تاریخچه ورود تیم‌های مشهدی به لیگ دسته‌دوم فوتبال کشور

حسین نخعی شریف | شهرآرانیوز؛ در هفته‌های گذشته چگونگی حضور تیم‌های مشهدی را از اولین دوره مسابقات فوتبال باشگاهی کشور که در سال‌۱۳۴۹ استارت خورد، بررسی کردیم و امروز در چهلمین قسمت این تاریخچه به مسابقات دسته‌دوم باشگاه‌های کشور در فصل ۱۳۵۶-۵۷ خواهیم پرداخت.

پس از راه‌اندازی لیگ دسته‌اول، مسئولین فدراسیون فوتبال تا لیگ سوم تخت جمشید برای تعیین جانشین تیم سقوط‌کرده شهرستانی از روش لیگ منطقه‌ای استفاده می‌کردند. جانشین تیم سقوط‌کرده تهرانی هم از دل لیگ دسته‌اول باشگاه‌های تهران بیرون می‌آمد. با افزایش تعداد تیم‌های لیگ تخت‌جمشید در فصل سوم به ۱۶ تیم، رقابت‌های لیگ دسته‌دوم نیز از سال‌۱۳۵۵ از حالت منطقه‌ای خارج و ابتدا با ۱۰ و سپس با ۱۲ تیم به‌صورت دوره‌ای برگزار شد.

مشهد به‌عنوان نماینده استان خراسان با ۲ تیم آریا و پاس، قدم به رقابت‌های باشگاهی گذاشت و جز در همان اولین سال که تیم آریا موفق به صعود از مر‌حله مقدماتی و حضور در جمع ۸ تیم برتر شد، در مابقی سال‌ها موفقیتی کسب نکرد تا اینکه در سال‌۱۳۵۳ با ارفاق فدراسیون فوتبال، ابومسلم به این رقابت‌ها پای گذاشت که به‌طور‌مفصل در قسمت‌های قبل به آن پرداختیم. مالکیت هم‌زمان باشگاه ابومسلم و تصدی ریاست هیئت فوتبال خراسان توسط عطاءا... مهاجرانی هر‌چند به نفع ابومسلم بود، اما در مقابل، به زیان فوتبال مشهد و خراسان بود!

ابومسلم یک تیم شهرستانی بود، اما در عمل برخلاف تیم‌های گیلان، خوزستان و حتی تا حدودی اصفهان و آذربایجان، یک تیم غیر‌بومی بود که نفع چندانی برای بازیکنان استان نداشت و در‌حالی‌که این استان‌ها (غیر از گیلان) ۲ تیم در لیگ دسته‌اول و حداقل یک نماینده در لیگ دسته‌دوم داشتند، مشهد و خراسان دلخوش به ابومسلمی بود که بیشتر بازیکنانش غیر‌بومی بودند و همین باعث افت فوتبال باشگاهی در مشهد و استان شده بود.

حتی در سال‌۱۳۵۵ که رقابت‌های باشگاهی در استان کمی رونق گرفت، تیم‌های شهرستانی هم به‌جای استفاده از بازیکنان بومی به تأسی از ابومسلم روی به بازیکنان غیر‌بومی آوردند تا ضرب‌المثل مرغ همسایه غاز است، عینیت یابد. سقوط ابومسلم به دسته دوم باوجود هزینه‌های بسیار در سال‌۵۵، انتقاد دلسوزان و کارشناسان فوتبال مبنی‌بر پشت‌خط‌ماندن استعداد‌های استان و قهرمانی جوانان خراسان در رقابت‌های کشوری سال‌۱۳۵۶، مسئولان استانی را بر آن داشت تا به فکرحضور نماینده دیگری در رقابت‌های باشگاهی باشند و در‌این‌بین شهرداری مشهد پیش‌قدم شد.

آن‌ها که از ۲ سال پیش با توصیه ولیان، استاندار وقت خراسان، به ابومسلم هم مساعدت‌هایی داشتند، به این نتیجه رسیدند که پس از چند سال حضور در سطح باشگاه‌های مشهد خود وارد عرصه تیم‌داری در سطح کشور شوند. سید‌مهدی قیاسی که کارمند آتش‌نشانی شهرداری مشهد بود، در اواخر دهه‌۴۰ پیشنهاد تشکیل یک تیم فوتبال را به فرادستانش داده بود، پیشنهادی که مورد قبول واقع شد و از سال‌۱۳۴۹ تیم فوتبال ۲۵‌شهریور با حمایت سید‌احمد شجاعی، رئیس وقت آتش‌نشانی مشهد، وارد عرصه رقابت‌های باشگاهی مشهد شد و تا سال‌۱۳۵۷ بسته به میزان علاقه شهردار و انجمن شهر با فراز‌و‌نشیب در فوتبال این شهر فعالیت کرد.

