لیلی رحمانی - ساعت از نیمه شب گذشته است و خیابانها خلوتتر از هر زمان دیگری هستند. هرچقدر به بافت مرکزی شهر نزدیک میشویم، تب وتاب آدمها و مراکزی که ملزم به خدمات شبانه هستند بیشتر وجود دارد، طوری که در عبور از محدوده هایی، چون احمدآباد هنوز تراکم جمعیت و خودروها مقابل داروخانهها و برخی مراکز درمانی وجود دارد، اما با گذشت هر دقیقه از نیمه شب رفته رفته این تراکم کمتر میشود و برخی داروخانهها به تدریج سوت وکور میشوند و ظاهر مغازهای تعطیل را به خود میگیرند. دقیقا همین موضوع گله تعدادی از اهالی بود که در قالب پیامک با ما ارتباط برقرار کرده و خواسته اند، موضوع را پیگیری کنیم. در یکی از این پیامکها آمده بود: ساعت ۲ بامداد به داروخانه شبانه روزی در بولوار طبرسی شمالی مراجعه کردم که متصدی، خواب آلود بود و به زحمت نسخه را نگاهی انداخت و من نگران بودم که داروها را اشتباه تحویلم دهد. به همین بهانه در گزارش سرزده این هفته به سراغ ۶ داروخانه از ۶۳ داروخانه شبانه روزی مشهد میرویم که در ساعات پس از نیمه شب خدماتشان به مراجعه کنندگان حساسیت بیشتری دارد.
۲۴ دقیقه بامداد
خیابان مصلی
اولین مقصدمان یکی از داروخانههای نزدیک به حرم مطهر است. در خیابان مصلی هستیم و عقربهها ۲۴ دقیقه بامداد را نشان میدهد. به قصد خرید مُسکن دندان وارد داروخانه میشویم. با اینکه ساعت از نیمه شب گذشته است، هنوز صفی از مردم روبه روی باجه پذیرش نسخه وجود دارد. مراجعهکنندها نسخههایشان را تحویل و نسخهپیچها به ترتیب سبدهای پر از دارو را داخل کیسههای پلاستیکی ریخته و تحویل مردم میدهند.
به سمت دیگر داروخانه که نگاه میکنیم، بیشتر چراغها خاموش هستند، در باجه داروی بدون نسخه و لوازم بهداشتی کسی نیست و جلو باجهای که بالای آن نوشته شده «دکتر داروساز»، سبدی خالی، احتمالا به علامت بسته بودن، گذاشته شده است!
۴۵ دقیقه بامداد
بولوار احمدآباد
اگر در روز روشن و بادقت به تابلوی سردر این داروخانه نگاه نکنید، به سختی حدس خواهید زد که شبانه روزی است، چراغی در سردر مغازه کوچک روشن است و در انتهای سالن کم عرضش ۲ نفر نشسته اند.
-مُسکن دندان دارید؟
مرد جوانی از روی صندلی بلند میشود و ۲ قرص متفاوت نشانمان میدهد. فرد دیگری هم در داروخانه حضور دارد. نمیدانم پزشک است یا نه. وقتی سراغ پزشک را میگیریم میگویند: شما داروی مسکن میخواهید دیگر، برای این موضوع که نیاز به پزشک
نیست!
۱:۰۳ بامداد
داروخانه هلال احمر
داروخانه هلال احمر، داروخانه مرجع برای همه مشهدی هاست. چه بسا خیلی از افراد ترجیح بدهند در مواقع اورژانسی به این داروخانه سربزنند؛ پیش از مراجعه در اینترنت جستجو میکنیم و آدرس داروخانه مرکزی هلالاحمر را به عنوان داروخانه شبانهروزی مییابیم، اما عجیب است که وقتی ساعت یک بامداد به خیابان دانشگاه میرویم، با چراغهای خاموش داروخانه روبه رو میشویم، اما از آنجا که این موضوع برایمان باورکردنی نیست، دقیقتر شده و با نوشته پشت شیشه «ساعت کاری ۸ صبح تا ۲۲» مواجه میشویم. بافرض اینکه ممکن است تغییراتی در فهرست داروخانههای شبانه روزی ایجاد شده باشد دوباره در اینترنت جستجو میکنیم که بار دیگر نام آن در لیست جستجوها به عنوان داروخانه شبانهروزی قرار میگیرد.
