شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز - شیوع کرونا در یک سال ونیم اخیر بر تمام ابعاد سینما تأثیر گذاشته است. از کاهش تولیدات و بیکار ماندن هنرمندان تا نیمه کاره ماندن پروژه‌های عمرانی حوزه سینما و متضرر شدن سینما‌های فعال به دلیل تعطیلی‌های مداوم و نبود فیلم و تماشاگر. هرچند که شهری مانند مشهد پیش‌تر هم در حوزه تولید فیلم بلند مشکل داشته و هنوز نتوانسته به آن جایگاهی که باید دست پیدا کند.
حال با شیوع کرونا نیز این مشکلات دوچندان شده است. ما در گزارش پیش رو به سراغ چهارتن از سینماگران فعال شهرمان رفته ایم و با آن‌ها درباره دغدغه‌ها و اولویت هایشان چه در حوزه زیرساخت و چه در حوزه تولید صحبت کرده ایم. همچنین نظرشان را در وعده مسئولان درباره افتتاح سینما‌های جدید در مشهد که گزارشش هم زمان با روز ملی سینما در سایت شهرآرانیوز منتشر شد، جویا شدیم.
به نظر او مشهد ظرفیت این را دارد که تولیدکننده و یک قطب سینمایی باشد. همان طور که برای مستند و مستندسازی این اتفاق افتاد و به لطف جشنواره عمار و حضور هنرمندانی که در این حوزه فعال بودند مشهد تبدیل به قطب سینمای مستند به خصوص در حوزه انقلاب اسلامی شد.
این سینماگر درباره سینمای داستانی خاطرنشان می‌کند: سینمای داستانی مشخصاتی دارد که مهم‌ترین آن داشتن بودجه است. درحالی که تمام بودجه فرهنگی نهاد‌های خراسان روی هم ۵ میلیارد نمی‌شود.
به نظر او، این شهر اگر می‌خواهد سینمای بومی داشته باشد که در آن تولیدات با محور فرهنگ بومی صورت گیرد، باید نهاد و سازمانی را داشته باشد که بودجه معقول برای تولید فیلم درنظر بگیرد.
حاجتمند، با اشاره به پیگیری‌های دوساله اش برای انتقال مرکز گسترش سینمای مستند تجربی از تهران به مشهد می‌گوید: تهران سازمان‌های زیادی برای تولید فیلم دارد. یکی از آن‌ها مرکز گسترش سینمای مستند تجربی است که همیشه حیات خلوت دولت‌ها در حوزه سینما بوده است، من مطالبه کردم این مرکز که بودجه معقولی دارد، به مشهد بیاید تا وقتی آنجا می‌رویم و می‌گوییم فیلممان ۴ میلیارد خرج دارد، تعجب نکنند.
به باور این سینماگر، اگر ما می‌خواهیم تولیدکننده باشیم و در مشهد سینما داشته باشیم، نیازمند جایی هستیم که وقتی فیلم نامه را می‌خواند به اندازه نظراتی که روی کار دارد پول هم بدهد.
او با تأکید بر ظرفیت‌های مشهد در حوزه سینما و فیلم سازی از همه مسئولانی که دستشان به جایی می‌رسد درخواست می‌کند تا یکی از مراکز مهم سینمایی که در حاشیه جریان سینمایی کشور قرار دارد را به مشهد منتقل کنند و ببینند که مشهد می‌تواند در سال ۳ فیلم سینمایی بسازد و در قالب سینمای حرفه‌ای فیلم اکران کند و الگوی بقیه استان‌ها باشد.
حاجتمند، درباره احداث سینما‌های جدید در مشهد نیز خاطرنشان می‌کند: ما تقریبا در همه نقاط شهر سینما داریم و الان سینما احداث کنیم که چه شود؟ مثل اینکه سالن تئاتر بسازیم، ولی خودمان تئاتری نداشته باشیم و زنگ بزنیم تا برایمان تئاتر بفرستند.
این سینماگر همچنین با اشاره به برگزاری جشنواره فیلم فجر در مشهد می‌گوید: ما فیلم‌های جشنواره فجر را به مشهد می‌آوریم و پخش می‌کنیم که اشکالی هم ندارد. اما چرا اسم جشنواره فجر مشهد را روی آن می‌گذاریم؟ چه کسی می‌گوید این جشنواره فجر مشهد است؟ ما فقط فیلم‌های جشنواره کشور را در مشهد هم اکران می‌کنیم.
