قدیمی، اما بی سر وسامان

فهیمه شهری | شهرآرانیوز؛ در خیابان وکیل‌آباد ۶۷ و به موازات بولوار دندانپزشکان، خیابان دادگستر واقع شده است که با وجود قدمت ۴۰ ساله‌اش بافتی جدید دارد. این خیابان تاکنون سه‌بار تغییر نام داده است و بازارچه دادگستر که آن را نیز می‌توان جزو قدیمی‌ترین بازارچه‌های منطقه ۱۱ دانست در این معبر قرار دارد. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که بخشی از زمین‌های این خیابان متعلق به مرحوم حبیب ا... عسگر اولادی از رزمندگان انقلابی بوده که آن را به عنوان یکی از معتمدان بازار تهران می‌شناسند و در اوایل انقلاب اسلامی جزو خیران و کمک‌کنندگان به انقلاب بوده است. عسگر اولادی بعد‌ها بخشی از این زمین‌ها را فروخته و بخشی را به نیازمندان داده است. به دنبال دانستن اطلاعات بیشتری از این خیابان راهی این محدوده می‌شویم.

بولوار دندانپزشکان آبادتر بود

غلامعلی احمدیان که از قدیمی‌های محله دندانپزشکان است، قدمت این خیابان را مربوط به سال ۵۹ می‌داند و می‌گوید: آن‌زمان بانک صادرات، دادگستری، سپاه و جهاد کشاورزی شروع به ساخت زمین‌های این خیابان کردند و بخشی از خانه‌ها به‌صورت ویلایی و بخشی به‌صورت آپارتمان شکل گرفت و به کارمندان این ارگان‌ها واگذار شد. البته روند ساخت زمین‌ها ۱۰ سال طول کشید و سال ۶۹ خانه‌ها را تحویل دادند. ابتدا مردم این محله، نه آب داشتند نه گاز و تلفن. خیابان‌ها هم خاکی بود تا اینکه سال ۷۳ آب لوله‌کشی به ساکنان دادند و آسفالت هم شد.

براساس گفته‌های احمدیان آن زمان بولوار دندانپزشکان آبادتر از خیابان دادگستر بوده است، اما بعد که اینجا هم ساخته می‌شود ترقی خوبی می‌کند و به‌دلیل مجاورت با دندانپزشکان ارزش زمین‌ها افزایش می‌یابد.

ابتدا بیشتر ساختمان‌های ساخته شده ویلایی بوده‌اند، اما اکنون در هر کوچه‌ای پا می‌گذاریم دو، سه ساختمان در حال ساخت می‌بینیم که تا پنج، شش طبقه برافراشته شده‌اند.

بازارچه برای نیاز مردم شکل گرفت

در حال عبور از این خیابان وارد کوچه‌های فرعی دادگستر می‌شویم یکی از این کوچه هادادگستر ۱۹ است. زمین‌های سرتاسر واقع شده در سمت راست کوچه دادگستر ۱۹ متعلق به سپاه است که حدود سال ۹۰ مدارس امام حسین (ع) در آن افتتاح می‌شود و اکنون تابلو‌های مهدکودک، دبستان، متوسطه اول و دوم و هنرستان را در آن می‌بینیم. با بازگشایی مدارس، ترافیک و ازدحام خودرو در این خیابان بیش از پیش شده طوری که بیشتر ساکنان و کسبه از آن شاکی هستند و به گفته خودشان هر روز شاهد چند دعوا بر سر جای پارک هستند.

سمت دیگر کوچه دادگستر ۱۹ بازارچه‌ای قرار دارد که سال ۶۶ ساخته شده است و در محله دندانپزشکان قرار دارد. محمدعلی بیک که نظامی بازنشسته و از سکنه قدیمی این خیابان است، به زمان تأسیس بازارچه اشاره کرده و تعریف می‌کند: آن‌زمان شهرداری به منازل مسکونی مجوز تجاری نمی‌داد. این بازارچه را تأسیس کردند که به‌عنوان یک بازار محلی تأمین‌کننده نیاز روزانه مردم باشد، اما بعد از آن به ساختمان‌ها مجوز تجاری دادند و بسیاری از مالک‎ها کنار حیاط خانه‌شان مغازه زدند. احمدیان صحبت‎های او را تکمیل می‎کند و می‎گوید: ابتدا تعدادی از واحد‌های بازارچه را به جانبازان دادند، اما آن‌ها این واحد‌ها را به دیگران واگذار کردند و اکنون بیشتر واحد‌های بازارچه در دست تعمیرکاران خودرو و سازندگان و تعمیرکنندگان مبل و به طور کلی مشاغل خدماتی است.

