حس بویایی آدم‌ها روبه افول است؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ یک بررسی جدید در شانگهای چین نشان می‌دهد انسان‌ها احتمالاً به آهستگی در حال از دست دادن حس بویایی خود هستند.
دانشمندان در یک مطالعه جدید با کشف اینکه افراد دارای نسخه‌های مختلفی از گیرنده‌های بویایی برای بوی مشک و بوی بدن انسان هستند، به این نتیجه رسیدند که قدرت حس بویایی انسان‌ها احتمالا به طور آهسته رو به افول است.

گیرنده‌های بویایی می‌توانند مواد شیمیایی را که در هوا معلق بوده و وارد بینی ما می‌شوند، شناسایی کنند؛ اما تعداد و نوع این گیرنده‌ها از شخصی به شخص دیگر تفاوت زیادی دارد.
دانشمندان در سال ۲۰۱۳ با انجام یک مطالعه به این نتیجه رسیدند که دو فرد به طور میانگین در میزان عملکرد ژن‌های مرتبط با گیرنده‌های بویایی، ۳۰ درصد اختلاف دارند. این یافته شاید بتواند توضیحی برای این موضوع باشد که چرا فردی ممکن است بویی را خوشایند یا تند توصیف کند، درحالی که شخص دیگری اصلاً قادر به تشخیص آن بو نباشد.

در مطالعه جدید، بی ینگ جی لی و همکارانش در مؤسسه تغذیه و سلامت شانگهای از ۱۰۰۰ شرکت کننده از مردم نژاد هان در چین و ۳۶۴ فرد دیگر از نژاد‌های مختلف ساکن شهر نیویورک خواستند تا موادی حاوی ۱۰ رایحه مختلف را بو کنند. یکی از این ۱۰ رایحه مربوط به بوی نوعی مشک مصنوعی به نام گلکسولاید و دیگری یکی از مولکول‌های اصلی است که در بوی تعریق زیربغل انسان‌ها یافت می‌شود. دلیل انتخاب این دو ماده این است که بسیاری از افراد این بو‌ها را به شکل مختلفی حس می‌کنند یا اینکه در پاره‌ای موارد به کل نمی‌توانند تشخیص دهند.

یافته‌های پژوهشگران شانگهای با یکی از نظریه‌های قدیمی درباره حس بویایی انسان تطابق دارد. طبق این نظریه، حس بویایی انسان به دلیل تغییراتی که در ژن‌های مرتبط با حس بویایی رخ داده به مرور تضعیف شده است. با این حال این نظریه با اقبال عمومی روبه رو نشده است و برخی دانشمندان اشکالاتی به آن وارد می‌کنند.

از شرکت کننده‌های حاضر در پژوهش خواسته شد تا شدت و خوشایندی بو‌ها را با عددی از ۰ تا ۱۰۰ نشان دهند، پژوهشگران در ادامه با نگاه به اختلافات ژنتیکی شرکت کننده‌ها در ژن‌های حس بویایی سعی کردند، ارتباط معناداری بین اختلافات ژنتیکی و نحوه تشخیص بو کشف کنند.

این تیم پژوهشی توانستند دو گیرنده بویایی جدید کشف کنند، گیرنده‌ای که می‌تواند گلکسولاید، نوعی رایحه تمیز، شیرین و پودری را که به صورت گسترده در صنعت عطرسازی کاربرد دارد، شناسایی کنند و دیگری گیرنده ماده شیمیایی است که یکی از ۱۲۰ ماده تشکیل دهنده بوی بدن انسان است.
البته ایده اخیر لزوماً سخن جدیدی نیست. از سال‌ها پیش این نظریه مطرح شده است که انسان‌ها حس بویایی خود را به دلیل تبدیل شدن حس بینایی به قدرتمندترین ابزار درک محیط از دست داده اند، اما برخی این نظریه را در حد یک افسانه می‌دانند.

موضوعی که به تقویت احتمال درستی نظریه یادشده کمک می‌کند، این است که انسان‌ها و دیگر نخستی سانان صد‌ها عدد ژن بویایی کمتر نسبت به دیگر پستانداران از جمله موش‌ها دارند، همچنین نیمی از این ژن‌های بویایی در انسان‌ها و میمون‌ها دیگر کارکردی ندارند. با این حال این احتمال که حس بویایی انسان به تدریج به سوی محو شدن پیش می‌رود، محل مناقشه جدی است.