آذین‌های نوروزی، سوغات بصری مشهدالرضا (ع) هستند

به گزارش شهرآرانیوز، آذین‌های نوروزی یکی از چهار بخش رویداد نوروزگان در جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد است. قرار است در این بخش، آثار تزئینی هنرمندان به صورت گسترده در سطح شهر منتشر شود و حال و هوای شهر در نوروز، تلفیقی از تلاقی بهار طبیعت، اعیاد شعبانیه و ماه مبارک رمضان باشد. درباره چگونگی، کارکرد و نقش آذین‌های نوروزی در جشنواره امسال با فهیمه نوری دهنوی یکی از داوران این بخش گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

داور جشنواره و مدرس دانشگاه در ابتدا بر اهمیت آذین‌های نوروزی به عنوان سوغات بصری و هنری مشهد تأکید کرد و گفت: آذین‌های شهری نمود بصری فرهنگ‌ و هنر هر منطقه است. مشهد به واسطه موقعیت خاص خود می‌تواند از آذین‌های شهری به ویژه در ایام نوروز به عنوان سوغات بصری استفاده کند و زائران پس از بازگشت به مبدأ، یادگاری هنری و فرهنگی از مشهد داشته باشند. مردم در سفرها از محصولات و آثار هنرهای دستی شهری که به آن سفر کرده‌اند خرید می‌کنند و به عنوان سوغات همراه خودشان می‌برند. این سوغاتی‌ها به نوعی سفیر هنری و فرهنگی برای آن منطقه و شهر هستند.در مورد مشهد هم همین‌طور است. زائران و مسافرانی که به مشهد می‌آید معمولاً مقداری خرید می‌کنند و به عنوان سوغاتی مشهد به شهر و روستایشان می‌برند. آذین‌های نوروزی می‌تواند به نوعی سوغات هنری مشهد باشد که در ذهن زائر و مسافر می‌ماند و آن را از فرهنگ ما به یادگار می‌برد.

فهیمه نوری دهنوی توجه به آذین بندی شهر در ایام نوروز را خاص مشهد دانست و افزود: چندین سال است که آذین بندی در مشهد جایگاه ویژه‌ای دارد و فقط چند سالی است که شهر تهران هم به این موضوع روی آورده است. دیگر شهرهای کشور نیز به اندازه مشهد فعال نیستند. متناسب همین پیشگام بودن، رویکرد آذین بندی در مشهد نیز باید متفاوت باشد. آذین‌های نوروزی در مشهد باید متناسب با فضای فرهنگی و با نگاه به وجود بارگاه حضرت رضا(ع) طراحی و اجرا شوند. محتوای بصری آثار باید با این ویژگی‌ها هم سنخ باشد.

داور بخش آذین‌های نوروزی درباره هم زمانی ایام نوروز و اعیاد شعبانیه و ماه رمضان تصریح کرد: تقارن موقعیت تاریخی و فرهنگی شهر مشهد با وجود حریم رضوی و حال و هوای معنوی آن از یک سو و همزمانی نوروز و اعیاد ماه‌های شعبان و رمضان از سوی دیگر، نمود شهری متفاوتی را می‌طلبد. امسال ایام نوروز با ماه‌های مبارک شعبان و رمضان هم زمان است. طبیعتاً آذین‌های نوروزی باید با این فضا مرتبط باشد و هنرمندان با توجه به این ایام، آذین‌های معمول را طوری طراحی کنند تا رویکرد تنها استقبال از بهار و عید نوروز نباشد.

لزوم رعایت اصول زیبایی‎شناسی در اجرا و طراحی

نوری دهنوی رویکرد داوری بخش آذین این دوره را این‌گونه بیان کرد: باید به آثار ارائه‌شده نگاه کرد و مرتبط‌ترین و خلاقانه‌ترین را انتخاب کرد. بحث مهم، رعایت اصول زیبایی شناسی در اجرا و طراحی آذین‌ها است. اینکه تمام عناصر بکار رفته در طرح از اصول اولیه و مهمی مثل ترکیب بندی، قواعد هم‌نشینی رنگ‌ها و غیره تبعیت کنند. علاوه بر این به شخصه هم سنخ بودن محتوای تئوری و عملی را ارجح می‌دانم و اینکه آثار حرفی برای گفتن داشته باشند. نکته دیگر اما انتقال حس خوب و پیام به مخاطب و عابران در کوتاه‌ترین زمان است. ما به دنبال آثاری هستیم که نگاهی به عقبه تاریخی شهر مشهد داشته باشند. همچنین آثار باید بیشترین نمود و جلوه در فضای محیطی به همراه هماهنگی و همراهی با  سایر عناصر موجود در فضای شهری را داشته باشند و از سویی دیگر باعث مزاحمت یا تشدد بصری و هرج ومرج تصویری نباشند. در آخر باید بگویم که اگر اثر روایت و داستانی هم داشته باشد بسیار جذاب است.

وی اصول مهم ساخت و اجرای آثار را این‌گونه توصیف کرد: خلاقیت، پرهیز از کپی کاری شرط اساسی و اصلاح مؤثر نازیبایی‌های شهری مأموریت آذین‌های شهری است. در مورد نازیبایی‌ها هنرمندان باید با خلاقیت خودشان آن‌ها را چشم نواز کنند. در زمینه مواد اولیه و نوع اجرا هم مباحث تخصصی موردنظر قرار گرفته که از آن جمله می‌توان به سبک و در دسترس بودن مواد و نصب و جمع آوری در سریع‌ترین حالت ممکن اشاره کرد. آذین‌ها موقتی هستند و منطقی نخواهد بود که مواد اولیه پرهزینه داشته باشند. کما اینکه بحث بازیافت و عدم آسیب به طبیعت و محیط زیست هم اولویت دارد.

داور بخش آذین‌های نوروزی جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد در پایان سخنانش درباره اضافه شدن بخش بین‌المللی جشنواره گفت: امسال اولین دوره برگزاری جشنواره به صورت بین‌المللی است. این اتفاق باعث اقدامات جدیدی در سطح شهر خواهد شد و قطعاً رویه کار متفاوت می‌شود. مشهد یکی از کلان‌شهرهایی است که به واسطه تاریخ، فرهنگ و هنر غنی، از شهرهای مهم و از قطب های مولد در عرصه‌های مختلف کشور است. این شهر به سبب وجود حریم منور علی بن موسی الرضا(ع) موقعیتی خاص و البته بین‌المللی دارد که میزبان زائران و مسافران بسیاری از سراسر کشور و کشورهای خارجی است. اگر هنرمندان به محتوا، فرهنگ و اصول مشترک انسانی تکیه کنند و از عناصر و نمادهایی استفاده کنند که جهان‌شمول است قطعاً برای مهمانان خارجی هم قابل درک و تعامل خواهد بود. نکته مثبت دیگر ایجاد یک فضای رقابتی خوب برای هنرمندان است. مجسمه‌سازها، گرافیست‌ها، نقاشان، معماران و هنرمندان گرافیک محیطی می‌توانند هنرشان را در معرض نمایش گذاشته و در بستر بزرگتری شناخته شوند.

منبع: ستاد رسانه‌ای جشنواره بین‌المللی هنرهای شهری مشهد