پس ازسقوط ابومسلم به لیگ ۲، سکان هدایت این تیم به محسن حاج‌نصرا... سپرده شد تا سید‌مهدی قیاسی پس از جدایی از ابومسلم مجدد به تقویت تیم سازمان متبوعش شهرداری اهتمام ورزد. قیاسی که تجربه بازی و مربیگری در لیگ کشور را با تیم‌های آریا و ابومسلم داشت، نیک می‌دانست تیم تحت‌امرش بضاعت رقابت در مسابقات باشگاه‌های کشور را ندارد؛ از‌این‌رو با در‌نظر‌گرفتن مسابقات دستجات آزاد مشهد، بازیکنان تیم نادر را که جوانان خیابان‌های طبرسی و تهران بودند، پسندید. تیم گمنام نادر با هدایت محمد محمد‌پور موفق شده بود در این رقابت‌ها که با نام جام رادیو و تلویزیون برگزار می‌شد، به فینال مسابقات راه یابد.

آن‌ها در مقابل تیم پر‌امکانات راه‌آهن بازی را باختند، اما سید‌مهدی قیاسی شاکله این تیم را به ۲۵‌شهریور منتقل و با جذب بازیکنانی، چون قاسم زردکانلو، صادق غیرتی و ایرج هورمزد از دانشگاه و عباس حامد‌پروانه، محمد هوشیار، حسین پاس و... از دیگرتیم‌ها به تقویت آن پرداخت تا در کنار بازیکنانی نظیر علی فلاحی، اسماعیل کریمی، مرتضی اعتمادی، جواد طوسی، حسن غیور، جواد نصیری‌پناه، عبدا... مسنن، رسول بابایی، شهریار رضایی، مهدی موسوی و... برای حضور در لیگ کشوری حاضر شوند؛ تیمی که هم از جوانان جویای‌نام بهره می‌برد و هم باتجربه‌هایی، چون قاسم زردکانلو و عباس حامد‌پروانه را در کنار خود داشت که علاوه بر بازی، به‌نوعی کمکِ مربی هم بودند. در‌حالی‌که ابومسلم در لیگ دسته‌دوم تخت‌جمشید سکان هدایتش را از محسن حاج‌نصرا... غیر‌بومی گرفته و به یک مربی بومی به نام فرامرز نهاوندی سپرده بود، تیم تحت‌پوشش شهرداری مشهد هم با تصمیم جدید فدراسیون فوتبال مبنی‌بر افزایش تعداد تیم‌های شرکت‌کننده در جام حذفی این فرصت را یافت تا قبل از حضور در رقابت‌های باشگاهی در تیرماه‌۵۶ نامش در میان ۶۸ تیم شرکت‌کننده در دومین دوره مسابقات جام حذفی قرار بگیرد.

آن‌ها طبق قرعه در اولین گام به‌مصاف جام‌جم زاهدان رفتند و با ۲ گل علی فلاحی و عبدا... مسنن در دیدار رفت در مقابل ۲۵۰۰ تماشاگر در سعد‌آباد به برتری رسیدند و در بازی برگشت هم در زاهدان با تساوی پرگل ۳ بر ۳ متوقف شدند تا با صعود به مرحله دوم، اولین شهرآورد مشهدی‌ها را در مقابل ابومسلم به نمایش بگذارند؛ دیداری پربرخورد و جنجالی که ۲۸‌مرداد‌۱۳۵۶ در حضور ۵‌هزار تماشاگر برگزار شد و بهرام رضوی، داور این دیدار، بار‌ها از کارتش استفاده کرد و سرانجام با برتری ۳ بر ۰ شاگردان فرامرز نهاوندی در مقابل سید‌مهدی قیاسی خاتمه یافت. با این شکست آن‌ها با جام حذفی خداحافظی کردند، اما تازه راه آن‌ها برای پیمودن مسیری جدید آغاز شده بود؛ مسیری که در شماره آینده به آن خواهیم پرداخت.

ردیف اول از راست به چپ: پرویز محمد‌خانی، اسماعیل کریمی، علی فلاحی، قاسم زردکانلو، سیدمهدی قیاسی، ایرج هورمزد، (۲ نفر بعدی ناشناس)، محمد محمدپور سرپرست تیم و مرتضی اعتمادی
ردیف وسط: جواد طوسی، حسن غیور، جواد نصیری پناه، صادق غیرتی، سیداحمد شجاعی مسئول آتش‌نشانی و مدیر تیم عبدا... مسنن، رسول بابایی، شهریار رضایی، مهدی موسوی
ردیف نشسته: محمد‌علی بمانی، عباس حامد‌پروانه، بهمن رضایی، بهلولی، محمد هوشیار، حسین پاس