مهدی قرآنی - «دختری جوان در کلاس توجیهی پلیس امنیت اخلاقی جان داد»؛ موضوعی که بعد از فوت دختر بیست ودوساله سنندجی با نام «مهسا امینی» در تاریخ بیست وپنجم شهریور امسال در بیمارستان کسرای تهران به تیتر یک و سوژه داغ رسانه های خارجی و شبکه های فضای مجازی تبدیل شد؛ اخبار ضدونقیضی که به سرعت هشتگ مجازی به خود گرفت و درمیان کاربران شبکه های اجتماعی اینستاگرام و توئیتر دست به دست شد. شبکه های خبری خارجی هم بیکار ننشستند و دست به کار شدند و گزارش های ویژه ای را در ساعات مختلف روز تولید کردند و بدون دریافت اطلاعات دقیقی از چندوچون این حادثه تلخ، اذهان مخاطبانشان را شست وشو دادند و دست به دروغ پراکنی زدند. اخبار کذب و بدون پایه و اساسی که موج های اعتراض آمیزی را در شهرهای مختلف کشور به راه انداخت و رفته رفته این تجمعات آرام با سنگ و چوب و چماق همراه شد. معترضانی که نمی دانستند برای چه چیز به خیابان ریخته اند را افرادی به عنوان لیدر راهبری می‌کردند. شهرها یکی پس از دیگری در این اعتراض های خیابانی شرکت می کردند و تصاویر مربوط به آن هم از رسانه های معاند و ضدانقلاب پخش می شد. اگرچه این رسانه ها همیشه بر طبل بی طرفی می کوبند، در این مدت آموزش ساخت کوکتل مولوتوف و نحوه درگیر شدن با نیروهای امنیتی، جزو برنامه هایی بود که در کنداکتور پخش آن ها قرار داشت. موج اعتراض ها به سرعت رنگ عوض کرد و به اغتشاش‌های خونین تبدیل شد، تاجایی که طبق اعلام مسئولان امنیتی کشور در این مدت 24نفر از مأموران بسیج و انتظامی و ارتش، هدف حمله اغتشاشگران قرار گرفتند و به شهادت رسیدند. مصدومیت 2هزار مأمور انتظامی نیز موضوعی بود که سردار قاسم رضایی، جانشین فرماندهی انتظامی کشور، به آن اشاره کرد. در این بین مشهد به عنوان یکی از کلان شهر های کشور دستخوش این جریانات قرار گرفت، تاجایی که اغتشاشگران یکی از نیروهای بسیجی به نام «محمدرسول دوست محمدی» را هدف ضربه شدید چاقو قرار دادند و به شهادت رساندند. «گروهبان مهرداد افچنگی» نیز مأمور انتظامی بود که در این میان، اغتشاشگران او را به آتش کشیدند و به شدت زخمی کردند. حالا بعد از فروکش شدن التهابات به سراغ محسن داوری، فرماندار شهر مشهد، رفته ایم و درباره حوادث مربوط به آشوب ها در این کلان شهر گفت وگو کرده ایم که شرح آن را در ادامه می خوانید.
** کدام مناطق مشهد در این مدت شاهد ناآرامی بوده است؟
باتوجه به وسعت جغرافیایی شهر مشهد باید بگویم انتظاری که دشمن از ناامنی ها در این شهر داشته، نسبت به کل کشور بسیار اندک بوده است. مقایسه رویکردی ما از زمان، مدت، مکان و تعداد نفرات شرکت کننده در آشوب ها بسیار کم بوده است. بیشترین مناطق درگیر این اغتشاش ها و اعتراض ها در غرب مشهد، بالغ بر 15 تا 16نقطه با حضور افرادی اندک بوده است.
** گفته می شود که اغلب دستگیرشدگان از نقطه دیگری از شهر، برای مثال از حاشیه شهر به مناطق هدف آشوب ها آمده اند؟
خیر، هرگز این گونه نبوده است. معمولا در هر منطقه مورد فراخوان، 80درصد از شرکت کنندگان، افراد بومی همان منطقه بوده و 20درصد از منطقه دیگر به محل آمده اند. حال اینکه این افراد از حاشیه شهر آمده و در این مناطق ایجاد ناامنی کرده باشند، مطلبی است که صحت ندارد و مورد تایید ما نیست.
