدنه و تجهیزات موردنیاز، ایران خودرو تصمیم گرفت. پژو ۴۰۵ را در مدل‌های GL و GLX تولید کند. این خودرو سال ۱۹۸۷ میلادی با مدرن‌ترین فناوری به عنوان جدیدترین مدل به وسیله پژو به بازار عرضه شد و در سال ۱۹۸۸ میلادی به عنوان بهترین اتومبیل سال در اروپا و همچنین به عنوان اتومبیل وارداتی به آمریکا انتخاب شده بود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
