برنامه‌های مذهبی صداوسیما نوآوری می‌خواهد

رادیو و تلویزیون ملی متهم است که در برنامه‌های زیادی به مسائل دینی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم می‌پردازد. این به‌صورت کلی حرف درستی است.
«حجم» اختصاصی عناوین دینی به‌صورت مستقیم بسیار فراوان است. این حجم به‌مناسبت ایام ویژه و به‌خصوص ایام عزاداری‌ها فراوان‌تر می‌شود. اضافه شدن مداوم ایام عزاداری‌های مذهبی هم این حجم را بیشتر کرده است. با همه این حرف‌ها بخش معارف تلویزیون در شبکه‌های مختلف به دلایلی که ذکر می‌کنم، بسیار ضعیف و بی‌برنامه و بی‌متولی به نظر می‌رسد.
۱- برنامه‌های معارفی صداوسیما عمق ندارد. سایه سنگین سیاست بیشتر از عمق مفاهیم دینی بر این برنامه‌ها حاکم است. حتی اگر قبول کنیم که صداوسیما به‌خاطر گرایش رسمی باید در مسائل عقیدتی هم از کسانی استفاده کند که از هیچ نقطه‌نظر، با تعریفی که مدیران صداوسیما از مبانی حکومت دارند، زاویه‌ای نداشته باشند،بازهم دلیلی نمی‌شود که سال‌ها سخنرانان تلویزیون تنها مجموعه افراد معدودی باشند که مشابه‌ یا بهتر از آنان هم وجود دارند. این بزرگواران اگر انیشتین هم بودند، دیگر حرف تازه‌ای برای بسط معارف دینی نداشتند.
۲- جامعه جوان ما به‌شدت در معرض پذیرش شبهات ضددینی است که در فضای مجازی پخش می‌شود. این‌ها پاسخ لازم دارد و بحث‌ها و گفت‌وگوهای پرجاذبه می‌خواهد. اگر در حوزه معارف نیروهای فکر وجود داشت، می‌توانست از این‌همه نیروهای موجود در حوزه اندیشه دینی استفاده کند تا شبهات را پاسخ بگویند بی‌آنکه به خط قرمزهای تنگ و محدود صداوسیما هم لطمه‌ای وارد کند. چند باری در گروه‌های اندیشه این تجربه اتفاق افتاد و از آن استقبال شد؛ اما در مباحث مستقیم دینی چنین نشده است. در دهه‌های اول انقلاب مشهورترین چهره‌های مذهبی و سیاسی، در صداوسیما سخنرانی‌های اعتقادی داشتند و جاذبه ویژه‌ای داشت . این روزها تکرار همان‌ها هم می‌تواند کلی مخاطب دینی برای صداوسیما ایجاد کند؛ مانندتفسیر و درس‌های قرآنی امام خمینی، مرحوم طالقانی، آیت‌ا... خامنه‌ای و استاد محمدتقی شریعتی که از مجموعه‌های مجاز صداوسیما هستند و یا سخنرانی‌های پرهیجان انقلابی و مذهبی دکتر شریعتی، فخرالدین حجازی، فلسفی، هاشمی‌نژاد. خزعلی و ده‌ها سخنرانی خاطره‌انگیز و جاذبه‌دار و پرمحتوا. البته اگر مسئولان گروه معارف کمی جدی‌تر وقت بگذارند، هم‌اکنون با همان معیارهای صداوسیما هم افراد زیادی هستند که می‌توانند پاسخ‌های علمی و موردقبول بدهند.
۳- این نداشتن نوآوری حتی در حوزه‌های نوا و آوازهای دینی هم دیده می‌شود. بیش از 20 سال است که تعداد معدودی اذان‌گو مجوز گرفته‌اند که اذانشان در صداوسیما پخش شود. مداحان هم به همین شکل. به‌ندرت مداح جدید که حتی از منظر صوتی تفاوتی ایجاد کند، صدایش پخش می‌شود.
اگر حوزه برنامه‌های دینی سیما متولی فعالی داشت و تنوع و عمق‌بخشی در مفاهیم را جدی می‌گرفت، بسیاری از این برنامه‌های مذهبی و مناسبت‌های دینی می‌توانست پرمخاطب باشد. مظلومیت حوزه معارف در این است که فقط برای پخش و تهیه آن رفع تکلیف می‌شود و از نظر مسئولان هم ارزیابی کیفی نمی‌شود .امیدوارم ریاست سازمان به نو کردن و جاذبه‌بخشی به حوزه معارف توجه کند.