رحمانی - «خانه و زندگی مان زیر خاک مانده است. دائما دستمال به دست، همه وسایل را گردگیری میکنیم، هر دفعه که بارهایشان را تخلیه میکنند گرد و غبار در همه کوچه به هوا میرود.» این حرف مشترک بسیاری از اهالی بولوار شهید آوینی است که از مزاحمت مصالح فروشیهای اطرافشان به ستوه آمده اند. در خیابان آوینی ۳۳ چند مصالح فروشی بزرگ سر یک چهارراه جا خوش کرده اند. کامیونهای بزرگ بعد از تخلیه بارشان برای دور زدن به مشقت افتاده اند. خودروهای سواری هم که گویا به این گره ترافیکی هر روزه عادت کرده اند کنار کشیده و منتظر مانده اند تا کامیون خودش را از خیابان باریک خلاص کند.
زندگی در میان غبار
یکی از اهالی موضوع ترافیک و شلوغی و ورود و خروج ماشینهای سنگین را مطرح میکند و میگوید: خیلی وقتها اینجا شبیه به مناطق خارج از شهر میشود. انگار در میان ابرهایی از غبار زندگی میکنیم. یکی دیگر از اهالی دنباله صحبتهای همسایه اش را میگیرد و میگوید:کاش موضوع به گردگیریهای مدام محدود میشد، سرفههای مکرر را چه کنیم که امانمان را بریده است. این تنها من نیستم که سرفه میکنم، خیلیها به خاطر گرد و غبار حساسیتهای مختلف گرفته اند. او که مانند بسیاری از همسایه هایش نمیخواهد نامش برده شود میگوید: خودتان باید از نزدیک ببینید، آخر جای مصالح فروشی که بین خانههای مسکونی نیست. جالب این است که بسیاری از اهالی در رودربایستی همسایگی با مصالح فروشهای قدیمی محله شان، گیر کرده اند و نمیخواهند درباره معضلشان حرف بزنند، برای همین تنها سری به نشانه تأیید مزاحمتها تکان میدهند و از ما دور میشوند. یکی از قدیمیها دراین باره میگوید:وقتی ما هنوز به این محل نیامده بودیم، مصالح فروشها بودند. کم کم ما این دور و بر ساخت وساز کردیم و اطراف آنها را گرفتیم؛ حالا بگوییم از اینجا بروید؟ آنها هم پیش ما، همسایه ها، خجالت زده اند، برای همین هر دو طرف سکوت کرده ایم. در این میان یکی از اهالی جلو میآید و میگوید: اگر انبارها مسقف باشند مشکل زیادی برای اهالی به وجود نمیآید، اما روباز بودن این مصالح فروشیها سبب شده است مزاحمتهای بیشتری برای ما داشته باشند.
خدارا شکر که الان آهک تخلیه نمیکنند
یکی از همسایهها که نکتهای به ذهنش رسیده است میگوید: خداراشکر که الان آهک تخلیه نمیکنند. گرد آهک خیلی اذیتمان میکرد، اما حال ظاهرا آهکها بسته بندی شده است و دیگر ذرات آن در هوا پخش نمیشود.
یکی از بانوان هم به نکته دیگری اشاره میکند و میگوید: یکی از نگرانیهای من به سوپرمارکتهای این نزدیکی برمی گردد. هرگاه خرید میکنم نگران این هستم که ذرات گچ روی مواد خوراکی باشد. هرچند همیشه میبینیم مغازه دار محله مان در حال دستمال کشیدن روی اجناسش است، اما برخی مواد غذایی بسته بندی ندارند و این موضوع نگران کننده است.
اینها گوشهای از درد دل افرادی است که در کنار انبارهای مصالح فروشی زندگی میکنند. گرچه تعداد آنها مثل گذشته خیلی زیاد نیست، اما هنوز هم گرد و غبارشان در بسیاری از نقاط مسکونی شهر بلند میشود. این را میشود با نگاهی ساده به فهرست مصالح ساختمانی مشاهده کرد که از انتهای بولوار جلال آل احمد گرفته تا پنجتن، بولوار هدایت، میدان توحید مصلی، مهر مادر و... پراکنده اند. وقتی سراغ فعالان این صنف میرویم آنها هم حرفهایی برای گفتن دارند. یکی از کسبه میگوید: من از سالها پیش در یکی از خیابانهای مصلی انبار فروش مصالح دارم، اما چند سالی است به مشکلات زیادی برای گرفتن مجوزهای شهرداری برمی خورم. اگر قرار است به جای دیگری و حتی خارج از محدوده منتقل شویم فضایی را در نظر بگیرند و ما را جابه جا کنند وگرنه بگذارند کارمان را انجام دهیم. یکی دیگر از کاسبان میگوید: ملک من تجاری نیست و برای گرفتن تجاری موقت هرسال به مشکلات مختلفی برمی خورم و یک پایم در شهرداری و پای دیگرم در اتحادیه است. چرا تکلیف ما را روشن نمیکنند.
