شهر فشرده و توسعه پایدار شهری

مهدی یاراحمدی خراسانی

یکی از مسائل مهم شهرسازی قرن بیستم، «پراکنده رویی» یا توسعه بی رویه شهرها بوده است. بر همین اساس بیشتر نظریه پردازان در حمایت از زندگی با تراکم زیاد با طرح راه حل «شهر فشرده»، از رویکرد گسترش بی رویه شهرها کاستند و پویایی و سرزندگی آن ها را خواستار شدند. شهرها همیشه مکان های جالبی برای زندگی بوده اند و در آینده نیز می توانند باشند، لذا مفهوم پایداری شهرها و ترکیبات آن مثل توسعه پایدار مورد توجه قرار دارد که تضمین کننده زندگی طولانی، سالم و باکیفیت برای نسل آینده نیز هست. در «فرآیند پایداری جهانی» شهرها جایگاه ویژه ای داشته اند و نیل به پایداری در قوانین حاکم بر برنامه ریزی شهری به اولویت جامعه جهانی تبدیل شده است، این درحالی است که شهرها تنها 2درصد سطح جهان را تشکیل داده اند که 60 تا 80درصد انرژی جهان را مصرف می کنند و عامل بیش از 70درصد نشر گازهای گلخانه ای هستند. درواقع شهرها هستند که مفهوم پایداری را در درازمدت با موفقیت یا شکست همراه خواهند کرد.
این مسئله به همراه نگرانی های زیست محیطی و بحران های اکولوژیکی حاصل از ناپایداری محیطی شهرها، سبب شده است که جست وجو برای «فرم شهر پایدار»، جانشین جست وجو برای «فرم شهر ایده آل» شود. در این بین دیدگاه های مختلفی مطرح شده است که شهر فشرده یکی از آن هاست. در شهر فشرده، توسعه شهری تنها در مکان هایی دنبال می شود که در آن ها دست اندازی تکنیکی و فنی ازسوی بشر قبلا بر روی طبیعت صورت گرفته باشد، به صورتی که فرمی مناسب برای پیاده روی، دوچرخه سواری، حمل ونقل مؤثر عمومی و همچنین شکلی از تراکم شهری که موجب تعامل اجتماعی می شود، پیگیری می شود. هدف اصلی شهر فشرده، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است که به عنوان واکنشی به روند پراکندگی شهرها روی می دهد. ساختار فشرده شهری واقعیت پیچیده زندگی امروزی شهرهای جهان را انعکاس می دهد که می تواند درمورد شهرهای شعاعی، طولی و ارگانیک که در امتداد مسیرهای ارتباطی شکل می گیرد، به عنوان الگویی مناسب مطرح شود. این الگوی توسعه شهری، سطوح مناسبی از فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را در مراکز شهری حفظ می کند و اطمینان می دهد که تمام بخش های شهر(حتی بخش ها و محله های دورافتاده تر) در فاصله مناسبی از امکانات اصلی خدمات شهری قرار دارند. اکنون کمبود این سطح از توسعه در بیشتر نواحی شهری و پراکنده امروز، احساس می شود.
درواقع منظور، «بخش بندی خوانا» از فضاهای عمومی است که نه تنها بخش های مختلف محله ها و واحدهای همسایگی را به هم متصل می کند، بلکه شهروندان را از درون خانه ها، مدارس و محل کارشان به هم مرتبط می سازد. در شهر فشرده، تأکید بر رشد مراکز شهری موجود و زمین های بازیافتی و درعین حال اجتناب از گسترش و پخش شدن شهر در حاشیه هاست. در بند «کالبد شهری چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت»، تحقق شهر «مهربان، خوانا، زیبا و روحنواز» دنبال می شود.

پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->