آیین بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی برگزار شد | فردوسی برای آرمانش بزرگ‌ترین حماسه‌سرای جهان شد
آیین بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی در سالن آمفی‌تئاتر دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
شهرآرانیوز | در این برنامه که با حضور محمدعلی زلفی‌گل وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری، یعقوبعلی نظری استاندار خراسان‌رضوی، محمد حسین‌زاده مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌رضوی و استادان دانشگاه همراه بود، ضمن اجرای نقالی به کارگردانی محمد جهان‌پا، نشان عالی فرهنگی‌هنری فردوسی به حسن ذوالفقاری حماسه‌پژوه، افشین علا حماسه‌سرا، رضا عالی‌زاده مشاور فرمانده قرارگاه پایگاه عملیاتی مبارزه با کرونا، اصغر عبدلی فناور و سازنده واکسن کووایران برکت و محمدکاظم کاظمی شاعر و نویسنده افغانستانی ساکن مشهد اعطا شد. در حاشیه این برنامه نیز هشت همانندسازی از نسخه‌های شاهنامه فردوسی که در مرکز نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود، به نمایش گذاشته شد. در ادامه شرحی از این رویداد پیش‌روی شماست.
امروز همه‌جا سخن از فردوسی است
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دبیر علمی همایش «پیام شاهنامه، پایندگی زبان فارسی» در این مراسم گفت: روزی که برای اولین‌بار در سال ۱۳۷۶ در نخستین یادروز حافظ در شیراز اعلام کردیم که می‌رویم تا در مشهد هم یادروز فردوسی را تدارک ببینیم، هرگز باور نمی‌کردیم که امسال، پس از ۲۴ سال، این اقدام حتی در سطح جهانی چنین جاافتاده باشد. امروز همه‌جا چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی سخن از فردوسی است.
محمدجعفر یاحقی یادآور شد: خوشبختانه در سال‌های پیش با تلاشی که در خراسان صورت گرفت، علاوه بر بزرگداشت فردوسی، به روز ۲۵ اردیبهشت روز پاسداشت زبان فارسی هم اضافه و این روز ارزشمندتر شد.
به گفته یاحقی، ارتباط فردوسی با زبان فارسی بر کسی پوشیده نیست. فردوسی خودش زبان فارسی، ایران و فرهنگ ایران است و شاهنامه بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین اثر زبان فارسی است. دبیر علمی همایش «پیام شاهنامه، پایندگی زبان فارسی» بیان کرد: ما نه‌تنها از روزگار فردوسی، بلکه قرن‌ها پس از فردوسی هم کتابی به عظمت شاهنامه از لحاظ کمی و کیفی نداشتیم. ۴۸ تا ۶۰ هزار بیت در چاپ‌های مختلف شاهنامه وجود دارد و کمتر کتابی از این کیفیت برخوردار است. شاهنامه شناسنامه قومیت ایرانی و فرهنگ آریایی است. درواقع همه ارزش‌هایی که نیاکان ما در طول قرون به دست آورده بودند، در شاهنامه متبلور است.
یاحقی با تأکید بر نمود همه جنبه‌های زندگی در شاهنامه، تصریح کرد: از بیت اول تا بیت آخر شاهنامه صدای توحید، وحدانیت و ایزد پاک به گوش می‌رسد؛ کتابی که با نام خدا آغاز می‌شود و با دین خاتمه می‌یابد. البته این دیانت در همه بخش‌های شاهنامه موج می‌زند.
او با اشاره به «حمد و ثنا و ذکر خداوند در شاهنامه فردوسی» اثر محمدحسین پاپلی‌یزدی، گفت: این کتاب نزدیک به سیصد صفحه دارد و در آن همه مواردی که به توحید و وحدانیت خداوند در شاهنامه اشاره شده، جمع‌آوری شده است. چندین کتاب دیگر نیز مانند «جهان‌بینی و حکمت فردوسی» و «دانش و خرد فردوسی» در این زمینه منتشر شده است.
به گفته یاحقی، فردوسی قدیمی‌ترین شاعر شیعه‌مذهب است و در شاهنامه تعلیماتی وجود دارد که امروز سرلوحه زندگی ماست؛ از باور‌های انسانی که به هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در زندگی انسان کمک می‌کند تا مسائل گوناگون اخلاقی مانند پرهیز از دروغ، توجه به کمک‌کردن به دیگران و گرفتن دست زیردستان. درواقع ما اگر امروز فهرست مضامین اخلاقی و انسانی شاهنامه را جمع کنیم، خودش یک کتاب می‌شود. بسیاری از تعالیم اخلاقی که در شاهنامه وجود دارد، بعد‌ها مورد استفاده شاعران و نویسندگان قرار گرفته است.
