آزادی زیر سایه ضامن آهو

فاطمه شوشتری | شهرآرانیوز؛ فیلم کوتاه بود؛ درحد یک دقیقه که در شروعش راوی از آزادی ۵۱ زن با همکاری خادم‌های حرم مطهر خبر می‌داد؛ زنانی که صدایشان ضمیمه کلیپ شده بود. همه شوکه بودند. باورشان نمی‌شد. سال‌های سال پشت میله‌ها در سلول هایشان روزگار گذرانده بودند. هیچ کدام قاتل نبودند. سابقه دار هم نبودند. با این حال پولی نداشتند تا بتوانند بعد از اشتباهی که کرده اند، آزادانه زندگی کنند. اما حالا آمده بودند جلو در زندان و به آن‌ها گفته می‌شد بروید سر خانه و زندگی تان.

معجزه نجات در این کلیپ با تصویری دور از این زندانی ها، درست جلو در زندان رخ می‌دهد. اشک شوق می‌ریزند. شوق آزادی، آن هم پس از سال‌ها دربند ماندن. نام امام رضا (ع) را که می‌شنود، صدای گریه شان بلند می‌شود؛ صدای گریه‌ای که در دلش شادی دارد و صدای پایانی راوی شنیده می‌شود که می‌گوید: «یا رضا گفته اسیری که به دادش برسی»
این یک دقیقه فیلم کوتاه در فضای مجازی، تقدیم شده بود به بانوان خادم حرم مطهر که از پاییز امسال با طرحی به نام «نذر امام» تلاش کرده بودند تا مادران زندانی با جرایم غیرعمد را آزاد کنند. حالا این خادم‌ها که با همکاری آستان قدس رضوی، بنیاد کرامت، ستاد دیه کشور و خیران موفق شده اند در کمتر از شش ماه ۵۱ مادر را از زندان به کانون خانواده بازگردانند، در تلاش اند تا ۸۶ مادر زندانی دیگر را نیز به زودی آزاد کنند تا پیش فرزندانشان برگردند.

این طرح که در مشهد سیاست گذاری می‌شود، به همت بانو‌های خادم زیادی در استان‌های مختلف در حال اجراست. برای شنیدن از چگونگی شکل گیری، هدایت و اجرای طرح «نذر امام» این هفته سراغ معصومه باعدی، رئیس اداره اجتماعی مرکز امور بانوان و خانواده آستان قدس رضوی رفتیم. او خبر‌های خوش دیگری هم برای چند زندانی زن دیگر داشت.

۱۳۷ مادر زندانی

سابقه آزادکردن زندانیان زن توسط بانوان خادم حرم مطهر به چندسال پیش بازمی گردد، البته در حد جزئی که شامل زندانی‌هایی با مبالغ کم در حد بیست سی میلیون تومان را شامل می‌شد. نمونه آن هم آزادی شش زندانی در سال ۱۳۹۸ بود. حالا اتفاقی که افتاده، شناسایی زندانیان زن جرایم غیرعمد کشور بدون توجه به مبالغ بدهی آن هاست؛ از میلیون تومان گرفته تا میلیارد تومان. آن طور که معصومه باعدی هم می‌گوید، هم زمان با سالروز شهادت امام رضا (ع) در مهر امسال طرحی با نام «نذر امام» توسط آستان قدس آغاز شد که هدفش آزادی زنان زندانی جرایم غیرعمد بود.

او می‌گوید: هرسال هم زمان با سالروز شهادت آقا امام رضا (ع)، نذر‌های مختلفی از نان گرفته تا کمک مؤمنانه با محوریت مناطق محروم به همت بانوان خادم اجرا می‌شد. امسال این نذر را به آزادی مادران زندانی جرایم غیرعمد در کل کشور تغییر دادیم. در مرحله اول آستان قدس قراردادی با ستاد دیه کشور امضا کرد که طبق آن این ستاد تعداد کل زنان زندانی مادر را معرفی کرد که جرمشان غیرعمد بود و پرونده شان فقط مالی بود و گره دیگری نداشت. همچنین مقرر شد در آزادی هر مادر زندانی مشارکت مالی ستاد دیه و آستان قدس نصف به نصف باشد.

آن طور که او اشاره می‌کند، به دنبال این روند، ستاد دیه کشور ۱۳۷ مادر زندانی جرایم غیرعمد را شناسایی و پرونده آن‌ها را تحویل آستان قدسداد. باعدی در توضیح بیشتر از بانوان خادم کانون‌های خدمت رضوی در ۳۱ استان می‌گوید و اضافه‌ می‌کند: این خادم‌ها مسئول شناسایی خیران و نیز گرفتن رضایت از شاکیان مالی شدند. به این روش که ابتدا شرح حال زندگی زندانی را درمی آوردند. بعد در هر استان سراغ شاکیان مادران زندانی در فهرست ۱۳۷ نفره می‌رفتند و با توسل به نام امام رضا (ع) شاکی را دعوت می‌کردند به بخشیدن و اگر مبلغ بدهی آن زندانی زیاد بود، سراغ خیران برای کمک به آزادی هم می‌رفتند.