۳ بار تغییر نام این خیابان

خیابان دادگستر، تاکنون ۳ بار تغییر نام داشته است. ابتدا که نهاد‌های سپاه، دادگستری، بانک صادرات و جهاد کشاورزی، ساختمان‌هایشان را در این خیابان‌ها می‌سازند، نامش را به‌دلیل نزدیکی به دادگستری شعبه صدف، خیابان عدالت می‌گذارند. کمی بعد به‌دلیل اینکه با خیابان عدالت بولوار احمدآباد اشتباه نشود نامش را به دادگر تغییر می‌دهند. اکنون حدود یک‌سال است که نام این خیابان به دادگستر تغییر پیدا کرده است. حاج آقای بیک نگاهی به تلفن همراهش می‌اندازد و می‌گوید: از وقتی آژانس‌های اینترنتی راه افتاد خیابان‌های هم‌نام برای مردم دردسرساز شد. ما هم که دادگر بودیم با یک خیابان دادگر دیگر در بولوار احمدآباد اشتباه می‌شدیم. برای همین باز اسم اینجا را تغییر دادند و دادگستر گذاشتند. البته هنوز بین مردم همان دادگر رایج است، اما این تغییر نام لازم بود تا حداقل هنگام آدرس‌دهی اشتباه نشود.

زمین مسجد، اهدایی بود

به گفته سمانه ملکی و بسیاری از دیگر ساکنان، اکنون نه مغازه‌های محلی تأمین‌کننده نیاز مردم هستند نه بازارچه. تعداد مغازه‌های محلی محدود است و به چند سوپر، نانوایی، میوه‌فروشی و نوشت‌افزار خلاصه می‌شود. بازارچه هم که در انحصار مکانیک‌ها و مشاغل خدماتی است و این‎ها باعث شده است یک بازار محلی خوب وجود نداشته باشند. کلنگ احداث مسجد خیابان دادگستر، سال ۸۳ توسط مرحوم آیت‌ا... عبادی امام جمعه وقت مشهد زده شده است. به گفته یکی از اعضای هیئت امنای مسجد، آن‌زمان یک ایرانی خیّرساکن آمریکا، ۱۵۰ میلیون تومان برای ساخت این مسجد اهدا می‌کند و به مرور با دیگر کمک‌های مردمی، کار ساخت مسجد پیش می‌رود.

تاریکی از مشکلات ساکنان خیابان‌های فرعی دادگستر است. به‌ویژه در دادگستر ۱۹ با وجود بودن بازارچه، شب‌ها آن‌قدر تاریک است که کسبه و ساکنان از آن ابراز ترس می‌کنند.

بازارچه‌ای قدیمی، اما بی‌سروسامان

بازارچه خیابان دادگستر با وجود قدمت ۳۴ ساله‌اش هنوز سروسامان نیافته است. به‌دلیل محصورنبودن و نداشتن درب، شب‌ها اراذل و اوباش به‌راحتی وارد آن می‌شوند. گل‌های باغچه‌های وسط بازارچه که می‌توانند این فضا را تبدیل به مکانی دلنشین کنند به دلیل آب ندادن و رسیدگی نکردن خشک شده‌اند. کسبه به دلیل نداشتن شیر و شلنگ آبیاری و هزینه قبض آب، این‌کار را انجام نمی‌دهند و از طرفی دیگر، چون حکم پاساژ و ملک خصوصی را دارد، در حیطه کاری شهرداری نیست. زیباسازی بازارچه هم دستخوش همین مشکل است و هیچ‌کس پیگیر نظافت، بازسازی آجر‌های شکسته و سقف‌های نم‌زده آن نیست. این بازارچه هیئت مدیره ندارد و هیچ‌کدام از کسبه حاضر نیستند چنین مسئولیتی برعهده بگیرند چراکه خواسته‌هایشان مقابل هم قرار می‌گیرد و به قول خودشان دشمن‌تراشی می‌شود.