یاحقی همچنین بیان کرد: من کمتر شاعری را دیده‌ام که به نحوی از تعلیمات فردوسی بهره نبرده باشد. به‌طور مثال نیمی از تعلیمات و اندرز‌های بوستان سعدی درواقع تغییرشکل‌یافته و هنری‌ترشده پیام‌ها و اندیشه‌های فردوسی است. همچنین در مفاهیم عرفانی از تعلیمات فردوسی بسیار الهام گرفته شده است.
دبیر علمی همایش «پیام شاهنامه، پایندگی زبان فارسی» شاهنامه را کتابی کامل دانست و گفت: شاهنامه مسائل دیروز و امروز را دربرمی‌گیرد.
او درباره علت آشنایی کمتر مردم با شاهنامه نیز بیان کرد: بیش از هزار سال از عمر شاهنامه گذشته و زبان فارسی در این مدت تحول پیدا کرده‌است. درنتیجه نسل امروز ما با شاهنامه نزدیک نیست.
به گفته یاحقی، ما باید شاهنامه را با هنر‌ها و امکانات به‌روز که در دسترس است، به نسل امروز منتقل کنیم.
این استاد دانشگاه یادآور شد: عنوان همایش امسال «پیام شاهنامه، پایندگی زبان فارسی» مانند مسئله زبان فارسی در سال‌های گذشته به مسئله مملکتی تبدیل شده است و باید به آن توجه شود.
معجزه‌ای به نام شاهنامه
محمد حسین‌زاده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: صحبت‌کردن درباره فردوسی سخت است. درباره معجزه شاهنامه کتاب‌ها نوشته شده است و باید همچنان نوشته شود. ما هنوز باید سیاست خارجی، نظامی و روابط بین‌الملل خود را بر اساس مرام شاهنامه احیا کنیم و این کتاب در دروس علوم سیاسی ما تدریس شود.
او افزود: امسال پس از دو سال رکود کرونایی که خیلی از برنامه‌ها را در سراسر کشور تعطیل کرده بود، به همت دانشمندانمان در عرصه بهداشت و درمان، دوباره این جمع‌ها در حال شکل‌گیری است. برنامه‌های علمی، فرهنگی و هنری گوناگونی در شهر به‌ویژه با محوریت آرامگاه حکیم توس از امروز شروع خواهد شد و ویژه‌برنامه مفصلی در محل آرامگاه خواهد بود. پس از آن هرشب تا ۳خرداد، روز حماسه فتح خرمشهر، در آرامگاه نمایش‌هایی متناسب با فردوسی مانند نقالی، شاهنامه‌خوانی و تئاتر موضوعی برای مردم اجرا خواهد شد.
حسین‌زاده با بیان اینکه برنامه‌های متنوعی در کتابخانه‌های عمومی مدارس برگزار می‌شود، گفت: نسل جدید ما نیاز دارد که با استفاده از زبان هنر، آرمانش را به او منتقل کنیم. نشان فردوسی امروز در چهار حوزه اهدا می‌شود. حوزه اول حماسه‌پژوهی، فردوسی‌شناسی و شاهنامه‌شناسی است؛ کسانی که عمری موی خود را سفید کردند تا فردوسی را بشناسند و بشناسانند که ما عنوان آن را «نشان فردوسی در حوزه حماسه‌پژوهی» گذاشتیم.
او با اشاره به اینکه حوزه دوم «نشان فردوسی در حماسه‌سرایی» است، گفت: فردوسی آرمانی داشت و برای آرمانش بزرگ‌ترین حماسه‌سرای جهان شد. قرار است تا رصد کنیم و ببینیم سالانه چه کسانی در مسیر فردوسی به سبک و آرمان او برای حماسه‌ها آفرینش ادبی و هنری خواهند داشت و هر سال به‌یاد فردوسی برای قوت مسیر او جایزه نشان فردوسی به فردی تعلق می‌گیرد که حماسه‌سرایی برتری داشته باشد.