به نظر من در وهله اول باید تدابیری اندیشیده شود تا این سینما‌ها بتوانند فعالیتشان را آغاز کنند. به این ترتیب هم به کسانی که برای ساخت سینما سرمایه گذاری کرده اند کمک می‌شود و هم سینما‌های جدیدی به چرخه اکران مشهد اضافه می‌شوند. او با اشاره به اهمیت بازسازی سینما‌های قدیمی نیز خاطرنشان می‌کند: این روز‌ها مردم دیگر حاضر نیستند در هر مکانی و با هر کیفیتی فیلم ببینند و کیفیت پخش، سیستم صدا و امکانات به روز سینما برایشان اهمیت دارد؛ بنابراین بازسازی سینما‌های فرسوده هم باید در دستور کار قرار گیرد.
این سینماگر همچنین از اهمیت اختصاص سینمایی برای پخش آثار هنرمندان مشهدی می‌گوید: درنظرگرفتن مکانی برای نمایش آثار سینماگران مشهدی، هم می‌تواند به لحاظ مالی به آن‌ها کمک کند تا کارشان را ادامه دهند و آثار بهتری تولید کنند و هم می‌تواند افزایش کیفیت آثار را به همراه داشته باشد. رویین تن، که خود بهره بردار سینمای درحال تأسیس میدان جانباز است یادآور می‌شود: من با فیلم سازان مشهدی صحبت و اعلام آمادگی کرده ام که فضای سینما را به صورت رایگان در اختیارشان بگذارم، اما بی‌شک اگر سینمایی به صورت مستقل برای نمایش آثار هنرمندان شهرمان وجود داشته باشد خیلی به رشد سینمای مشهد کمک خواهد کرد.
او درباره این پردیس سینمایی که شاید نامش «برفی» خواهد بود توضیح می‌دهد: پردیس سینمایی «برفی» در برج برفی در بولوار جانباز واقع شده است. این سینما دارای ۶ سالن است و امیدواریم تا ۲ ماه دیگر افتتاح شود. رویین تن یادآور می‌شود: سینما برفی سال ۹۸ تکمیل شد. اما زمانی که می‌خواستیم آن را افتتاح کنیم، ویروس کرونا درکشور شیوع پیدا کرد. ما امیدواریم بعد از گذشت دوسال و با توجه به روند واکسیناسیون شرایطی پیش بیاید که سینما به زودی فعالیتش را آغاز کند. این سینماگر در پاسخ به اینکه آیا در دوران شیوع کرونا حمایتی از او صورت گرفته یا نه نیز می‌گوید: بعد از اینکه سینما تجهیز شد هیچ حمایتی از ما نشد درحالی که هم مجموعه سینمایی پردیس برفی و هم سینما‌های درحال ساخت دیگر، برای شروع فعالیتشان به حمایت نیاز دارند.
او با اشاره به باقی ماندن ۵ درصد پایانی مرحله ساخت سینمابرفی بیان می‌کند: الان ما بیشتر به حمایت معنوی نیاز داریم و از مسئولان می‌خواهیم در حل مشکلات و تسهیل مسائل اداری کمک کنند تا سینما افتتاح شود. این سینماگر همچنین درباره وضعیت اکران فیلم‌ها در دوران کرونا می‌گوید: برای برگشتن به شرایط قبلی، هم سینماگران باید تلاش کنند و هم دولت باید حمایت‌های لازم را انجام دهد. اگر وزارت ارشاد، شهرداری‌ها و نهاد‌هایی که می‌توانند در این قضیه کمک کنند، پای کار بیایند، پروسه برگشت سینما به حالت قبلی تسریع می‌شود. به گفته رویین تن، سینما راه خودش را پیدا می‌کند، اما مسئولان می‌توانند زمان لازم برای برگشت به شرایط عادی را کمتر کنند تا هم تماشاگر به سالن برگردد و هم تهیه کننده‌ها راضی به ارائه فیلم هایشان شوند.
او همچنین بر این باور است که با کمک نهاد‌های دولتی، مشهد می‌تواند به عنوان یک پایگاه سینمایی در سطح کشور مطرح باشد. رویین تن خاطرنشان می‌کند: تولید فیلم سینمایی و اکران فیلم، مکمل هم هستند. ما اگر بتوانیم زیرساخت‌های پخش فیلم را در مشهد فراهم کنیم، هنرمندان به درآمد خواهند رسید. این درآمد نیز باعث می‌شود هنرمندان بیشتر کار کنند و قوی‌تر شوند.
