محدثه شوشتری | شهرآرانیوز؛ حکایتِ همان انبار مهمات است؛ اولین اشتباه آخرین اشتباه می‌شود. با لمس صفحه گوشی و واردشدن به آدرس جعلی داده شده در پیامکی، به یک چشم بر هم زدن، شهروندان طعمه کلاهبرداران مالی و یا سوءاستفاده کنندگان اخلاقی و اجتماعی می‌شوند. شگردهایشان روزبه روز تغییر می‌کند و هر بار با جعل عنوان رسمی اداره‌ای یا خدمات عمومی یا تبلیغات وسوسه کننده، کیسه برای جیب مردم می‌دوزند. در نهایت قربانی می‌ماند با یک حساب خالی شده، درمانده در یک دام کثیف اجتماعی و اخلاقی. در ادامه به روایت چگونگی به دام افتادن برخی از شهروندان از راه پیامک‌های جعلی و لینک‌های آلوده پرداخته ایم.
سمیرا در یکی از ادارات مهم مشهد شاغل است. اصلا فکرش را نمی‌کرد که با سطح دانشی که از چگونگی وقوع کلاهبرداری‌های مختلف در جامعه دارد، او هم روزی جزو قربانیان باشد. می‌گوید: یک پیامک از سرشماره انبوه و نه شماره شخصی دریافت کردم. خیلی علمی و دقیق نوشته بود: «برای دریافت رژیم غذایی اصولی و با مجوز از معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی وارد لینک زیر شوید.»
وقتی وارد لینک شدم، اصلا شک برانگیز نبود. اطلاعات سن، قد، وزن، وضعیت جسمانی و ... را که در هر فرمی برای برنامه رژیم غذایی موردنیاز است از من خواست و فرم را پر کردم. با تأیید مراحل اولیه، گزینه پرداخت به مبلغ ۴۵ هزار تومان خواسته شد و منطقی بود که برای دریافت هزینه اولیه ویزیت معمولی همچنین هزینه‌ای را باید بپردازی. از طریق کارت بانکی ام که رمز دوم را دارد، این مبلغ را پرداخت کردم. پیامک کسر از حسابم به مبلغ ۴۵ هزار تومان آمد.
شاید یک دقیقه بیشتر طول نکشید که پیامک دوم کسر از حسابم به مبلغ ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان آمد. ابتدا اصلا تصور نمی‌کردم که با واردشدن به آن لینک رژیم غذایی حسابم را خالی کرده اند، تصور می‌کردم اشتباه بانکی است. اما با مراجعه به بانک مشخص شد که از حساب من به حساب فرد دیگری انتقال وجه صورت گرفته است.
سمیرا هنوز در حال دوندگی برای پیگیری شکایتش است. می‌گوید: شاید اگر قبلا جایی شنیده یا خوانده بودم که از این طریق‌ها هم فیشینگ باز‌ها حساب افراد را خالی می‌کنند، قربانی آن‌ها نمی‌شدم.
علیرضا شهروند دیگری است که با دریافت پیامک جعلی مسدودی سیم کارت، حسابش را خالی کرده اند. می‌گوید: برای پاس کردن چک بانکی اش مبلغ ۲۲ میلیون تومان پول در حسابش بوده که به سختی این مبلغ را برای پرداخت قسط خودرو خریداری شده اش جور کرده بوده است. درست همان روز که برای هماهنگی با فروشنده خودرو و از طرفی رفتن برای تنظیم سند خودرو و دیگر موارد اداری با تلفن همراهش کار زیادی داشته است، یک پیامک دریافت می‌کند که نوشته است: «برای جلوگیری از مسدودی سیم کارت، از طریق لینک زیر وارد سامانه شوید.» این شهروند ازآنجایی که سیم کارت به نام خودش نبوده و تصور کرده است که شاید به همین دلیل می‌خواهند مسدودش کنند، با اضطراب و سریع وارد لینک ارسالی می‌شود.
