حمید سبحانی

طواف به دور خانه مقدس خدا هفت مرتبه است و عدد هفت خود عددی است بلندمرتبه در تعاریف عرفانی. آنچه در تفسیر این هفت طواف آمده است، دوری جستن از هفت زنجیر خطرناک است که دست و پای انسان را بسته است.

عکس عکاسِ اسوشیتدپرس آشنایی‌زدایی عمیقی را به ارمغان می‌آورد. غروبی زیبا در ساحل اقیانوس اطلس شهر رباط کشور مراکش. در توضیح عکس آمده است: مردم برای افطار در ساحل گردهم می‌آیند.

عکس حسین معمری،  عکسی کاملا مستند است، اما چکیده و عصاره ده‌ها بیانیه، یادداشت یا سخنان و تصاویر پرطمطراق تبلیغاتی است.

صف زنان روستایی شناسنامه‌به‌دست و منتظر، پوشش زن کهن‌سال‌تر و چهره زنان تا حدی شاخصه فرهنگی متفاوت خود را به رخ می‌کشد، اما نکات نهفته در عکس فراتر از آن است.

این تصویر آرام، پرنشاط و به‌ظاهر ساده، هنوز هم بعد از گذشتن بیش از سه دهه مسئولیت زیادی را متوجه اهلش می‌کند.

گردنه سرو، بخش مرکزی، سوادکوه، مازندران! این برچسب تنها سنجاق یا دستاویزی است که بیننده را وصل می‌کند یا نگه می‌دارد در یک جغرافیای معلوم! عکس را حامد سرخی عکاس مازندرانی در زمستان ۹۸ در کوهپایه‌های بارانی و برفی مازندران ثبت کرده است.

نیمکت‌های مدارس پر بود از مردان و زنانی که فقط سنشان توی شناسنامه کم بود. مدرسه جایی بود که علاوه بر درس، محل جمع آوری کمک‌ها برای جبهه، جلسات محلی و گاه پناهگاه زمان آژیر قرمز بود.

عکس مربوط است به دومین انتخابات ریاست جمهوری در مرداد ۱۳۶۰. یک ماشین نظامی و جنگی در جبهه جنگ که برخلاف دیگر ماشین‌های جنگی سلاح و رزمنده یا تدارکات حمل نمی‌کند.

سال ۵۸ است و همچنان شوق مبارزه و آرمان گرایی و حرارت انقلاب اسلامی در وجودشان سرشار است. رد بصری این فضای غالب را می‌شد در همه جا دید. مثل این مدرسه یا مسجدی که بخشی از آن در زمینه عکس خودی نشان می‌دهد.

میشل ستبون را شاید بتوان باهوش‌ترین عکاسی دانست که انقلاب اسلامی ایران را عکاسی کرده است.