پیگیری برای فعال‌سازی دوباره یک کارخانه در مشهد | «خانه‌سازی» احیا می‌شود؟

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ اتاقک بی نگهبان، نمونه سازه‌های پیش ساخته بتنی، درخت‌های سرمازده و کارخانه‌ای بی رمق در زمینی به گستردگی چندده هکتار اولین تصویری است که با ورود به کارخانه خانه سازی مشهد دیده می‌شود. قرار است ساعت ۹ نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ که نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی نیز هست، از این کارخانه که ۴ سال از تعطیلی اش می‌گذرد، بازدید سرزده‌ای داشته باشد.

چنددقیقه از ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه می‌گذرد که همراه حجت الاسلام نصرا... پژمانفر و دیگر همراهان که یکی از آن‌ها مدیرکل راه وشهرسازی خراسان رضوی است، وارد محوطه کارخانه می‌شویم. چند قدمی بیشتر نرفته ایم که حمید اسعدی، مدیرعامل کارخانه خانه سازی مشهد، نفس زنان خودش را به گروه بازدیدکننده می‌رساند و رو به نماینده مشهد از بی خبری اش درباره این بازدید می‌گوید که پاسخش مشخص است: «قرار بود این بازدید سرزده باشد.»

شکایت از تعطیلی کارخانه خانه سازی

آنچه نماینده مشهد را به بازدید سرزده از این کارخانه کشانده، شکایت‌هایی است که درباره تعطیلی آن به کمیسیون اصل ۹۰ رسیده و حالا او برای بررسی موضوع دست به کار شده است.
با ورود به سوله کارخانه، آوای گفت وگوی مسئولان در سروصدای حرکت ماشین آلات محو می‌شود و چاق سلامتی شان کم کم شکل گفت وگویی تخصصی به خود می‌گیرد. پژمانفر موضوع بازدید را اعلام می‌کند و تا به واژه «تعطیلی» می‌رسد، اسعدی کلام را می‌قاپد و می‌گوید: «تعطیل نیستیم. همین حالا بیش از ۱۸ میلیارد تومان قرارداد داریم.»

جمله‌ای که توضیحات پشت بندش به سرعت نقضش می‌کند: «با ظرفیت ۱۵ درصد کار می‌کنیم»، «فقط ۴ کارمند داریم که هرکدام چند نقش را باهم ایفا می‌کنند»، «کارگران مشغول به کار در کارخانه مربوط به شرکت‌های پیمانکاری خصوصی هستند» و «۱۶ کارخانه در کشور وجود دارد که اکنون فقط ۴ تای آن‌ها فعال هستند.» این چندجمله‌ای است که مدیرعامل کارخانه خانه سازی مشهد به صورت پراکنده در لابه لای حرف هایش درباره ظرفیت‌های این کارخانه و بی مهری‌های درقبال آن می‌گوید.

در همان ابتدای ورود روی یک تابلو رنگ و رورفته جمله‌ای با این مضمون نوشته شده است که «رهاکردن ضایعات روی زمین موجب سقوط خواهد شد» و تصویر محوشده چند کارگر هم پس زمینه آن قرار گرفته است. با وجود این هشدار، ضایعات آهنی و بتنی روی زمین کم نیست و هنگام راه رفتن باید حواسمان جمع باشد.

سقف سوله طوری ساخته شده است که روشنایی آن با نور طبیعی خورشید تأمین می‌شود و با وجود ابری بودن هوا، همه جا روشن است. ماشین آلات بزرگی مشغول کار هستند و مدیرعامل کارخانه توضیحاتی تخصصی راجع به آن‌ها می‌دهد. از سقف خانه بگیرید تا دیوار حائل و انواع سازه‌های پیش آماده شده در این سوله وجود دارد و اسعدی با اشاره به آن‌ها از ظرفیت‌های کارخانه و مزایای تولیدات آن می‌گوید و تأکید می‌کند که متولیان تاکنون همه این‌ها را نادیده گرفته اند.

تکلیف کردند کارخانه را تعطیل کنیم

عجیب‌ترین قسمت صحبت‌های مدیرعامل کارخانه خانه سازی وقتی است که می‌گوید «به ما تکلیف کردند کارخانه را تعطیل کنیم.» آن طور که اسعدی ادعا می‌کند، این تصمیم مصوبه هیئت وزیران را دارد و سال ۱۳۹۵ به او ابلاغ شده که قرار است «کارخانه‌های خانه سازی فروخته شوند، بنابراین کارخانه را تعطیل و با ۱۶۵ نیروی کار خود خداحافظی کنید. سپس ادامه می‌دهد: هرچه پیگیری کردیم که کارخانه تا زمان فروش فعال باشد، هیچ فایده‌ای نداشت.اگر بپرسید این کارخانه زیرمجموعه کدام سازمان است و چه کسی برای آن تصمیم گیری می‌کند، باید بگوییم که این کارخانه متعلق به سازمان ملی زمین و مسکن، یکی از معاونت‌های وزارت راه وشهرسازی، است و هرکجا اسعدی با جمله «از تهران دستور آمده» یا «تهران گفته است» حرفش را ادامه می‌دهد، منظورش سازمان ملی زمین و مسکن است.

فعال شدن کارخانه در اولویت است

از نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی می‌خواهیم که خلاصه‌ای از این بازدید را برایمان شرح دهد. نصرا... پژمانفر با اشاره به شکایات رسیده به کمیسیون اصل ۹۰، درباره این بازدید می‌گوید: این کارخانه ظرفیت‌های زیادی دارد و می‌تواند قطعات بتنی در حجم‌های متفاوت تولید کند، اما متأسفانه با وجود اینکه همه چیز در این کارخانه مهیاست، هیچ گونه اقدام عملیاتی برای فعالیت آن شکل نگرفته است. به گفته او، پیش از هر موضوع دیگری، اولین نیاز کارخانه خانه سازی برای آغازبه کار، اراده عملیاتی است که تاکنون وجود نداشته است.