** بنا بر اخبار منتشرشده در فضای مجازی و سایت های خبری خارجی و داخلی، گفته می شود اغتشاشگران یا معترضان دستگیرشده عموما نوجوان هستند، آیا این مطلب را تایید می کنید؟
خیر، قبل از اینکه پاسخ این سوال را بدهم، باید به موضوع مهمی اشاره کنم. ما باید بین اغتشاش و اعتراض فرق بگذاریم. این دو از هم جدا هستند. در این مدت، افرادی که به عنوان معترض به خیابان ها آمده اند، بین 14 تا 24سال دارند که ما به هیچ وجه آن ها را اغتشاشگر یا آشوبگر نمی دانیم. اما اغتشاشگران عموما افرادی هستند که هدفمند به خیابان می آیند و بنا بر مستندات و شواهد موجود به جریانات ضدانقلاب وابستگی دارند و از آن ها خط می گیرند. اغلب دستگیرشدگان به عنوان اغتشاشگر افرادی میان سال هستند که آشوب ها را در این مدت راهبری کرده و لیدر اغتشاشات بوده اند. در این میان، نوجوانان یا جوانانی هدف سوءاستفاده قرار گرفته اند و احساسات آن ها را نیز لیدرها برانگیخته اند و همراهی کرده اند یا شعاری هم داده اند. ما به هیچ وجه این افراد را اغتشاشگر نمی دانیم و در این مدت سعی کرده ایم با آن ها به صورت ارشادی برخورد کنیم. اما طبق قانون با لیدرهای این اغتشاشات که مستقیم با گروهک های تروریستی، تجزیه طلب و سلطنت طلب ارتباط دارند، بدون مماشات برخورد شده است.
** چه تعداد از لیدرهای این اغتشاشات دستگیر شده اند؟
تاکنون تعداد درخورتوجهی از این افراد، شناسایی و دستگیر شده اند.
** هم اکنون مشهد در چه وضعیتی قرار دارد؟
مشهد آرام است و هیچ گونه اتفاقی به عنوان تجمع اعتراضی و آشوب نداشته ایم.
** چند روز قبل از شانزدهم مهر، پیامک هایی با محتوای شرکت در اعتراضات برای برخی شهروندان ارسال شد که سرشماره داخلی داشته است. آیا اقدامی برای پیگیری یا مسدودسازی سامانه مدنظر انجام شده است؟
این اقدام از تهران اتفاق افتاده و مربوط به شهر مشهد نبوده است. عاملان این اقدام مجرمانه از پایتخت آن را انجام داده اند که طبق آنچه من مطلع هستم، سامانه مربوط هک شده است. با اقدام به موقع نیروهای امنیتی و اطلاعاتی، جلو این موضوع نیز گرفته شده است.
** آشوبگران مسلح بوده اند؟ چه سلاح هایی از این افراد کشف شده است؟
برخی از آن ها مسلح بوده اند. در این مدت هم سلاح گرم و هم سلاح سرد ازجمله قمه و چاقو از اغتشاشگرانی که به شبکه های ضدانقلاب و نظام وابستگی داشتند و از آن ها خط می گرفتند، کشف و ضبط شده است. ابزار انفجاری دست ساز و آتش زا نیز از دسته لوازمی بوده که در این مدت از برخی آشوبگران کشف و ضبط شده است.
** به غیر از شهید محمدرسول دوست محمدی، شهید دیگری هم در مشهد داشته ایم؟
خیر. در این مدت یکی از نیروهای بسیج با هویت شهید دوست محمدی در جریانات اغتشاشات آسمانی شده است و در شانزدهم مهر هم یک فوت مشکوک داشته ایم که پلیس درحال بررسی ابعاد مختلف این اتفاق است. این فرد، جوانی شانزده ساله است که هنوز مشخص نیست چگونه فوت کرده است. تحقیقات در این زمینه آغاز شده و باتوجه به اینکه متوفی به صورت شخصی به بیمارستان منتقل شده است، هیچ دسترسی به صحنه جرم وجود ندارد. در این روز دو مأمور، یکی از نیروهای حراست شهرداری در مترو و یکی از نیروهای بسیج نیز مصدوم شدند که به بیمارستان انتقال یافتند. در این میان، یک عابرپیاده نیز که خانمی جوان و پرستار است، در اغتشاشات روز شنبه درحال عبور از خیابان، مصدوم شده است که تحقیقات درباره عاملان این حادثه ادامه دارد.
** آیا پلیس در اغتشاشات شنبه 16مهر، لیدر این جریان را هم دستگیر کرده است؟
در همه اغتشاشات، لیدرها حضور داشته اند و مأموران این افراد را شناسایی و دستگیر کرد ه اند. در این روز هم تعدادی دستگیر شده اند که تحقیقات از آن ها آغاز شده است.
** وضعیت مشهد به عنوان یکی از کلان شهر های کشور در این مدت چگونه بوده است؟
مشهد نسبت به دیگر شهرهای بزرگ کشور از لحاظ تعداد نفرات شرکت کننده در اغتشاشات، جمعیت کمتری داشته و اقدامات امنیتی و انتظامی برای دستگیری و جمع آوری افراد به موقع انجام شده است.
** در روز فراخوان شانزدهم مهر، باتوجه به فیلم های منتشرشده در فضای مجازی، وضعیت چند دانشگاه مشهد به خصوص فردوسی، متشنج نشان داده شد. وضعیت دانشگاه ها در آن روز چگونه بوده است؟
در این روز چند دانشگاه، شاهد اعتراض بوده اند که برخی از این افراد، دانشجو نبوده و خود را به عنوان دانشجو جا زده و وارد فضای دانشگاه شده بودند. خوشبختانه با اقدام به موقع مسئولان دانشگاه ها و نیز همراهی دانشجویان، این اعتراضات پایان یافته است. همچنین هیچ نوع درگیری هم در دانشگاه ها به وجود نیامده است.