می‌گوید: پس از واردکردن اطلاعات نام و نام خانوادگی، کد ملی و شماره تماس به یک صفحه پرداخت الکترونیک برای پرداخت کارمزد ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومانی وارد شدم. این ۱۰ هزار تومان مبلغ اندکی بود و از طریق رمز دوم کارتم پرداخت کردم. پیامک بانکی ام قطع بود و آن لحظه متوجه خالی شدن حسابم نشدم. یک ساعت بعد از بانک زنگ زدند که چکم برگشت خواهد خورد، چون حسابم خالی است. من هم قسم می‌خوردم که حسابم باید حدود ۲۳ میلیون تومان موجودی داشته باشد. در نهایت به بانک رفتم و متوجه هک شدن حسابم شدم.
خانم عباس زاده خانه دار است و همسرش در یکی از کارخانه‌های شهرک صنعتی کارگر. آن‌ها بعد از سه سال خانه داری تصمیم گرفته بودند که یک دست مبل بخرند، ولی ازآنجایی که توان مالی برای خرید مبل نو را نداشتند از سایت دیوار یک مبل به ظاهر تمیز، شیک، سالم و با قیمت وسوسه کننده انتخاب می‌کنند. فردی که آگهی داده بود از طریق پیامک شماره کارت اعلام می‌کند و می‌گوید که مبلغ ۵۰۰ هزار تومان بیعانه را واریز کنید و سپس برای بردن مبل‌ها به فلان آدرس بیایید. خانم عباس زاده از ترس اینکه نکند فرد دیگری سریع‌تر بیعانه بدهد و او مبل قیمت مناسب و شیک را از دست بدهد، این مبلغ را واریز می‌کند.
فرد آگهی دهنده بهانه می‌آورد که امروز در منزل میهمانی دارند و فردا عصر برای بردن مبل‌ها به آدرس داده شده مراجعه کنند. کلاهبردار از این طریق می‌خواست ۲۴ ساعت زمان داشته باشد و از تعداد دیگری از افراد نیز بیعانه‌هایی با مبالغ مختلف دریافت کند. عصر روز بعد وقتی خانم عباس زاده و همسرش به آدرس داده شده می‌روند، ۷، ۸ نفر دیگر هم مثل آن‌ها پشت دری ایستاده اند که اصلا ساکن آن خانه روحش هم از این ماجرا خبردار نیست. آن‌ها دستشان به هیچ جایی بند نمی‌شود، جز اینکه شکایت کنند. هرچند برخی از این افراد به دلیل وقت نداشتن برای مبلغ ۴۰۰، ۵۰۰ هزار تومان از خیر پیگیری و شکایت می‌گذرند.
سعید نوجوان پشت کنکوری است و حسابی برای دانشگاه و آینده ذهنش مشغول است. می‌گوید: پیامکی دریافت کرده که خیلی علمی و دقیق نوشته بوده است فلان گردهمایی باهدف بررسی سؤالات کنکور با حضور اساتید برجسته برگزار می‌شود. برای ثبت نام باید وارد لینک ارسالی می‌شده است. بعد از دادن اطلاعات اولیه یک درگاه جعلی بانکی برایش باز می‌شود که باید مبلغ ۹۰ هزار تومان را پرداخت کند. از پدرش می‌خواهد مشخصات کارت بانکی اش را بدهد تا در این گردهمایی شرکت کند. با واردکردن مشخصات کارت بانکی پدرش، حساب او را خالی می‌کنند.
در حساب پدرش ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان پول بوده است و حسابش را صفر می‌کنند. سعید از اینکه پدرش برای تأمین اجاره خانه ماهیانه، مجبور به قرض کردن پول شده، ناراحت است و می‌گوید: هرچند پدرم اصلا به روی من نیاورد که چقدر همین ۴ میلیون تومان هم در مخارج زندگی مان حیاتی است، خودم همچنان عذاب وجدان دارم که چرا بدون تحقیق و مشاوره گرفتن از افراد مطلع، وارد لینک ثبت نام شدم.
