چرا با افزایش تولید دام، بازهم گوشت گران شد؟

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ گزارش همین مرکز نشان می‌دهد قیمت گوشت گوساله و گاو در شهریور امسال نسبت به شهریور سال گذشته ۶۲/۶ درصد افزایش یافته است. تولیدکنندگان می‌گویند امسال کشتار دام‌ها به‌دلیل کمبود نهاده بیش از حد شده است و بیشتر آن‌ها در وزن و سن کم ذبح شده‌اند تا از گرسنگی تلف نشوند.

این مسئله سبب شده است بگویند که احتمال رشد قیمت گوشت قرمز در ماه‌های آخر سال وجود دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد استاندارد مصرف گوشت قرمز در جهان ۱۲ تا ۱۲/۵ کیلوگرم است و این رقم در کشور ما به ۶کیلوگرم رسیده است. اکنون در بازار مشهد قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله به ۱۵۱ هزار تومان و مغز ران گوساله به ۱۵۲ هزار تومان رسیده است.

دامدار به هر قیمتی محکوم است تولید کند

غلامحسن پورمحمدی از تولیدکنندگان باسابقه دام و مدیرعامل شرکت تعاونی دامداران رضویه مشهد است که حتی سخن‌گفتن از مشکلات پیش‌روی دامداران هم ناراحتش می‌کند. او با شنیدن آمار افزایش تولید و چرایی گرانی گوشت قرمز می‌گوید: تولیدکننده گوشت هیچ اختیاری از خود ندارد و به هر قیمتی محکوم است تولید کند. به عقیده او سود گرانی گوشت موجود در بازار اگر به جیب تولیدکننده می‌رفت، این‌همه ترک شغل و مهاجرت روستاییان به حاشیه شهر وجود نداشت.

او می‌گوید: برخی دامداران خراسانی در ۱۰ سال گذشته به‌شکل فزاینده‌ای شغلشان را رها کردند، زیرا شغل دامداری زیان‌ده و غیراقتصادی شده است. ۷۰ درصد درآمد آن‌ها برای تهیه نهاده‌ها هزینه می‌شود و ۳۰ درصد دیگر هزینه کارگری است که امسال ۳۵ درصد افزایش حقوق داشته است. همچنین هزینه آب، برق، استهلاک ماشین‌آلات در دامداری‌های صنعتی و موارد دیگر هم باید حساب شود. دامداران سنتی هم به‌اندازه حداقل مایحتاجشان دام نگه داشته‌اند که اکنون گوشت چندانی برای عرضه به بازار ندارند.

این تولیدکننده، مشکلات پرورش دام را افزایش بی‌رویه قیمت نهاده‌هایی می‌داند که گاه تا ۳۰۰ درصد رشد داشته‌اند و می‌گوید: گرانی گوشت براساس قیمت تمام‌شده تولیدکننده نیست. قیمت جو از ۱۹۰۰ تومان به ۵۹۰۰ تومان رسیده، یعنی بیش از ۳۰۰ درصد افزایش داشته است. اگر این افزایش قیمت را که ۷۰ تا ۷۵ درصد هزینه تولید گوشت قرمز است، محاسبه می‌کردیم، اکنون باید هر کیلو گوشت را ۳۰۰ تا ۴۵۰ هزار تومان در بازار عرضه می‌کردیم.

مدیرعامل شرکت تعاونی دامداران رضویه مشهد، مشکل روستاییان را دوچندان می‌داند که دامداری سنتی‌شان به مزارع و طبیعت وابسته است و با خشک‌سالی و کم‌آبی مجبور به جمع‌آوری خار‌های بیابان شده اند. او می‌گوید: اصل این است که دامدار روستایی طی ۱۲ ماه سال حدود ۸ تا ۱۰ ماه از علوفه طبیعی و رایگان تغذیه کند، اما مدت‌هاست این اتفاق نمی‌افتد. خانواده‌های روستایی را می‌شناسم که خار بیابان جمع‌آوری و برای خوراک دام خرمن‌کوبی می‌کنند.

همه این‌ها درحالی است که در تعیین نرخ و فروش دامشان اختیاری ندارند و انتخاب از آنِ دلالان است. وی از اعتراض به مسئولان و پیگیری‌ها هم می‌گوید که البته تاکنون بی‌نتیجه مانده‌است. او می‌گوید: اوایل سال به مسئولان هشدار دادیم که دست‌کم باید در خراسان ستاد بحران تشکیل شود، اما هیچ مدیری توجه نکرد. این روز‌ها بیش از ۵۰ درصد جمعیت دام استان به‌دلیل بیماری تلف یا زودتر از موعد کشتار یا از استان خارج می‌شود.

دامدار علاقه ندارد گوشت گران شود

«اینکه تولید زیاد شده باشد، خلاف رویه معمول است، زیرا مدت‌هاست تولیدکنندگان دام‌ها را زودتر از موعد به کشتارگاه می‌فرستند. در واقع افزایش کشتار گوساله نشانه افزایش تولید گوشت نیست. اینکه دامدار بتواند هزینه نگهداری دام را تأمین و آن را پروا کند و به بازار بفرستد، اهمیت دارد.» این‌ها بخش ابتدایی توضیحات مجید مهدوی، رئیس اتحادیه دامداران خراسان‌رضوی، است که مبنای سنجش اطلاعات مرکز آمار ایران را صحیح نمی‌داند. او می‌گوید: گوشت قرمز موجود در بازار ۲ نوع است؛ یا پرواری است که از آن گوشت تولید کرده‌ایم یا مولد است که از آن گوساله و بره گرفته‌ایم. اینکه تولید افزایش پیدا کرده، خلاف رویه است.

وی نیز افزایش قیمت گوشت قرمز را طبیعی و ناشی از افزایش بی‌رویه قیمت نهاده‌ها و خوراک دام می‌داند و می‌گوید: افزایش قیمت نهاده‌ها هزینه‎‌های تولید را به‌شدت زیاد کرده است. از طرف دیگر به این دلیل که نهاده یارانه‌دار به بخش بسیار اندکی از دامداران روستایی تعلق می‌گیرد، این مسئله سبب گرانی بیشتر گوشت شده است.

رئیس اتحادیه دامداران استان گرانی گوشت قرمز در بازار را به سود دامدار هم نمی‌داند و می‌گوید: فعالان بخش دامداری و کشاورزی علاقه‌ای به گرانی ندارند. ما می‌خواهیم هزینه‌های تولید تمام‌شده آن‌قدر کاهش پیدا کند که تقاضا افزایش یابد و میزان تولید را بیشتر کند.

مهدوی خشک‌سالی را عامل اثرگذاری در افزایش هزینه‌های تولید می‌داند و می‌گوید: در سال‌های قبل میانگین بارش‌ها در استان حدود ۱۷۰ یا ۱۸۰ میلی‌متر بوده است، اما در سال زراعی ۹۹ تا خرداد ۱۴۰۰ فقط حدود ۷۳/۴ میلی‌متر بارش داشتیم. ازبین‌رفتن مراتع و علوفه‌ها وضعیت روستاییان را بغرنج‌تر کرده است. آن‌ها مجبورند دام‌هایشان را پیش از موعد و با ضرر روانه کشتارگاه‌ها کنند. ازاین‌رو، نباید فکر کرد رشد آمار دام‌های کشتارشده خبر خوبی برای تولید است.