«مونس» عطر‌ها

سحر نیکوعقیده | شهرآرانیوز؛ انگار که این خانه کوچک در عطر گل‌ها خیس خورده باشد. به محض ورود مشامم از تمام بو‌های خوب دنیا پر می‌شود. هنوز گیج این عطر‌های در هم آمیخته هستم که مونس لبخند به لب به استقبالم می‌آید. روی خوش او و لبخند شیرینش انگار پیوندی با این حس‌ها دارد. دختر١٩ساله‌ای که باعث و بانی به جریان افتادن رایحه خوش در این خانه است. مونس، اما از همان دوران کودکی آسم شدید دارد و هر بوی از راه نرسیده‌ای ممکن است مشامش را بیازارد. با همه این‌ها او از علاقه دیرینش به عطر دست نمی‌کشد. از یک جایی به بعد خودش دست به کار می‌شود و بعد تبدیل به سازنده عطر می‌شود. امروز به این خانه کوچک در محله مصلی پا گذاشته‌ایم تا مونس قنبرباغی از این شغل کمترشناخته شده برایمان بگوید.

مونس قوطی‌های کوچک عطر را یکی یکی زیر بینی‌اش می‌گیرد و ترکیبات را دانه به دانه می‌گوید. به قول خودش مشامش را تمرین داده و می‌تواند هر بویی را از بوی دیگر تشخیص بدهد. او از همان ابتدای کار این مهارت را نداشته. مادرش، اکرم دیاسی از مشکل تنفسی مونس می‌گوید که از همان دوران کودکی با آن دست و پنجه نرم می‌کند.

بعد از آن اسپری تنفسی همراه همیشگی دخترش می‌شود. اما این‌ها باعث نمی‌شود که مونس از علاقه‌اش دست بکشد. او از یک‌جایی به بعد متوجه می‌شود چیزی که باعث تنگی نفسش می‌شده پارافن و الکل عطر‌ها بوده نه خود رایحه اصلی. درواقع عطر‌های تقلبی هستند که مونس را به سرفه می‌اندازند. او توضیح می‌دهد: بیشترعطر‌های موجود در بازار، عطر‌های تقلبی هستند. تفاوت عطر تقلبی و اصل هم در ترکیباتشان است. عطر‌های تقلبی پر از الکل شیمیایی هستند؛ طوری که اگر کمی تکانشان بدهی کف می‌کنند. اما عطری که اصل باشد یا الکل ندارد یا درصد آن بسیار ناچیز است.

جرقه عصاره‌گیری از گل‌ها وقتی به ذهن مونس می‌رسد که گل رزی که به مناسبت روز مادر برای اکرم خانم خریده بود پژمرده می‌شود و در هوای گرم و دم‌کرده خانه مقداری از عصاره گلبرگ‌ها روی میز می‌چکد. جست‌وجو‌های مونس در اینترنت شروع‌ می‌شود.
یک کاسه را از آب جوش پر می‌کند. کاسه‌ای دیگر را روی کاسه زیری می‌گذارد و گلبرگ‌ها را داخلش قرار می‌دهد. یک نی داخل کاسه رویی می‌گذارد. درپوشی هم روی آن قرار می‌دهد. یک کاسه کوچک‌تر هم زیر نی. چند ساعت بیشتر نمی‌گذرد که چند قطره عصاره گل رز از داخل نی توی کاسه کوچک می‌چکد و این می‌شود شروع عطرسازی مونس.

کارگاه عطرسازی او در واقع آشپزخانه کوچک خانه است. تمام ابزار او هم خلاصه می‌شود در چند کاسه چینی و استیل و یک نی. در نهایت هم تمام این‌ها در کنار هم مثل دستگاه گلاب‌گیری عمل می‌کنند. عصاره‌گیری از مواد مختلف معمولا از ۲ تا چندساعت طول می‌کشد. او در پایان کار، عصاره را داخل بطری می‌ریزد و ۴۰ تا ۵۰ روز در تاریک‌ترین نقطه خانه یعنی زیر پله‌ها نگه می‌دارد تا رایحه غلیظ‌تر شود و در آخر عطر آماده می‌شود.