یکی دیگر از شگرد‌های برخی کلاهبرداران بانکی برداشت مبالغ پایین از حساب‌های بانکی افراد است که طرف مقابل برای مبلغ اندک خودش را گرفتار شکایت و دادگاه نکند. زهرا، دانشجوی سال آخر کتابداری، یکی از افرادی است که تجربه مشابهش را در اختیار ما می‌گذارد. می‌گوید: سه شنبه هفته گذشته پیامک کسر از حسابم به مبلغ ۲۵۰ هزار تومان آمد، درحالی که آن روز اصلا خرید یا انتقال وجه نداشتم که از کارتم استفاده کرده باشم. ابتدا تصور کردم پیامک اشتباهی آمده، اما ذهنم درگیر شد که شاید هکری قصد خالی کردن حسابم را داشته است.
وقتی از بانک پرینت و استعلام گرفتم گفتند در این ساعت به فردی که اسم و فامیلش را گفتند، ۲۵۰ هزار تومان کارت به کارت کردید. گفتم اصلا من این فرد را نمی‌شناسم و دیروز در منزل بودم و به هیچ کس انتقال وجه کارت به کارتی نداشتم. کارمند بانک یک پرینت با مهر بانک ارائه داد و گفت اگر برای شکایت از هک شدن حسابتان خواستید اقدام کنید، این پرینت را داشته باشید. پرینت را گرفتم، اما به دلیل مشغله کاری و تحصیلی اقدام به شکایت نکردم.
فقط دیگر از این کارت بانکیم استفاده نمی‌کنم و پس انداز حسابم را به کارت بانکی دیگرم منتقل کرده ام. واقعا برای مبلغ ۲۵۰ هزار تومان باید بیشتر از این مبلغ را برای رفت وآمد و هزینه دادرسی شکایت صرف کنم. آخرش هم معلوم نیست که این مبلغ به دستم برسد یا نه. برای همین اعصاب و حوصله شکایت را ندارم. مانند زهرا افراد زیادی هستند که به گفته پلیس فتا طعمه کلاهبرداران می‌شوند، اما تا زمانی که شکایات ثبت نشود، راه برای جولان این کلاهبرداران باز است.
شاید برای خیلی از شهروندان دریافت پیامک «شما برنده شدید»، جزو پیامک‌های کلافه کننده باشد و بدون خواندن حذف کنند، اما هستند افرادی که یا از کنجکاوی یا باور کردن این موضوع که شاید در یک جایی برنده شده اند، وارد لینک‌های ارسالی می‌شوند. کلاهبرداران کارشان را خوب بلدند و با به کارگرفتن مخ آدم‌ها در اصطلاح عامیانه، آن‌ها را به این باور می‌رسانند که برنده خوش شانس بوده اند.
با وارد کردن اطلاعات حساب بانکی برای واریز وجه برنده شدن، حساب افراد را خالی می‌کنند. به جز پیامک‌های جعلی برنده شدید، پیامک بن کارت خرید یا تخفیف ویژه هم از دیگر مواردی است که کلاهبرداران برای رسیدن به اهداف خود و خالی کردن حساب مردم از آن استفاده می‌کنند. این موارد هم از جمله کلاهبرداری‌هایی است که چند شهروند تجربه خودشان را با ما در میان می‌گذارند.
شاید خیلی از شهروندان با دریافت اولین پیامک به اسم سامانه ابلاغیات دادگستری شک کنند که هکری حتی از دستگاه قضایی هم هراس نداشته و دست روی سامانه آن گذاشته است. نام سامانه و آدرس را در ظاهری مشابه جعل می‌کنند و برای شهروندان یک کد شناسه پرونده می‌فرستند. آقای براتی از شهروندانی است که با واردشدن به لینک پیامک جعلی ابلاغیه دادگاه، حسابش را خالی کرده اند.