۱:۲۰ بامداد
خیابان توحید
به نظر شلوغترین داروخانه در بین داروخانههایی است که تا الان به آنها سرزده ایم. به گونهای که اگر به ساعتتان نگاه نکنید، فکر میکنید سرشب است. تعداد زیادی مشتری منتظر گرفتن داروهایشان هستند. وقتی نوبتم میرسد، شخصی که پزشک است یک بسته قرص روی میز میگذارد. از فروش بدون نسخه دارو به عنوان اتفاقی مرسوم در همه داروخانههای شهرمان که بگذریم، همین که در این داروخانه همه بخشها حتی فروش لوازم آرایشی فعال است و پزشک هم حضور دارد، میتواند نکته بسیار مثبتی باشد.
۱:۴۲ بامداد
بولوار فردوسی
از پلههای ساختمان بزرگ داروخانه بالا میرویم، تقریبا فضا تاریک است و در داخل این ساختمان بزرگ ۳ نفر در طبقه میانی و در باجههای فروش دارو با نسخه، باجه داروهای بدون نسخه و صندوق حضور دارند، فروشنده دارو بدون ردوبدل شدن زیاد کلمات، بسته قرص و فاکتور را داد و گفت: همین را هر ۸ ساعت بخورید، در آن ساعت شب استفاده از کارت خوان کمی سخت است و متأسفانه مجبور میشویم بسته را باز گردانیم.
۱:۵۲ بامداد
بولوار سجاد
داروخانه کاملا تاریک است و برای اطمینان از باز بودنش باید خودتان را به در نزدیک کنید. ۲ نفر در انتهای داروخانه نشسته اند و یکی از آنها با دیدن ما به سمتمان میآید، اما در را باز نمیکند و از دریچه کوچکی که روی در ایجاد شده است با ما صحبت میکند. میپرسد چه میخواهیم و پس از شنیدن صدایمان به سرعت بسته قرصی را بدون حتی یک کلمه حرف زدن، تحویل میدهد، کارت بانکی را میکشد و دوباره دریچه را میبندد و به جای قبلی اش بازمی گردد.
حضور دانشجو به جای پزشک داروساز
سرپرست معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پاسخ به مشاهدات ما درباره داروخانه هلالاحمرکه تاکید میکند «هلال احمر» یک داروخانه روزانه است نه شبانهروزی که باید به صورت دقیق در اینترنت جستجو شود! دکتر جبرائیل موفق درباره حضور نداشتن پزشکان داروساز در ساعات بعد از نیمه شب در داروخانههای شبانه روزی میگوید:حضور پزشک داروساز در هر ساعتی در داروخانه ضروری است، اما براساس ضوابط موجود و هماهنگیهای لازم، پزشکان داروساز میتوانند از دانشجویان داروساز سال بالایی نیز استفاده کنند؛ بنابراین اگر افراد حاضر در داروخانه ازنظر مراجعه کنندگان شبیه به پزشک داروساز نیستند و تیپ دانشجویی دارند، دلیلش این است که از دانشجویی واجد شرایط و با مجوز استفاده شده است.
بستن در به دلیل نبود امنیت
موفق همچنین درباره بسته بودن برخی داروخانههای شبانه روزی و برقراری ارتباط از طریق دریچه شیشهای نیز میگوید: از آنجا که شبها تعداد نیروهای حاضر در داروخانه کم هستند و تاکنون نیز مسائلی
گزارش شده است که امنیت آنها و داروخانه را به خطر انداخته است، این کار منعی ندارد و نقصی در کار مراجعه کننده به وجود نمیآورد، اما اگر اختلالی در این روند وجود دارد، اطلاع دهید تا برخورد لازم انجام شود.
تحویل داروی خارج از لیست داروهای بدون نسخه ممنوع است
سرپرست معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان درباره تحویل دارو بدون نسخه و تجویز داروهای متفاوت نیز توضیحاتی میدهد و میگوید: مراجعه در آن زمان به داروخانه شرایط خاصی است و همکاران داروخانه قصد همراهی با بیمار را دارند، اما به صورت کلی در هر داروخانه فهرستی از داروهای بدون نسخه هم وجود دارد که گرچه ممکن است همکاران ما درباره مشکلی، چون دندان درد در تجویز مُسکنها اتفاق نظر نداشته باشند، اما تجویز هر کدام از آنها باتوجه به نظر پزشک داروساز مانعی ندارد. در اینجا باید مطمئن شد دارویی که تحویل بیمار میشود جزو داروهای داخل فهرست هست یا داروی ممنوعه تجویز شده است. در صورت تحویل داروی ممنوعه، تخلف اتفاق افتاده است و پیگیری میشود.
دکتر موفق در پایان از رصدهای روزانه و شبانه مداوم از داروخانهها خبر میدهد.