البته عطرسازی تمامش در همین مراحل ساده خلاصه نمی‌شود. مثلا گل‌های رز باید گلبرگ‌های شادابی داشته باشند و گلبرگ‌های پلاسیده و زرد به کارش نمی‌آید. پرتقال باید کود نخورده باشد و سردخانه‌ای هم نباشد. فقط پوست پرتقال اصل است که می‌تواند رایحه خوبی داشته باشد و.... مونس حالا هر بار که به میوه‌فروشی پا می‌گذارد مشامش را تیز می‌کند تا بوی پرتقال اصل را تشخیص بدهد.
وقتی که این‌ها را تعریف می‌کند برادر کوچک‌ترش می‌خندد و می‌گوید: اسم مونس را گذاشته‌ایم شکارچی بوها. هرجا که می‌رویم فقط به دنبال بوهاست و تا منشأشان را پیدا نکند دست برنمی‌دارد.

مونس حالا ۷ مدل عطر دست‌ساز دارد که پس از آزمون و خطا‌ها و عصاره‌گیری از صد‌ها مدل گل و گیاه به آن‌ها رسیده است. یکی ازعطر‌ها ترکیب پرتقال و میخک است، یکی ترکیب نسکافه و رز و... برای هر کدام هم اسمی انتخاب کرده است. حالا در ماه حداقل ۳۰، ۴۰ تا سفارش دارد. اینکه چرا فروش او طی این مدت کوتاه زیاد شده است برمی‌گردد به کیفیت عطرهایش و هزینه کمی که دریافت می‌کند.

مونس مسیر پیش رویش را مسیر سخت و پرفراز و نشیبی می‌داند؛ چراکه عطرسازی شغلی کمتر شناخته شده در شهر محسوب می‌شود. با وجود امکانات محدودی که دارد او سعی می‌کند تمام توانش را برای ساخت عطر باکیفیت بگذارد. عطر‌های او حالا پارافن و الکل ندارند و فقط پایه اول و دوم را دارند. می‌گوید: عطر‌های معمولی ۳ پایه دارند. پایه اصلی عصاره به دست آمده است، پایه میانی مواد دیگری است که قاطی عطر می‌شود و پایه سوم هم پارافن، الکل و مواد شیمیایی. عطرمن فقط ۲ پایه اول را دارد. وجود پایه سوم گاهی می‌تواند در عطر مؤثر باشد. مثلا عصاره برگ کاج به‌تن‌هایی بوی رقیقی دارد و به‌سختی احساس می‌شود، ترکیبات شیمیایی می‌تواند این بو را غلیظ کند، اما برای به دست آوردن این ترکیب نیاز به تجهیزات آزمایشگاهی تخصصی است و من ابزار و سرمایه لازم را ندارم. اگر سرمایه کافی داشته باشم می‌توانم کارم را وسعت ببخشم.

 

عطر مورد علاقه مونس رز و میخک است. پرتقال و یاس هم جزو عطر‌های پرطرف‌دار او هستند. اما مونس از مواد و مرکباتی نام می‌برد که فکرش را هم نمی‌کنیم بوی خوشی داشته باشند. او که کنجکاو است عصاره همه چیز را در بیاورد و به قول مادرش هیچ گل و میوه‌ای در خانه از دست مونس در امان نمی‌ماند از هر چیزی که فکرش را بکنید عصاره‌گیری کرده است. یکی از این موارد سیر است! وقتی برادر‌ها دانه‌های سیر را درون پیاله می‌بینند تعجب می‌کنند، اما نتیجه کار باورنکردنی بوده و به گفته مونس عصاره سیر یکی از خوش‌بوترین عصاره‌هایی بوده که به دست آورده است.

او که در پی کشف اسانس و عطر‌های متفاوت و اصل است، حالا علاقه اصلی‌اش را پیدا کرده و آرزویش این است که بتواند کارخانه عطرسازی داشته باشد.