نقش حاج‌قاسم بر پیشانی مشهد

نعیمه زمانی | شهرآرانیوز؛ دی ماه امسال بود که احمد منصوب، نقاش مشهدی، در صفحه اینستاگرامش اعلام کرد تصمیم دارد برای پاسداشت زحمات و زنده نگهداشتن آرمان‌های شهید حاج قاسم سلیمانی، چهره او را روی سه دیوار شهر به تصویر بکشد و از تشکل‌های مختلف، پایگاه بسیج و مردم خواست هرکس آمادگی دارد، او را در این مسیر همراهی کند. این اقدام با همراهی و حمایت عبدا... ارجائی، شهردار مشهد، روبه رو شد و چند روز پس از سالگرد شهادت سردار، اجرای اولین نقاشی دیواری با طول ۱۱۰ متر و ارتفاع ۵.۳۰ متر در بزرگراه پیامبر اعظم (ص) تحقق یافت. به گفته احمد منصوب، دو پیام اصلی «ما ملت شهادتیم» و «ما ملت امام حسینیم» با تزئینات مانند نقش گل در این نقاشی دیواری اجرا شده است.

اکنون با همت این هنرمند و همکاری شهرداری، نقاشی دیواری دوم نیز بر دیوار‌های تالار ابن سینا در دانشگاه پرستاری و مامایی واقع در چهارراه دکترا نقش بسته است. این نقاش تا کنون ۱۴ نقاشی دیواری در کشور و حدود ۱۵ تابلو از چهره حاج قاسم اجرا کرده است. نقاشی کنونی هفتمین اثر نقاشی دیواری او در مشهد است. با او در این باره به گپ و گفت پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

غرق در مناجات با خدا

احمد منصوب درباره این نقاشی دیواری که در قالب دو تصویر اجرا شده است، می‌گوید: نقاشی موردنظر روی دو دیوار در مجاورت یکدیگر کشیده شده است که یکی ابعادی ۵ در ۸ متر و دیگری ابعادی به اندازه ۴ در ۸ متر دارد. در این تصاویر تلاش شد که تنها به چهره پرداخته نشود و در کنار آن از نماد‌های دیگری هم استفاده شود.
او ادامه می‌دهد: این دیوار موقعیت خوبی در هسته مرکزی شهر دارد و گرچه ابعاد دیوار‌ها بزرگ نیست، چند قسمتی است. برای نقاشی روی این دیوارها، دانشگاه علوم پزشکی مشهد به ویژه بسیج جامعه پزشکی بسیار همکاری کردند.

منصوب بیان می‌کند: در یکی از نقاشی ها، صحنه‌ای از نماز خواندن سردار به تصویر کشیده شده است که غرق در مناجات با خداست. در کنار آن نیز از نمونه آثار استاد فرشچیان الگوبرداری شده و با نقش گل‌ها که نمایانگر دعا و نیایش است، مناجات او در نقاشی به تصویر کشیده شده است.

او ادامه می‌دهد: درخت سرو در تصویرسازی و نگارگری ایرانی، نماد پرمفهومی از آزادمنشی و استقامت است که در این نقاشی نیز تصویر شده و بیانگر طلب استقامت و سربلندی در برابر توطئه‌های دشمنان است.
منصوب با اشاره به نقاشی دیگر توضیح می‌دهد: حاج قاسم در حال تفکر نشان داده شده است. در این تصویر، دست خود را زیر چانه گذاشته و غرق در فکر و اندیشه است. انگشتر دستش با نوشته «الملک لله» نیز به خوبی نمایان است.

به گفته او فضاسازی اطراف این تصویر برگرفته از مینیاتور‌های ایرانی است که جهان و کرات آسمانی را در برمی گیرد و اوج عظمت اندیشه سردار را نشان می‌دهد.
منصوب بیان می‌کند: در قسمت پایین تصویر هم به بلندای اندیشه شهید سلیمانی اشاره کرده ام که نشان می‌دهد همه تلاش‌ها و مجاهدت هایش حاکی از دردی بوده و آن درد دوری و فراغ از یاران شهیدش و هجران از مجاهدان فی سبیل ا... است. در این باره از دستخط سردار با مضمون «داروی درد من شهادت است» استفاده شده است.

