درباره اهدای عضو، هدیه‌ای که زندگی می‌بخشد

معصومه متین نژاد | شهرآرانیوز؛ در این یک سال و اندی که از گسترش بیماری کرونا در کشورمان می‌گذرد، افراد زیادی از این شرایط صدمه دیدند. منظورم آسیب‌های جسمی است که گاهی واقعا جبران ناپذیرند. درچند ماه اول، بیماران زیادی از روند معمول درمانشان جا ماندند، اما خیلی زود همه چیز به روال گذشته اش برگشت. در این بین، شاید به جرئت بتوان گفت: بیماران نیازمند پیوند بیشترین آسیب را دیدند و بیش و کم به دست فراموشی سپرده شدند.

 

می‌گویم بیش و کم، برای اینکه خیلی از ما فراموش کردیم که کرونا و بی مبالاتی ما در شیوع بیشتر آن چه گونه با جان این افراد بازی می‌کند. درواقع، تنها کسانی که وخامت شرایط را درک کردند و به دنبال راهکاری برای برون رفت از این وضعیت بودند، مراکز پیوند اعضا و خانواده‌های گیرنده عضوند که به دلیل شرایط بحرانی کرونا فقط باید نظاره گر مرگ عزیزانشان می‌بودند. فوت حدود ۲۰۰ بیمار نیازمند عضو که در فهرست پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی مشهد بودند در این دوران گواه این مطلب است. بگذریم از اینکه این وضعیت، کیفیت زندگی بیماران دیگر را هم به مخاطره انداخته است. موضوعی که در آستانه فرارسیدن ۳۱ اردیبهشت، روز اهدای عضو، ما را هم بر آن داشت تا یک بار دیگر به دکتر ابراهیم خالقی، مسئول فراهم آوری پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی مشهد، سری بزنیم و در جریان این اتفاق و فعالیت‌های این مرکز قرار بگیریم.

 

مرکز پیوند دانشگاه علوم پزشکی مشهد از سال ۸۰ تاکنون برای حدود ۱۰۰ هزار نفر کارت اهدای عضو صادر کرده است. شما هم می‌توانید خیلی راحت و حتی بدون نیاز به مراجعه حضوری این کارت را دریافت کنید، به ویژه در شرایط کنونی که باید میزان مراجعه مان به مراکز و سازمان‌ها را به کمترین میزان ممکن برسانیم. برای این منظور فقط کافی است به سایت دانشگاه علوم پزشکی مشهد سری بزنید و در صفحه اصلی، روی آیکن «دریافت کارت اهدای عضو» کلیک کنید. بعد از پرکردن اطلاعات، همان جا کارت برای شما صادر خواهد شد.

نکته: در سال گذشته درمجموع ۳۳۱ اهدای عضو و بافت از بیمار مرگ مغزی داشتیم که ۳ مورد آن هم زمان صورت گرفت: یک مورد پیوند کلیه و کبد و ۲ مورد پیوند کلیه و پانکراس.
نکته: دانشگاه علوم پزشکی مشهد به جز موارد اضطراری، موارد دیگری را که گیرنده مناسب نداشته باشد، به شهر‌های دیگر نظیر شیراز برای انجام پیوند ارسال می‌کند.

نکته: آمار ارائه شده مربوط سال ۱۴۰۰ تا ۲۰ اردیبهشت است.

 

۵۳ بیمار مرگ مغزی
درسال گذشته ۵۳ بیمار مرگ مغزی به مرحله اهدای عضو رسیدند که از این تعداد ۱۱ مورد در نیمه نخست و ۴۲ مورد در نیمه دوم سال انجام شد.

 

۸۰ بیمار
به دلیل شرایط کرونایی، صف انتظار پیوند دانشگاه علوم پزشکی مشهد طولانی‌تر ازقبل شده است. در این فهرست انتظار، ۲۰ بیمار کبدی و ۶۰ بیمار کلیوی فرصت چندانی برای انتظار در این فهرست ندارند.

 

۷۰ درصد
۷۰-۶۵ درصد خانواده‌های بیماران مرگ مغزی برای اهدای عضو عزیزانشان رضایت دارند.

 

سال ۱۳۸۰
نخستین پیوند عضو از بیمار مرگ مغزی در مشهد با پیوند کلیه و قرنیه در این سال آغاز شد.

 

۲۰۰ فوتی
از اسفند ۹۸ یعنی شروع کرونا تاکنون حدود ۲۰۰ بیمار نیازمند به پیوند فوت کرده اند.

 

سال ۱۴۰۰
از شروع سال جدید تا ۲۰ اردیبهشت تنها ۱۰ مورد مرگ مغزی منجر به اهدای عضو داشتیم که از این تعداد، به ۵۲ بیمار نیازمند، عضو یا بافت پیوندی اهدا شد.

