شاید اگر دو دهه قبل فردی میگفت روزی فرا خواهد رسید که مردم از حالوروز خواهر، برادر، خاله، عمو، دایی، عمه یا حتی پدر و مادر خود روزها، هفتهها، ماهها و حتی چند سال بیخبر میمانند، کسی باور نمیکرد و به این ادعا میخندید. آنقدر رفتوآمدها گسترده و پرتکرار بود و بین خانوادهها روحیه مودت، دوستی و کمک و همدلی بهصورت چشمگیر وجود داشت که کسی شرایطی را که در آن بهسر میبریم، هرگز باور نمیکرد. از حال خانواده و فامیل باخبر بودن و به آنها محبت کردن و یاری رساندن که در ادبیات دینی ما از آن با نام «صلهرحم» یاد میشود، چنان اهمیتی دارد که پیامبر اسلام (ص) فرمودند: «با بستگان خود پیوند و رابطه برقرار کنید حتی اگر به اندازه سلام کردن باشد.»
همچنین در سوره مبارک بقره آمده است: «و کسانی که پیوندهایی را که خدا دستور داده است برقرار سازند، قطع میکنند و در روی زمین فساد میکنند، اینها زیانکارانند». اما امروز بهدلیل مشغله فراوان در عصر فراصنعتی و گرفتاری انسانها در دام شبکههای اجتماعی، گویی هیچ فرصتی برای عزیزان و وابستگان خود نداریم و آرامآرام معاشرتهای خانوادگی به فراموشی سپرده شده است. هرچند این واقعیت وجود دارد که باتوجهبه شرایط جامعه امروزی، آن شکل قدیم صلهرحم نه ممکن است نه مطلوب، هرگز نباید اصل آن نادیده و بیاهمیت گرفته شود.
در این روزگار، بدون ملاحظه ایام را میگذرانیم، خیلی کم میخندیم، سریع رانندگی میکنیم، تندتند راه میرویم، همیشه عجله داریم، با کوچکترین اتفاق نامطلوبی بهشدت عصبانی میشویم، زیاد غر میزنیم، شبها تا دیروقت بیدار میمانیم، خسته و کسل از خواب برمیخیزیم، معمولا صبحانه نمیخوریم، از ورزش خبری نیست، برای مطالعه کردن وقتی اختصاص نمیدهیم، حوصله سروکله زدن و بازی با بچهها را نداریم، اگر منزل باشیم، بیشتر اوقات با گوشی کار میکنیم و خیلی بهندرت دعا و نیایش میکنیم، هیچجا حتی سر سفره از شر تلفنهمراه خود در امان نیستیم، درونگرا شده ایم، ارتباطات مجازی، تلفنی، اینترنتی و پیامکی را به ملاقاتهای رودررو ترجیح میدهیم، زمانی برای صلهرحم و دیدار فامیل و آشنایان نداریم، از حالوروز همه حتی همسایهها و دوستان قدیمی بیخبریم، تقریبا تمام روزهای ما مثل روز قبل آغاز میشود و تا انتهای شب ادامه دارد. مثل یک ماشین کوکی این اتفاقات هر روز تکرار میشود و انگار چیزی دراختیار ما نیست و سایه روزمرگی بر زندگیمان افتاده است.
شاید برخی گزارههایی که نام بردیم، اغراقآمیز بهنظر برسد یا تعدادی از آنها در زندگی ما مصداق نداشته باشد، ولی بیتردید زندگی ماشینی ناخواسته خلقوخوی مردم را تغییر داده است؛ البته این واقعیت، پذیرفتنی است که در هر عصری باید مطابق نیازهای همان زمان زندگی کرد، ولی برخی اصول هستند که تاریخمصرف ندارند و همواره باید به آنها توجه کرد؛ تغذیه سالم، خواب کافی، ورزش، ارتباط با خدا، مهربانی با خانواده، مردمداری، صبر و تعقل در زندگی و... اصولی هستند که همواره در زندگی انسان اصالت دارند و نباید از آنها غافل شد.
اگر کمی بادقت به اطراف خود نگاه کنیم، هنوز هم کمابیش افرادی را میبینیم که با برنامهریزی مناسب به معنای واقعی زندگی میکنند و به همه امور خود میرسند، پس قبل از هرچیز باید روش زندگی خود و نحوه استفاده از زمان را تحلیل و بررسی کنیم. برای دستیابی به شیوه مناسبی از زندگی، انسان باید حتما زمانی را فقط برای خود و خانوادهاش درنظر بگیرد؛ یعنی باید زمان کافی برای ارتباط با «خدا، خانواده و خود» داشته باشیم؛ بهخصوص اکنون که به تقارن بهار قرآن و بهار طبیعت نزدیک میشویم، فرصت گرانبهایی برای ایجاد تغییر در برخی رویهها وجود دارد.