۵۱ مادر آزاد شدند

طبق آنچه در اساسنامه «نذر امام» است، زنان زندانی جرایم غیرعمد برای آزادی اولویت بندی شده اند. باعدی می‌گوید که اولویت اول کمک‌ها شامل حال مادران با تعداد بچه زیاد، دارای فرزند معلول، مادران دارای فرزند زیر شش سال، مادران دارای فرزند شیرخوار که با کودکشان در زندان هستند، مادران سرپرست خانوار، مادران مناطق محروم و همچنین زنی که همسرش هم در زندان به سر می‌برد، می‌شد.

رئیس اداره اجتماعی مرکز امور بانوان و خانواده آستان قدس رضوی ادامه‌ می‌دهد: آزادی ۱۳۷ نفر یک جا زمان بر بود. از این رو با اولویت‌های یاد شده ۵۱ بانو که مشکلات پرونده شان حل و با شاکیانشان گفتگو شده بود، بعد از تسویه کامل بدهی شان روز تولد حضرت زینب (س) در آذر آزاد شدند و کنار فرزندان و خانواده شان برگشتند.

باعدی خبر خوش آزادی چهار مادر دیگر تا عید نوروز را هم می‌دهد و بیان می‌کند: ۱۳۷ مادر زندانی شناسایی و معرفی شده از سوی ستاد دیه کشور از محل «نذر امام» به محض حل شدن مشکلات پرونده شان آزاد خواهند شد.

از بدهی‌های جزئی تا میلیاردی

در «نذر امام» هدف آزادی مادران زندانی جرایم غیرعمد، بدون توجه به مبلغ بدهی آن هاست. از این رو در پرونده آزادشده‌ها از مبلغ میلیون تومان تا میلیارد تومان بدهی دیده می‌شود. توضیح رئیس اداره اجتماعی مرکز امور بانوان و خانواده آستان قدس رضوی بر این است که همه این ۱۳۷ زن شناسایی شده از قشر ضعیف نیستند، بلکه حتی در میان آن‌ها معلم‌هایی هستند که ندانسته کار مالی کرده اند، زمین خورده اند و سر از زندان درآورده اند.

طبق گزارش‌های او ۵۱ زن زندانی آزادشده در مسائل مختلف مالی زمین خورده بودند که بیشتر آن‌ها به علت دادن چک و سفته، راه اندازی صندوق‌های خانگی، رانندگی و تصادف بدون داشتن گواهی نامه، قرض برای راه اندازی کار تولیدی و وام برای کار در زندان بودند. باعدی اضافه‌ می‌کند: در روز‌های اول مادران با بدهی‌های کم آزاد شدند. کمترین بدهی هم در این آزادی متعلق به زنی بود که برای ۳۰ میلیون تومان بدهی در زندان بود. در مراحل بعدی با جمع آوری پول از خیران و کمک‌های آستان قدس رضوی و ستاد دیه مادران با مبالغ بدهی‌های میلیاردی آزاد شدند.

بخشش میلیاردی شاکیان

باعدی میزان کل بدهی ۵۱ زن زندانی آزادشده در طرح «نذر امام» را ۱۲ میلیاردو ۳۰۰ میلیون تومان می‌خواند و توضیح‌ می‌دهد: تأمین این مبلغ کار آسانی نبود، اما، چون نذر به نام امام رضا (ع) بود، حواله اش را خودشان دادند و کار‌ها زود پیش رفت. شاید باورتان نشود که در بین این ۵۱ زن آزادشده، مادرانی بودند که شش هفت سال از عمر زندانشان می‌گذشت، اما شاکی رضایت نداده بود. خادمان دبیرخانه کانون رضوی در استان‌ها با عنایت امام رضا (ع) موفق شدند از شاکیان زیادی رضایت بگیرند.

طبق اشاره‌های او، این خادم‌ها نیمی از مبلغ بدهی یعنی ۶ میلیاردو ۵۰۰ میلیون تومان را از شاکیان رضایت گرفتند. او اضافه می‌کند: ۷ میلیارد تومان هم با جشن گلریزان و کمک‌های آستان قدس رضوی جمع شد. آن طور که او گزارش می‌دهد، کل این مبالغ برای آزادی ۱۳۷ زن زندانی جمع شده که تاکنون ۵۱ نفر آن‌ها تسویه و آزاد شده اند. پرونده چهار زن دیگر هم در مراحل پایانی است که با عنایت امام رضا (ع) تا شب نوروز آزاد خواهند شد. پرونده زنان زندانی جرایم غیرعمد باقی مانده هم سال آینده تا تسویه بدهی و آزادی پیگیری خواهدشد.

دعوت مادران زندانی به حرم مطهر

رئیس اداره اجتماعی مرکز امور بانوان و خانواده آستان قدس رضوی از عنایت امام رضا (ع) در این راه می‌گوید و می‌افزاید: این زنان مشمول لطف امام رئوف قرارگرفتند و آزاد شدند. برای همین قصد داریم همه آزاد شده‌ها را همراه با خانواده هایشان از استان‌های مختلف کشور به حرم مطهر دعوت کنیم تا بعد از زیارت امام رئوف، دوباره زندگی را شروع کنند.

طبق گفته‌های او، این طرح و مشابه آن که نام نذر و وقف را داشته باشد، هرسال در مناسبت‌های مختلف دنبال خواهدشد تا فرهنگ نذر و وقف در بین مردم از بین نرود. از طرف دیگر مردم با مشارکت در چنین کار‌های مهربانانه‌ای که دعای خیر را به همراه دارد، گره گشایی از مشکلات خودشان را هم شاهد باشند.