او تأکید می‌کند که برای پیگیری علت تعطیلی این کارخانه پیگیری خواهیم کرد. بازدید سرزده ما نیز برای سنجش وضعیت و نوع فعالیت این کارخانه بود تا ببینیم برای فعال سازی دوباره آن چه کاری باید انجام دهیم. فعالیت این نوع کارخانه‌ها با توجه به وعده دولت درباره تولید مسکن ملی نیز لازم است.

نایب رئیس اول کمیسیون اصل ۹۰ در ادامه می‌گوید: دولت گذشته بنا را بر این گذاشته بود که به حوزه مسکن وارد نشود، اما فعالیت کارخانه خانه سازی فقط مربوط به مسکن نیست، بلکه در تولید سازه‌های پیش ساخته‌ای برای ساخت پل ها، نیوجرسی و... نیز می‌تواند فعال باشد و دیدن تعطیلی این کارخانه باعث تأسف است.
حالا پژمانفر می‌خواهد ۲ موضوع را در اولویت رسیدگی قرار دهد؛ اول فعال شدن کارخانه است که ظرفیت اشتغال مستقیم تا ۵۰۰ نفر را دارد و دوم ورود به عنوان دستگاه نظارتی و بررسی علت تعطیلی این کارخانه است.

دست مافیا در کار است؟

پژمانفر دلیل خواب مجموعه را ضعف مدیریت اعلام و تأکید می‌کند: اینجا از لحاظ سازمانی به صورت کامل خوابیده و این فعالیت‌هایی که می‌بینید، مربوط به بخش خصوصی و به صورت پیمانکاری است. او در پاسخ به این پرسش که نقش مافیا در تعطیلی این کارخانه‌ها کجاست؟ می‌گوید: «کسی که توانسته است این مجموعه را با توانایی تولید بخواباند، بی شک نقش او همین جاست. نقش او در سطوح مختلف مدیریتی کلان است که به اینجا می‌رسیم که مسئول این کارخانه به من اعلام می‌کند که به او گفته اند این کارخانه باید تعطیل باشد. مافیا آنجاست. یعنی کسانی که تصمیم سازی می‌کنند و منجر به این می‌شوند که مدیر ارشد در وزارتخانه رسما برای تعطیلی این کارخانه مکاتبه کند، درصورتی که هیچ مشکلی در تولید وجود نداشته است.

دستور رسید که با اسناد خزانه کار نکنیم

حرف‌های نماینده مردم مشهد که تمام می‌شود، مدیرعامل کارخانه دوباره گلایه‌ها را آغاز می‌کند و از تلاشش برای احیای کارخانه می‌گوید. مدام بین حرف هایش تأکید می‌کند که هیچ اصراری بر ماندن ندارد. اسعدی از نامه نگاری به دستگاه‌های مختلف می‌گوید و با گلایه اظهار می‌کند که حتی راه وشهرسازی نیز نیوجرسی‌های (مانع‌های بتنی پیش ساخته در جاده‌ها و بزرگراه ها) مورد نیازش را به بخش خصوصی سفارش داده است.

از اوضاع بد اقتصادی و طلب ۴۰۰ میلیونی چندساله از راه وشهرسازی می‌گوید و ادامه می‌دهد: همه می‌خواهند با اسناد خزانه کار کنند، درصورتی که ما برای تأمین مواد اولیه و پرداخت حقوق کارگر نیاز به پول نقد داریم.

عبدالمجید نژادصفوی، مدیرکل راه وشهرسازی خراسان رضوی، وارد بحث می‌شود و می‌گوید: برای همکاری با این مجموعه تماس‌های زیادی گرفتیم که نتیجه اش نامه کتبی ایشان (مدیرعامل کارخانه خانه سازی) بود که در آن نوشته شده بود: «فقط ۵ تا قالب دارم و ۸ ماه تولیدش طول می‌کشد»، اما ما نیاز فوری به نیوجرسی داشتیم. همچنین به ما اعلام کردند که «اسناد خزانه تحویل نمی‌گیریم.»

اسعدی در پاسخ به اظهارات نژادصفوی می‌گوید که ما نامه کتبی از تهران داریم که می‌گوید «اسناد خزانه تحویل نگیرید.»
در اینجا پژمانفر تأکید می‌کند که باید مدیرعامل کارخانه خانه سازی همه اسناد یادشده را برای بررسی در اختیار او قرار دهد.

کمی آن طرف‌تر از کارخانه خانه سازی مشهد، خانه‌های نیمه متروکه‌ای قرار دارد که در گذشته برای اسکان کارگران کارخانه ساخته شده بود. بعد از پایان این گفتگو‌ها نماینده مردم مشهد از این خانه‌ها نیز بازدید می‌کند. بین شیشه‌های شکسته ساختمان‌ها چند پنجره با پرده‌های رنگارنگ و چند خودرو که به صورت پراکنده در آن پارک شده اند هم وجود دارد که نشان می‌دهد چند خانواده در میان این فضای متروک زندگی می‌کنند. در این شهرک ساختمان مدرسه، رستوران و حتی بانک نیز وجود دارد که حالا همه آن‌ها تعطیل هستند.

نایب رئیس اول کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در پایان تأکید می‌کند که به سرعت موضوع تعطیلی کارخانه خانه سازی و علت آن را پیگیری خواهد کرد و نامه نگاری‌های لازم برای فعال سازی دوباره این کارخانه را انجام خواهد داد و تا به نتیجه رسیدن این اهداف تلاش خواهد کرد.