پروژهای که بعد از ۱۰ سال به نتیجه نرسیده است
رئیس اتحادیه مصالح فروشان مشهد در ابتدای صحبت هایش با بیان اینکه در واقع بافت مسکونی مصالح فروشان را احاطه کرده است میگوید: اکنون تعداد مصالح فروشان در سطح شهر کم شده است، چرا که برای خودشان هم توجیه اقتصادی ندارد و بیشترشان به خارج از شهر منتقل شده اند. به گفته غلامرضا سلطانی انبارهای تعداد بسیار کمی از فعالان این صنف نیز -با اینکه هنوز در بافت مسکونی حضور دارند- به خارج از شهر منتقل شده است. اما تعدادی از مصالح فروشها که در بافت مسکونی باقی مانده اند، چون اجناس را به صورت بسته بندی به فروش میرسانند مزاحمتشان برای ساکنان کمتر شده است. سلطانی همچنین به پروژهای اشاره میکند که به گفته او بیش از ۱۰ سال است به نتیجه نرسیده است. او میگوید: زمین بزرگی در انتهای خین عرب برای انتقال فعالان این صنف در نظر گرفته شده که بعد از گذشت آن همه سال هنوز موفق به اخذ مجوزهای لازم نشده است.
کاهش مزاحمت با راهاندازی ایستگاه تخلیه بار
موضوع ایستگاههای تخلیه بار را به عنوان یکی از راههای کاهش مزاحمتهای مشاغل مزاحم، با مدیرعامل سازمان حمل ونقل بار درون شهری در میان میگذاریم که به احداث باراندازهایی در سطح شهر به ویژه در محدودههای پرترددی، چون میدان مصلی و ۱۷ شهریور اشاره میکند. به گفته حسین مختاری ایستگاههای تخلیه بار اکنون در مرحله مطالعات قرار دارند که ۸۷ مورد از آنها در سالهای گذشته و ۲۶ ایستگاه نیز در سال جاری در مناطق ۲، ۶ و ۸ احداث شده اند. او هدف از احداث این ایستگاهها را مواردی، چون روان سازی ترافیک، جلوگیری از پارکهای دوبله، جلوگیری از خطرات تخلیه بار و مدیریت و مصرف سوخت میداند.
مصالحفروشان در مسیر ساماندهی
در ادامه به سراغ بهروز کیانی، مدیر عامل سازمان میادین سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراوردههای کشاورزی میرویم که کیانی به دستورالعمل وزارت کشور در رابطه با مشاغل مزاحم اشاره میکند و میگوید: این شغل در فهرست مشاغل مزاحم قرار نمیگیرد، اما با توجه به ملزومات شکل گیری چنین فضاهایی، از جمله داشتن فضای بزرگ انبار و...، امکان جانمایی آنها در هر نقطه از شهر میسر نیست.
کیانی در اینباره تنها به پروژه ایجاد ایستگاههای حمل بار اشاره میکند که قرار است به وضعیت بارگیری انبارهای مصالح فروشان کمک کند و از این طریق کمی از مشکلات بکاهد. به گفته او از آنجایی که تخلیه بار خود از موضوعاتی است که باعث ایجاد ترافیک و خطراتی میشود، ایجاد این فضاها برای پارک موقت و تخلیه خودروهای حمل بار میتواند مزاحمتهای این صنف را کاهش دهد.
رایزنی برای تأیید محل ساماندهی
بااینحال معاون ساماندهی سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراوردههای کشاورزی شهرداری مشهد مصالح فروشی را جزو مشاغل مزاحم بیان میکند. به گفته محسن نعیمیمقدم کاربریهایی مانند مصالحفروشی منجر به آلودگی زیستمحیطی و بصری در سطح محلات مسکونی میشود و ازاین رو در فهرست مشاغل مزاحم قرار میگیرد؛ بنابراین انتقال، ساماندهی و تجمیع اینگونه مشاغل در خارج از شهر با ایجاد و رعایت فضای سبز حاشیهای و مناسب برای واحدها، همچنین تبدیل واحدها به عنوان نمایشگاه ارائه مصالح بستهبندی، انجام انبارداری مکانیزه، تأمین ورودی مناسب، رعایت ضوابط زیستمحیطی، شهرسازی و سایر خدمات زیرساختی و روبنایی از جمله آتشنشانی، مسجد، فرهنگی، درمانی و... علاوه بر کاهش اثرات نامطلوب زیستمحیطی در سطح منطقه باعث ارتقای عملکردی فعالیتهای مکمل این صنف میشود.
نعیمیمقدم با اشاره به پروژهای که به این منظور در دست احداث است، اضافه میکند:زمین پیشنهادی در خینعرب، سهراه فریزی و با مساحت ۳۸ هزارمترمربع و شامل ۱۰۰ واحد برای ساماندهی مصالحفروشان در نظر گرفته شده که پیشنویس اعلام ضابطه آن ۱۳ خرداد سال ۸۹ صادر شده است.
به گفته نعیمیمقدم، پروانه این طرح نیز به مبلغ حدود ۲۰۰ میلیون تومان صادر شده که در این میان بیش از ۱۸۸ میلیون تومان به عنوان مشوقات شهرداری بخشیده شده و مبلغ کمی بیش از ۱۲ میلیون تومان قابل پرداخت است. او با اشاره به اعلام نظر کارشناسی مهندسان مشاور حفظ و گسترش عملکردهای مرتبط با مصالح ساختمانی در تیرماه سال گذشته، اظهار میکند: بر این اساس طی نامهای اعلام شد: با توجه به چشمانداز طرح ساماندهی مصالحفروشان در خینعرب و موقعیت استراتژیک این محدوده در ارتباط با حوزه سکونتی شمال صد متری، این مکان برای ساماندهی توصیه نمیشود با این حال اکنون در حال گرفتن استعلام از محیطزیست هستیم که در صورت تأیید، ساماندهی مصالحفروشان در مسیر اجرا قرار خواهد گرفت.