او همچنین درباره نمایش آثار هنرمندان مشهدی در سینما‌ها می‌گوید: این اتفاق باید در سینما‌های دولتی رخ دهد، چون بخش خصوصی فیلمی را اکران می‌کند که بفروشد. اغلب آثاری هم که هنرمندان مشهد می‌سازند، جنبه‌های هنری دارد نه گیشه. در واقع اگر آن‌ها بخواهند فیلم گیشه‌ای بسازند در تهران دست به تولید می‌زنند. به باور این سینماگر، مدیران شهری اگر می‌خواهند کاری برای سینماگران مشهدی انجام دهند، باید بودجه‌ای برای حمایت از آن‌ها و همچنین حمایت از انجمن سینمای بلند مشهد که به سختی توانسته خودش را در کشور جا بیندازد، تصویب کنند.
او خاطرنشان می‌کند: حمایت از فیلم سازان مشهدی زمانی رخ می‌دهد که پول در عرصه تولید باشد نه برای پخش آثار. چون برای اکران، سینماداران و سیستم پخش ترجیح می‌دهند فیلم‌های ملی را پخش کنند. ما هم اگر می‌خواهیم فیلم هایمان در قد و قواره ملی باشد باید از تولید حمایت کنیم و بوجه‌ای درنظر بگیریم که سینماگران مشهد با بهره گیری از آن بتوانند فیلم بسازند.
او با اشاره به بودجه بنیاد فارابی تهران که از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداری تهران تأمین می‌شود می‌گوید: شهرداری مشهد نیز که همیشه در همه حوزه‌ها بودجه دارد برای فیلم سازی هم می‌تواند بودجه داشته باشد. در واقع شورای شهر می‌تواند تصویب کند که یک بودجه سالانه در اختیار انجمن سینمای جوان و انجمن سینمای بلند قرار گیرد تا براساس موضوعات مورد نظر خود مدیران شهری فیلم بسازند.
ولی زاده با اشاره به سینما‌های درحال احداث در مشهد می‌گوید: من شاید صلاحیت نداشته باشم درباره تعداد سینما‌های مشهد صحبت کنم. اما به نظرم فعلا همین تعداد سینمایی که داریم، جوابگوی جمعیت است. از طرف دیگر سینما بسازیم که چه اتفاقی رخ دهد؟ فیلم‌های فیلم‌سازان تهران را اکران کنیم تا فروش آن‌ها بیشتر شود؟
این سینماگر درباره تولید فیلم در دوران کرونا در مشهد نیز می‌گوید: در این دو سال تولیداتی در مشهد انجام شده، ولی به نظر من درخور نبوده‌اند. چون ساختن فیلم خوب نیاز به بودجه دارد. وقتی بودجه شما هم کم باشد مجبور می‌شوید از خیلی فاکتور‌ها صرف‌نظر کنید، در نتیجه خروجی ایده‌آلی هم نمی‌گیرید. به باور او بهتر بودن کیفیت فیلم‌هایی که در تهران ساخته می‌شوند، به دلیل وجود بودجه و گردش سرمایه است.
به باور ولی زاده در مشهد مدیر و مسئول دلسوزی برای سینما نیست تا از هنرمندان این حوزه حمایت کند.
به نظر این سینماگر شهرداری می‌تواند در زمینه تولید فیلم نهاد حمایتگری باشد. ولی تا الان کاری در این زمینه انجام نداده و آن‌هایی که در حوزه سینمای مشهد فعال هستند را جدی نگرفته است.
ولی زاده همچنین بر ضرورت حمایت از فیلم‌سازان فیلم کوتاه تأکید می‌کند: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برای فیلم کوتاه ارزش‌گذاری کند. چون نسلی که الان سینمای کوتاه را دنبال می‌کنند، در آینده وارد حوزه سینمای بلند می‌شوند.
او یادآور می‌شود: به نظر من حتی درنظر گرفتن بودجه برای ساخت فیلم بلند هم سنگ بزرگی برای مدیران مشهدی است. از این‌رو بهتر است با هدف‌های کوچک‌تر شروع کنیم و در ابتدا به وضعیت معیشت و بیمه سینماگران بپردازیم. سینماگرانی که دو سال است در تأمین هزینه‌های شخصی‌شان مشکل دارند چه برسد به اینکه بخواهند فیلم بسازند.