این هنرمند مشهدی که در کنار دیوار‌های اصلی از دیوار‌های جانبی هم برای نقاشی بهره برده است، می‌گوید: با توجه به فضای معماری تالار ابن سینا طوری طرح ریزی کردیم که از دیوار‌های باریک موجود هم استفاده و به قوت طرح‌ها و بهتر شدن کار کمک شود.

او جملات نوشته شده را حاوی پیام می‌داند و بیان می‌کند: در یکی از دیوار‌های اطراف، جمله بسیار مشهور شهید با عنوان «ما ملت امام حسینیم» به صورت نستعلیق و چلیپا تکرار شده است که حالت سیاه مشق دارد. تکرار و تعدد این جمله، نشان از کلمه «ما» و جمع دارد و تداعیگر پژواکی از سخن درخشان سردار است.
منصوب ادامه می‌دهد: در دیواری که از زاویه دیگر قابل رؤیت است، جمله‌ای از شهید سلیمانی بیان شده که بر حمایت از ولایت فقیه و رهبری تأکید دارد و عنوان مکتب حاج قاسم نیز ذکر شده است. همچنین نماد‌های سرو، پرندگان (به معنای شهدا) و پرچم (نشان از پرچم‌هایی که سردار در جهان برافراشتند) نیز به کار گرفته شده است.

توجه به ماندگاری اثر

به گفته این هنرمند در اجرای نقاشی از بهترین رنگ‌های اکریلیک موجود در ایران استفاده شده است تا در مقابل نور خورشید، باد و باران دوام داشته و سال‌های سال ماندگار باشد. او با بیان اینکه اجرای نقاشی کنونی چهار هفته زمان برده است، می‌گوید: انجام کار از ابتدای بهمن شروع شد و با توجه به سرمای هوا تا هفته اول اسفند ادامه داشت.

در این زمینه نیز وسواس داشتم که سرعت فدای کیفیت نشود؛ زیرا نقاشی دیواری باید ماندگار باشد و اجرای کار خوب ضرورت دارد.
منصوب بیان می‌کند: مردم سبک طبیعی و واقعی چهره‌ها را دوست دارند و هر چه تصاویری که از شخصیت‌های ملی کشیده می‌شوند، طبیعی‌تر باشند، مردم نیز ارتباط بیشتری با آن نقاشی برقرار می‌کنند.
به گفته این هنرمند مشهدی، هنرمند باید هنر خود را خرج مردم کند. به این معنا که به مخاطب و عقیده او احترام بگذارد و تلاش کند کاری را انجام دهد که به دل مردم بنشیند. این گونه در انتقال پیام خود به مخاطب نیز موفق‌تر خواهد بود.

او ادامه می‌دهد: برای همه نقاشی‌ها از زوایای مختلف و به لحاظ فنی به عکس توجه می‌کنم تا بتوانم بر ابعاد مختلف آن تسلط داشته باشم و اثر مطلوبی اجرا کنم.
منصوب براین باور است که نقاشی‌های دیواری باید از روی عکس کشیده شود و برای این موضوع، نیاز است عکس مناسبی از چهره شخصیت انتخاب شود.

او با اشاره به نقاشی کنونی یادآور می‌شود: هیچ دیواری برای نقاشی دیواری ساخته نشده است و ما از دیوار‌های موجود در شهر استفاده می‌کنیم. با این حال این دیوار در محل خوبی قرار دارد. چهارراه دکترا منطقه پرترددی است و هر تصویر و رنگی که بر دیوار نقش بندد، به طور قطع دیده خواهد شد.
منصوب ادامه می‌دهد: در این مدت که مشغول کار بودیم، زن و مرد، کوچک و بزرگ، به اجرای نقاشی حاج قاسم ابراز ارادت کرده و ضمن ارتباط برقرار کردن با اثر خوشحال بودند که نقاشی حاج قاسم در این محل به تصویر کشیده شده است.
به گفته او مقدمات اولیه نقاشی سوم در حال انجام است و تمام تلاش او بر این است که اثر بعدی تا پایان اسفند اجرا شود.

بهره گیری از داشته‌های فرهنگی

منصوب از حس خود هنگام اجرای نقاشی دیواری برای سردار می‌گوید: حاج قاسم یک اسطوره ملی است و همه مردم نشان دادند که تا چه اندازه عاشق او و قدردان زحماتش هستند. سردار در همه صحنه‌های دفاع از کشور و انقلاب حضور داشت و نقش مهمی در مبارزه با داعش داشت.
این هنرمند ادامه داد: شهید سلیمانی نه تنها برای دفاع از مردم کشور خود، بلکه برای مردم مظلوم و آزاده جهان تلاش کرد و مردم نیز این موضوع را درک کردند و اگرچه بیش از دو سال از شهادتش می‌گذرد، داغ هجران او بر دل کسی سرد نشده است و هر فردی هر کاری بتواند در گرامیداشت و بهره مندی از تفکرات او انجام می‌دهد.