 

۸ عضو
در بهترین حالت می‌توان از ۸ عضو و بافت پیوندی یک بیمار مرگ مغزی استفاده کرد که تاکنون فقط نیمی از این ظرفیت در پیوند‌ها استفاده شده است: قلب، کلیه، کبد، پوست، قرنیه، پانکراس، ریه و روده.

 

۱۵۳ نفر
از شروع کرونا در اسفند ۹۹ تاکنون ۱۵۳ بیمار مرگ مغزی داشته ایم که حدود ۱۰۰ بیمار به مرحله اهدای عضو نرسیدند.

اگر با فرایند پیوند عضو آشنا باشید، حتما می‌دانید که جز شرایط حساس و سیستم ایمنی ضعیفی که بیماران نیازمند اهدای عضو دارند، عمل پیوند اعضا هم باید در شرایطی صورت بگیرد که سیستم ایمنی فرد در غیرفعال‌ترین حالت باشد تا بدن عضو یا بافت جدید را پس نزند. این یعنی باتوجه به شرایط کرونایی کشورمان و آلوده بودن آی سی یو‌های بیمارستان‌ها و اشغال آن‌ها ازسوی بیماران کرونایی عملا غیرممکن است. به عبارت ساده‌تر باید مرگ آرام این بیماران را در بی تفاوتی مردم پذیرفت.

 

لابد فکر می‌کنید مگر نمی‌توان از فضایی مجزا و امکاناتی اختصاصی برای این بیماران استفاده کرد. جواب مثبت است. بیماران نیازمند اهدای عضو را می‌توان ایزوله کرد، ولی آیا این امکان برای بیماران مرگ مغزی هم وجود دارد؟ افرادی که پس از حادثه بلافاصله به اورژانس بیمارستان‌ها و بعد هم بخش‌های آی سی یو منتقل می‌شوند و درنهایت تست کرونایشان مثبت می‌شود، شرایطی که تا سفیدشدن کامل وضعیت کرونا در جامعه باید به آن تن داد و هرروز شاهد مرگ عزیز خانواده‌ای بود، اتفاقی که در سایه مراقبت‌های بیشتر ما می‌توانست نیفتد، اما می‌افتد.

 

باهمه این ها، مراکز پیوند دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ازجمله شهر مشهد بیکار ننشسته و توانسته اند در همین وضعیت با پایدارتر کردن نسبی شرایط، فرایند پیوند اعضا را دوباره از سر بگیرند. جداسازی آی سی یوها، تسهیل سی تی اسکن بیماران، افزایش کیفیت نگهداری بیماران مرگ مغزی و کوتاه شدن فرایند تست پی سی آر تا ۴ ساعت، بخشی از این تلاش هاست که امکان پیوند عضو درشرایط کرونایی را در کشورمان فراهم آورده، درحالی که در بسیاری از کشور‌ها هم چنان فرایند پیوند اعضا متوقف است.

 

این‌ها را گفتیم برای اینکه بگوییم: ما آدم‌ها درست مانند حلقه‌های یک زنجیر به هم متصلیم و نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم عملکرد ما تأثیری در احوال دیگران نداشته باشد. حتما داستان فردی را شنیده اید که در داخل یک قایق، قسمتی را که خودش نشسته بود، با این توجیه که به کار کسی کار ندارد و جای خودش است، سوراخ کرد و سبب غرق شدن کشتی و هلاکت بقیه شد. این روزها، خیلی‌ها با همین توجیه‌ها سلامت خودشان و دیگران را به خطر می‌اندازند، بی آنکه بدانند زندگی و سلامت عده دیگری متأثر از رفتار آن هاست. پس بیایید با جدی‌تر گرفتن توصیه‌های بهداشتی و انجام واکسیناسیون سراسری، فرصت زندگی را برای همه فراهم آوریم.

درسال ۶۸ با فتوای حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر بدون اشکال بودن پیوند از بیمار مرگ مغزی، روند مراحل قانونی آن طی و از سال ۸۰ به طور هم زمان در ۳ شهر تهران، شیراز و مشهد مراکز پیوند اعضا تشکیل شد. مرکز پیوند دانشگاه علوم پزشکی مشهد قطب پیوند اعضا در شمال شرق و شرق کشور محسوب می‌شود که نیازمندی‌های ۳ استان خراسان را از این نظر تأمین می‌کند. از سال ۸۰ تا ۲۰ اردیبهشت امسال ۱۰۴۶ اهداکننده مرگ مغزی در این مرکز پذیرش شده و به ۴۳۳۵ نفر زندگی دوباره بخشیده اند.