حسین‌زاده تصریح کرد: عرصه سوم حماسه‌سازی رستم، سیاوش، کاوه و فریدون حماسه‌سرا‌های شاهنامه هستند. غایت فردوسی عزت و استقلال ایران بوده است و جدا از مرزبانی زبان فارسی که هنر فردوسی است، در مرزبانی جغرافیایی ایران هم، او با کاشت نهال غیرت و عزت در دل ایرانیان نقش داشته است. قهرمانانی که امروز در کشور ما حماسه می‌آفرینند، هم‌قدم رستم در حوزه صیانت از آب و خاک ایران هستند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: حوزه چهارم، بین‌الملل است. از کسانی که کمک می‌کنند زبان فارسی و آرمان فردوسی در دنیا نهادینه شود، قدردانی می‌شود. اولویت اول کشور‌های هم‌زبان و همسایه است. در سال‌های بعد نیز به‌سراغ کشور‌های دورتر می‌رویم و امید اینکه زبان فارسی در همه کشور‌ها کرسی داشته باشد و آموزش داده شود.
دین و زبان فارسی؛ لازمه هویت ایرانی
محمدحسن مقیسه، نویسنده و منتقد ادبی، نیز در این مراسم گفت: امروز من به اینجا آمدم تا درباره کتاب «امین زبان و ادب پارسی» که ره‌گفتار‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره زبان فارسی است، با شما سخن بگویم. وقتی که از زبان فارسی صحبت می‌کنیم، صحبت از تاریخ و گذشته دور نیست. زبان فارسی آن زبانی است که اکنون هم مورد حسادت دشمنان این نظام است. چهار ماه پیش تلویزیون دولتی انگلیس برنامه‌ای ساخت که در آن از دیکتاتوری زبان فارسی سخن گفت. وقتی که این‌گونه مغرضانه درباره زبان فارسی صحبت می‌کنند، باید بدانیم که زبان فارسی زبان این روز‌های ماست.
او افزود: اکنون فقط در سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان به زبان فارسی سخن می‌گویند. این زبان، زبانی بوده است که روزگاری نه‌چندان دور از قسطنطنیه یعنی ترکیه کنونی تا کلکته هند وسعت داشته است. در این پهنه بزرگ اکنون حدود پانزده کشور هستند که همه به زبان پارسی یا همان فارسی سخن می‌گفته‌اند.
مقیسه تصریح کرد: زبان فارسی زبانی است که توانسته است در طول ۱۲۰۰سال زندگی ایرانیان از خود دفاع کند. وقتی که اسلام از غرب کشور وارد ایران شد، به زبان عربی بود. ما ایرانی‌ها اسلام را پذیرفتیم و مسلمان شدیم، اما عرب‌زبان نشدیم.
این منتقد ادبی اظهار کرد: در مرحله دوم خاندان‌های غزنوی، سلجوقی و خوارزمشاهی که ایرانی نبودند و از ماوراءالنهر آمده بودند، در کشور ما حکومت راندند و زبانشان ایرانی نبود، اما زبان فارسی مقابل آن‌ها مقاومت کرد و از بین نرفت. در مرحله سوم مغول‌ها به کشور ما حمله کردند و آثاری از زبان مغولی بر زبان ما گذاشتند، اما زبان فارسی باز هم مقابل زبان مغولی کم نیاورد و مقاومت کرد. در مرحله چهارم با بی‌مهری صفوی‌ها روبه‌رو شد و در مرحله پنجم در حکومت گذشته صحبت از تغییر خط و زبان بود. در‌نهایت و در مرحله ششم که اکنون در آن قرار داریم، در طلیعه سخنانم به آن اشاره کردم.
او بیان کرد: نکته‌ای که رهبر معظم انقلاب به آن پافشاری می‌کنند، این است که جامعه و هویت ایرانی بر دو رکن استوار است؛ اول دین مبین اسلام و دوم زبان فارسی. اگر هر یک از این دو روش آسیب ببیند، هویت ایرانی ما آسیب می‌بیند.
او با اشاره به اینکه فردوسی با شاهنامه از زبان فارسی دفاع کرده است، بیان کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند ما در این کشور به همت شما دانشمندان، استادان، بزرگان و سرآمدان باید زبان فارسی را به جایگاهی برسانیم که زبان علم شود و این پشتوانه تاریخی دارد. اکنون برخی زبان‌ها که بیش از ۱۰۰میلیون گویشگر دارند، زبان علمی نیستند. دانشمندان ما در این سال‌ها ثابت کردند که زبان فارسی زبان علم است. زیرا فلسفه، الهیات، حکمت، معارف اسلامی، روان‌شناسی و بسیاری از علوم دیگر را در خود پرورانده است.
این نویسنده تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند «فردوسی یک حکیم است که حکمت الهی و اسلامی دارد. این زبان توانسته است در طول تاریخ از خود دفاع کند و از آرمان‌های اسلامی ما پاسداری کند.»
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
