در ۱۵ رمضان، به بهانه سالروز میلاد امام حسن‌مجتبی (ع) یادی از تولد ایشان می‌کنیم. بزرگواری که مادرش حضرت زهرا (س) و پدرش علی بن ابی‌طالب (ع) بودند و در نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری در مدینه متولد شد. در کتاب «امام حسن (ع) در عرصه تاریخ، اثر فاطمه اخروی» ذکر شده است که وقتی امام حسن (ع) به دنیا آمد، قابله‌اش اسماء بنت عمیس او را در پارچه زردی پیچید و به خدمت پیامبر اکرم (ص) آورد. پیامبر (ص) آن پارچه زرد را کنار زد و فرمود: نوزاد را در پارچه زرد نپیچید؛ بنابراین حضرت فاطمه (س) او را در پارچه حریر سفیدی که جبرئیل از بهشت برای پیغمبر اکرم (ص) آورده بود پیچید و نزد ایشان آورد. پیامبر خدا (ص) در گوش راستش اذان و در گوش چپ او اقامه قرائت کردند.
همچنین در کتاب «زندگی‌نامه امام حسن مجتبی (ع)، اثر آیت‌ا... سید هاشم رسولی محلاتی» نیز آمده است: روز هفتم، پیامبر (ص) گوسفندی برای او قربانی کرد و یک ران گوسفند را به قابله داد. سر امام حسن (ع) را تراشید و به وزن مو‌های او نقره صدقه داد. سپس برای از بین بردن شیوه نادرست آن‌زمان که خون بر سر نوزاد می‌مالیدند؛ با خلوق که نوعی عطر است سر ایشان را آغشته کرد و به اسماء فرمود:ای اسماء! مالیدن خون بر سر نوزاد از کار‌های زمان جاهلیت است. در نتیجه از آن زمان سنت عقیقه و صدقه‌دادن به وزن موی سرنوزاد رایج شد.
حضرت فاطمه (س) به امام علی (ع) گفت نامی برای او بگذار. امام (ع) گفت من در نام‌گذاری بر رسول خدا سبقت نمی‌گیرم. پیامبر (ص) فرمود: من هم در نام‌گذاری بر خدا سبقت نمی‌گیرم. در این زمان جبرئیل از آسمان نازل شد و تبریک و تهنیت الهی را به مناسبت تولد این کودک به پیامبر (ص) ابلاغ کرد و گفت: یا رسول‌ا... خدایت سلام می‌رساند و می‌فرماید نام او را حسن بگذار.
پیامبر (ص) امام حسن (ع) را بسیار دوست داشت و علاقه زیادی به این کودک داشت. او را بسیار می‌بوسید و می‌بویید و با او بازی می‌کرد. گاهی او را بر پشت خود می‌گذاشت و راه می‌برد و می‌فرمود: من او را دوست می‌دارم و هر که محب اوست من او را هم دوست می‌دارم.
امام حسن (ع) از نظر شکل ظاهری و اخلاق نیز بسیار شبیه پیامبر اکرم (ص) بود و شش‌سال و هفت ماه در کنار رسول خدا زندگی کرد. کنیه امام حسن (ع) ابومحمد و القاب ایشان سید، سبط، مجتبی و تقی است. مشهورترین این القاب تقی و بهترین و شایسته‌ترین آن‌ها همان است که رسول خدا (ص) او را بدان ملقب فرمود و آن «سید» است.
یکی از سنت‌های اسلامی درباره نوزاد تعویذ او به دعاست. یعنی برای سلامتی و حفظ او از چشم زخم و شیاطین جنی و انسی به وسیله خواندن یا نوشتن دعا او را در پناه خدا قرارداده به خدا می‌سپارند. رسول خدا (ص) امام حسن (ع) و امام حسین (ع) را به این دعا تعویذ فرمود: «شما را پناه می‌دهم به کلمات تامه پروردگار از شر هر بدخواهی و از هر چشم زخمی.»
امام حسن مجتبی (ع) نیز مانند همه پیشوایان دینی و ائمه معصوم (ع) دارای ویژگی‌ها و صفات برجسته اخلاقی بودند. انس با قرآن، فروتنی، سخاوت و بندگی، توجه به عبادت، مقیدبودن به انجام سفر حج، مهربانی با مردم و به‌ویژه همسایگان، صبر و بردباری، عفو و گذشت فقط بخشی از ویژگی‌های اخلاقی ایشان است و امید است ما نیز با پیروی از روش نیکوی آن حضرت سعادت دنیا و آخرتمان را تضمین کنیم.