بنیامین یوسف‌زاده - چیزی تا رسیدن دوباره فصل گرما و تکرار دوباره دل‌نگرانی‌های مرسوم درباره بحران آب باقی نمانده است. اقلیم خشک و بیابانی خراسان امسال هم دشت چندانی از آسمان نداشت و حال‌و‌روز سدهای استان در روزهای پایانی سال گواه چرخیدنِ در روی همان پاشنه سال‌های گذشته است. از مجموع تراز نرمال یک‌ونیم‌‌میلیارد‌مترمکعبی سدهای استان و شهر مشهد، اکنون ذخیره‌ای حدود 271میلیون مترمکعب وجود دارد که این دارایی فقط معادل 17درصد از حجم این سازه‌های بزرگ است. جالب اینجاست که پارسال این رقم چیزی نزدیک به 455میلیون مترمکعب و 28.9درصد از حجم مخازن استان بوده است.
دشت‌های استان به‌ویژه دشت ممنوعه بحرانی مشهد آن‌چنان تشنه است که بارش‌هایی همچون باران روز شنبه این شهر هم تکافوی رفع این عطش را نمی‌دهد و کنتور ورودی مخازن آبی را چندان تکان نخواهد داد.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی امسال میزان بارندگی استان تا بیستم اسفندماه 61.4 میلی‌متر به ثبت رسیده که این رقم در سال آبی گذشته 84.3 میلی‌متر و در متوسط بلندمدت 109.5 میلی‌متر بوده است.
علیرضا طاهری در گفت‌وگو با خبرنگار شهرآرا درصد اختلاف بارش‌های امسال با سال آبی گذشته و متوسط بلندمدت استان را به ترتیب 27درصد و 44درصد اعلام می‌کند و می‌گوید: با وجود اینکه حجم آب تجدیدپذیر استان اعم از سطحی و زیرزمینی حدود 2هزارو713میلیون مترمکعب است، اضافه برداشت‌های بی‌رویه از دشت‌های مختلف خراسان‌رضوی و شهر مشهد، سبب منفی بودن بیلان این دشت‌ها شده است.
او همچنین درباره چاه‌های فعال استان اعم از مجاز و غیرمجاز می‌گوید: اکنون 16هزارو382 حلقه چاه کشاورزی با حجم 3هزارو49میلیون مترمکعب در استان فعال است که فقط 10هزارو188 حلقه آن با حجم 3هزارو117میلیون مترمکعب مجوز بهره‌برداری دارد؛ به‌عبارتی 6هزارو264 حلقه چاه با حجم 131میلیون مترمکعب به‌صورت غیرمجاز اقدام به برداشت آب از منابع زیرسطحی می‌کنند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی ادامه می‌دهد: شمار چاه‌های فعال غیرکشاورزی استان هم 7هزارو70 حلقه چاه با حجم 729میلیون مترمکعب است که 593 حلقه آن با ظرفیت 14میلیون مترمکعب در ردیف چاه‌های غیرمجاز به شمار می‌آید.
طاهری یکی از مهم‌ترین اقدامات برای برون‌رفت از بحران آبی این خطه را طرح تعادل‌بخشی به سفره‌های آب زیرزمینی می‌داند و می‌گوید: با اجرای این طرح از سال 92 تاکنون بیش از 16هزار حلقه چاه غیرمجاز با حجم 351میلیون مترمکعب مسدود شده است. از سوی دیگر در همین مدت در راستای جلوگیری از اضافه برداشت، 530 حلقه چاه با حجم 163میلیون مترمکعب با کاهش دبی لحظه‌ای مواجه شده‌اند. همچنین با نصب کنتور هوشمند برای کنترل و مدیریت چاه‌ها در مجموع بیش از 1850میلیون مترمکعب صرفه‌جویی در این زمینه حاصل شده است.
وی می‌افزاید: از سال 92 تاکنون پروانه 2هزارو923 حلقه چاه نیز اصلاح و تعدیل شده که حجمی بالغ بر 519میلیون مترمکعب را شامل می‌شود.