منصوب توضیح می‌دهد: سردار برای همه به ویژه کودک و نوجوان حرف‌های بسیاری دارد. نسل جوان حضور او را درک کرده اند، او را دوست دارند و به او به عنوان یک اسطوره و دلاورمرد حماسی ایران عشق می‌ورزند.
او ادامه می‌دهد: حاج قاسم به عنوان یک قهرمان ایرانی، در وجوه مختلف بسیار موفق عمل کرده و برای همه الگو و اسوه است. یکی از دلایل لزوم اجرای نقاشی از چهره سردار در پهنای گسترده شهر مشهد که محلات مختلف بسیاری را در بر گرفته، استقبال مردم است و آن‌ها نیز خواستار اجرای نقاشی دیواری سردار سلیمانی در محل سکونت خود حتی در خیابان‌های فرعی هستند.

به گفته منصوب، ما باید ارزش‌های انسانی مان را ارج نهیم و آن‌ها را بزرگ بدانیم. افرادی، چون حاج قاسم جزو داشته‌های فرهنگی ما هستند و باید از این گنجینه‌ها برای ارتقای فرهنگی و رشد و بالندگی شهر و کشورمان بهره ببریم.
او می‌گوید: اسم حاج قاسم انرژی بخش است و تصمیم و اراده را در فرد متجلی می‌کند؛ بنابراین برای رشد و بالندگی و توسعه کشورمان به این شخصیت‌ها نیاز داریم. هنرمندان هم باتوجه به تخصصی که دارند باید در این راه تلاش کنند و مسئولان نیز آن‌ها را در این مسیر یاری دهند.

حضور معنوی سردار در اجرای کار

منصوب که اولین نقاشی اش برای سردار را اسفند سال ۹۸ در هنرستان شهید بهشتی، ابتدای خیابان کوهسنگی اجرا کرده است، می‌گوید: در اجرای اولین کار برای شهید سلیمانی با توجه به آنکه زمان زیادی از شهادتش نمی‌گذشت، حس و حال دردناکی داشتم و این حس تا کنون کمرنگ نشده است. او یادآور می‌شود: اجرای نقاشی دیواری کاری سخت است و هنرمند برای همه مراحل از طراحی گرفته تا رنگ و پرداخت باید ساعت‌ها تلاش کند.

با این حال زمانی که اثری با عشق و علاقه انجام می‌شود، شیرین و لذت بخش خواهد شد. او که این کار را به عشق حاج قاسم و برای توسعه هر چه بیشتر فرهنگ مکتب سلیمانی انجام می‌دهد، می‌گوید: در تمام لحظات انجام کار، عشق به سردار را احساس کرده و از روح بزرگ سردار کمک خواسته ام. بسیاری اوقات سعی کرده ام ارتباط قلبی و روحی با شهید برقرار کنم و با یادآوری همه اجزای چهره، زحمات و حماسه هایش و همچنین بهره گیری از فایل‌های صوتی که درباره او وجود دارد، کار را به سرانجام برسانم.

واهمه دشمن از حاج قاسم

یک ماه است که صفحه اینستاگرام احمد منصوب به دلیل وجود عکس‌های سردار، مسدود شده است. او در این باره توضیح می‌دهد: ما باید باور کنیم که دشمن از دشمنی خود دست بر‌ نمی‌دارد. تاریخ نشان داده است ایرانیان صاحب تمدن بوده و این استعداد و ظرفیت را به ارث برده اند. به همین دلیل، دشمنان از هر زمینه‌ای وارد می‌شوند تا جلو رشد و پیشرفت ایران را بگیرند.
او ادامه می‌دهد: دشمن از نام و عکس حاج قاسم واهمه دارد و به راحتی صفحه‌ای را که درباره او متن و تصویر منتشر می‌کند، از دسترس خارج می‌کنند. این نوع عملکرد جای تأسف دارد که در اوج ادعای تمدن قصد دارند ما را از ارزش هایمان دور نگه دارند.