** وضعیت فعلی دانشگاه های مشهد چگونه است؟
خوشبختانه همه دانشگاه های مشهد در وضعیت پایدار به سر می برند و همه کلاس ها با حضور استادان درحال برگزاری است و هیچ گونه تنشی در دانشگاه ها گزارش نشده است.
** در روز 16مهر فیلمی در فضای مجازی منتشر و بازنشر داده شد با عنوان کشته شدن یک دانشجو در دانشگاه فردوسی، آیا این خبر صحت دارد؟
خیر، این خبر نیز همچون دیگر اخبار بی پایه واساس جریان ضدنظام و ضدانقلاب، بی پایه و اساس و شایعه است. در فیلم های منتشرشده زنی جوان به تصویر کشیده می شود که بیرون دانشگاه از ناحیه گردن هدف اصابت ساچمه قرار گرفته است اما تا این لحظه این فرد شناسایی نشده است و خانواده ای هم درباره مصدومیت فرزندشان به بیمارستان یا پلیس مراجعه نکرده اند. علاوه بر این آماری از این فرد وجود ندارد که باید در این زمینه بگویم و تأکید کنم این نوع فیلم ها با هدف کشته سازی و تشویش اذهان عمومی منتشر می شود و گاهی ساخته دست اغتشاشگران است.
** بنا بر بازجویی های صورت گرفته از دستگیرشدگان، علت و انگیزه حضور آن ها در این جریانات و آشوب ها چه بوده است؟
عموما آن دسته از افرادی که به عنوان لیدر در این جریانات دستگیر شده اند، با هدف براندازی نظام و اخلال در نظم عمومی جامعه و ناامن سازی مناطق مختلف پا به خیابان گذاشته اند؛ به خصوص آن گروهکی که به سازمان منافقین و سلطنت طلب وابستگی داشته اند. حتی در محیط دانشگاهی با آرم سازمان منافقین اطلاعیه توزیع کرده بودند که با هوشیاری دانشجویان به سرعت جلوی این اقدام گرفته شد. تحقیقات ما نشان می دهد لیدرهای آشوب طلب، بیش از 100 تا 150فراخوان برای شهروندان ارسال می کردند که خوشبختانه هیچ فراخوانی با اقبال روبه رو نشده است. آنچه در این مدت برای ما مهم است و هوشیاری مردم را نشان می دهد، این است که نه تنها با این افراد هم صدا نشده که تشخیص داده اند این جریانات از جانب دشمنان نظام و کشور خط دهی می شود.
** چطور؟
چند نکته مهم در این جریانات وجود دارد که نشان می دهد همراهی نکردن مردم با آشوبگران در مقابله با اغتشاشگران و کنترل و کاهش این بی نظمی ها نقش مهمی داشته است. هیچ آماری از اغتشاشگران وجود ندارد که شخصی از آن ها در بیمارستان بستری و مجروح باشد اما تعداد زیادی از مأموران ما در این میان، مجروح شده اند و تعدادی همچنان بستری هستند. مطلب بعدی این است که بسیاری از اقدامات صورت گرفته برای کنترل این جریانات با تدبیر انجام شده و به جای برخورد قهری، با معترضان به صورت ارشادی برخورد شده است. ما در این مدت شاهد کمترین خسارت به اموال شخصی و بیت المال بوده ایم که در روزهای بعد از آشوب ها با تدابیر به کار گرفته شده کمتر هم شده است.
** چه تعداد از مأموران انتظامی در این مدت مصدوم شده اند؟
تعداد دقیق آن ها در خاطرم نیست اما آخرین آماری که دارم، بیش از 150نفر بوده است. بیشتر جراحت های واردشده سطحی بوده است و اغلب به صورت سرپایی درمان شده اند و تنها چند نفر از مأموران در بیمارستان بستری هستند.
** میزان خسارت های ناشی از اعتراضات به اماکن عمومی و خودروها در این مدت چقدر بوده است؟
نسبت به سال1398میزان بسیار کمی بوده است. در این مدت یک دستگاه خودرو شخصی در مشهد به آتش کشیده شد و اغتشاشگران به چند دستگاه خودرو و موتورسیکلت پلیس نیز خسارت زده اند. همچنین میزان خسارت به اماکن عمومی، بسیار اندک بوده است و به جز یک ایستگاه اتوبوس و بانک مورد دیگری نداشتیم.
** چند نفر تاکنون آزاد شده اند؟
بخش زیادی از دستگیرشدگان تاکنون آزاد شده اند. افرادی دیگر هم هستند که بررسی قضایی می شوند و تحقیقات از آن ها ادامه دارد.
** حرف آخر؟
خطاب به مردم می گویم که با همراهی شما و همیاری نیروهای پلیس، خوشبختانه امروز امنیت مشهد پایدار است و ما و دیگر همکاران شبانه روز در تلاشیم که این وضعیت ادامه دار باشد.