می‌گوید: چون چند ماه پیش گوشی تلفن همراهش را دزد کنار خیابان از دستش هنگام صحبت کردن، قاپیده بود، او یک پرونده شکایت در دادگاه داشت. با آمدن این پیامک که برای شما ابلاغیه جدید قضایی به کد شناسه پرونده فلان آمده است، وارد لینک جزئیات می‌شود. در لینک ارسالی مبلغ دو هزار تومان برای دریافت ابلاغیه باید پرداخت می‌کرده است. پرداخت کردن این دو هزار تومان همانا و خالی شدن حساب آقای براتی همان.
می‌گوید: اصلا کد ارسالی پرونده را با کد پرونده شکایتی که داشت تطبیق نداده و در ظاهر همه چیز درست به نظر رسیده است. او از این مسئله که سامانه ثنا برای ابلاغیات قضایی رایگان است هم خبر ندارد و می‌گوید: دو هزار تومان مبلغی نبود که شک کنم. از طرفی دیگر اصلا فکر نمی‌کردم که کسی جرئت کند با سامانه ابلاغ دستگاه قضایی هم، جعل انجام دهد.
شهروندانی که از طریق پیامک‌های جعلی به دام کلاهبرداران افتاده اند، در مواردی دیگر هم از تجربه تلخشان می‌گویند. به دلیل تکرار شیوه فقط به عناوین نوع پیامک جعلی در ادامه اشاره می‌کنیم. پیامک جعلی بخشودگی جرائم رانندگی و واردشدن به لینک ارسالی در پیامک یکی از همین شگرد‌ها برای خالی کردن جیب مردم بوده است.
تخفیف در پرداخت قبوض مختلف مشترکان نیز روشی دیگر است که برخی از شهروندان با واردن شدن به لینک‌های ارسالی جعلی، در دام کلاهبرداران گرفتار شدند.
واردشدن به درگاه‌های جعلی بانک‌ها که آدرس سایت بانک‌ها را کلاهبرداران جعل می‌کنند، نمونه دیگر از کلاهبرداری هاست.
وارد بازی برخط شوید. این متن پیامکی است که شاید برای افرادی که علاقه‌مند به بازی‌های برخط هستند، جذاب باشد. با چند شهروند که از این طریق حسابشان خالی شده است، صحبت می‌کنیم، آن‌ها ابتدا فقط برای سرگرمی وارد لینک‌های ارسالی پیامک‌های جعلی شده اند. بعد از چند مرحله بازی سرگرم کننده، رفتن به مراحل دیگر بازی منوط به پرداخت بانکی است و در همین مرحله است که اطلاعات حساب بانکی افراد را هک می‌کنند.
سوءاستفاده از نرم افزار شاد که برای آموزش غیرحضوری دانش آموزان در ایام کرونا بوده است، از دیگر مواردی است که سبب خالی شدن حساب‌های مردم شده است. کلاهبرداران برای خالی کردن حساب مردم از آن سوءاستفاده کرده اند. در این نوع، کلاهبرداری با عنوان اینکه برای به روزرسانی شبکه شاد وارد فلان لینک شوید، مبلغ هزار تومان می‌خواهند و با واردکردن اطلاعات حساب برای برداشت هزار تومان، فیشینگ باز‌ها حساب را خالی می‌کنند. جعل نرم افزار‌های مختلف، نیز شیوه دیگری برای سوءاستفاده‌های مالی از شهروندان بوده است. درعین حال در همه این موارد شاید با شکایت، برخی قربانیان به سرمایه ازدست رفته خود برسند و برخی دیگر نرسند، اما شکایت کردن اصل مهمی است که سبب محدود شدن فعالیت کلاهبرداران می‌شود.