تحکیم روابط تهران-مسکو در دستور کار رئیس جمهور در سفر به روسیه

به گزارش شهرآرانیوز؛ پیش از این، علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت سیزدهم، نیز گفته بود که رئیس‌جمهور، اوایل سال جدید میلادی از روسیه دیدن خواهد کرد.

وی همچنین درباره زمان و علت سفر رئیس دولت سیزدهم به روسیه گفت: درراستای تعاملات راهبردی ایران و روسیه، آقای پوتین از رئیس‌جمهور ما دعوت کرد سفری به روسیه داشته باشد که اوایل سال جدید میلادی این سفر انجام می‌شود. این سفر در چارچوب سیاست کشور در تقویت و توسعه روابط دوجانبه و چندجانبه با اولویت کشور‌های منطقه و با محوریت و اولویت موضوعات همکاری‌های تجاری و اقتصادی انجام می‌شود و معاون سیاسی رئیس‌جمهور در‌حال نهایی‌کردن این سفر است.

قرار است در سفر پیش روی آیت‌ا... رئیسی به مسکو، سند راهبردی ایران و روسیه امضا شود. در همین‌راستا، یک رسانه رسمی روسیه گزارش کرد که ایران و روسیه برای امضای سند راهبردی بیست‌ساله که توافق‌نامه‌ای بسیار مهم برای دو کشور محسوب می‌شود، آماده می‌شوند. این موافقت‌نامه، عرصه‌های مختلفی را از حمل‌و‌نقل و ذوب آهن و ماهیگیری گرفته تا ساخت نیروگاه‌های برق در‌برمی‌گیرد.

نقطه عطف در روابط تهران-مسکو

کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، در یک پیام ویدئویی که به‌مناسبت فرارسیدن سال نو میلادی منتشر کرده است، درباره سفر رئیس‌جمهور به مسکو گفت: ما سال نو میلادی را در‌حالی آغاز می‌کنیم که روابط تهران-مسکو روز‌به‌روز در‌حال ارتقاست و ان‌شاء‌ا... در آغازین روز‌های سال جدید میلادی، شاهد سفر رئیس‌جمهور ایران به روسیه و دیدار ایشان با آقای پوتین، رئیس‌جمهور این کشور، خواهیم بود. فکر می‌کنم این سفر می‌تواند نقطه عطفی برای روابط دو کشور و گسترش روابط در زمینه‌های مختلف باشد.

۲۲‌ اسفند‌ ۱۳۹۹ مطابق با ۱۲‌مارس‌۲۰۲۱، معاهده «اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» بیست‌ساله شد؛ معاهده‌ای که دستگاه‌های دیپلماسی دو طرف، آن را نقطه عطفی در روابط دو کشور برشمردند.

نگاهی به روابط دوجانبه ایران و روسیه در ۳ دهه اخیر

با نگاهی به تاریخچه روابط ایران و روسیه می‌توان دریافت که در هر مقطعی، سفر رؤسای جمهوری اسلامی ایران به مسکو، سکوی پرتابی برای تقویت هرچه بیشتر روابط دوجانبه بوده است. رؤسای دولت ایران همگی در دوران پس از جنگ تحمیلی و فروپاشی شوروی در‌راستای استحکام‌بخشیدن به پایه‌های روابط دوجانبه با روسیه، سفر‌های مهمی به مسکو انجام دادند که هر‌کدام در نوع خود، دستاورد‌هایی را در زمینه‌های مختلف برای کشور به ارمغان آورد.

اولین گام جمهوری اسلامی به‌منظور شروع فصلی تازه در روابط با شوروی و جبران خسارت‌های ناشی از هشت‌سال جنگ تحمیلی، با سفر هاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان رئیس مجلس، در سال ۱۳۶۸ برداشته شد و متعاقبا ایران برای بازسازی توان خود در حوزه‌های مختلف، قرارداد‌هایی را با دولت میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، امضا کرد، اما دو سال بعد با فروپاشی شوروی، معادلات به هم ریخت؛ زیرا مسکو در سردرگمی‌های پس از انحلال و دوران پساهمسایگی با ایران هنوز قادر به اتخاذ یک سیاست خارجی مدون نبود.

با‌این‌حال، از ژانویه‌۱۹۹۵ قرارداد همکاری روسیه با ایران برای به‌پایان‌بردن نیروگاه اتمی بوشهر در دستور کار قرار گرفت. در دولت اصلاحات نیز به‌دنبال سفر رئیس‌جمهور وقت به مسکو، توافق‌نامه جامع همکاری بیست‌ساله ایران و روسیه به امضا رسید و در پرتو حاکمیت نگرش اوراسیاگرایانه بر مسکو، توسعه روابط روسیه با ایران هدف قرار گرفت.

در دولت‌های نهم و دهم نیز رئیس‌جمهور وقت در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۲ به‌ترتیب به‌منظور شرکت در اجلاس سران کشور‌های سازمان همکاری شانگ‌های به‌عنوان ناظر و شرکت در اجلاس گازی اوپک به مسکو سفر کرد. در این دوره، اما به‌علت روی‌کارآمدن دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری روسیه، تغییراتی در سیاست خارجی مسکو پدید آمد و مانع از پیشرفت‌های بیشتر در روابط ایران و روسیه شد؛ در‌حالی‌که پیشرفت چشمگیری در روابط دوجانبه در این دوره شکل نگرفت. سفر رئیس‌جمهور پیشین جمهوری اسلامی به مسکو در سال‌۱۳۹۶ با‌توجه‌به همکاری راهبردی ایران با روسیه در سوریه، منشأ تحولات گسترده در روابط میان دو کشور شد.

همکاری‌ها برای دو کشور به‌طور مشترک، فرصتی ایجاد کرد که در سایه آن به‌عنوان یک قطب جدید قدرت در منطقه و چه‌بسا عرصه بین‌المللی ظاهر شوند. ایران و روسیه به‌دنبال بروز بحران سوریه، وارد همکاری‌های راهبردی و حساس در ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی شدند. حالا با گذشت چهارسال از سفر رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم به مسکو، نوبت آیت‌ا... رئیسی است تا از سفر برنامه‌ریزی‌شده در آغاز سال نو میلادی به روسیه به‌منظور تقویت هر‌چه بیشتر ستون‌های روابط با این کشور استفاده کند و در آینده‌ای نه‌چندان دور، نقطه‌ای روشن در روابط دوجانبه رقم بزند. این سفر می‌تواند نقطه عطفی برای روابط دو کشور و گسترش روابط در زمینه‌های مختلف باشد.

گمانه‌زنی نشریه آمریکایی از همکاری‌های نظامی تهران-مسکو

از‌سویی، نشریه آمریکایی «فوربز» در گزارشی مدعی شد که ایران ممکن است در آینده‌ای نزدیک به خرید جت‌های جنگده سوخو-۳۵ روسیه اقدام کند. بنا‌بر این گزارش، ایران و روسیه قرار است توافقی به ارزش ۱۰‌میلیارد دلار امضا کنند که طبق این توافق، روسیه ۲۴‌فروند جت Su-۳۵SE و دو سامانه ضدموشکی پیشرفته S-۴۰۰ و یک ماهواره نظامی در‌اختیار ایران خواهد گذاشت. یک گزارش دیگر نیز تخمین می‌زند که در‌صورت عقد قرارداد میان ایران و روسیه، ۱۵‌فروند از جت‌های جنگنده سوخو می‌توانند در اوایل ۲۰۲۲ در‌اختیار ایران قرار بگیرند.