جزایری| به دنبال اعلام پیش بینیهای صندوق بین المللی پول در مورد رشد اقتصادی منفی ۹.۵ درصدی و تورم ۳۵.۷ درصدی امسال و تورم ۳۱ درصدی سال بعد، این پرسش مطرح است که تولید ناخالص داخلی به چه وضعیتی خواهد رسید و در ۲ سال اخیر و بعد از تحریم اقتصاد ایران تاکنون، تولید ناخالص داخلی چه روندی را طی کرده است. با وجود اینکه برخی از کارشناسان سعی میکنند با تحلیل وقایع اقتصادی از سال ۱۳۹۶ تاکنون به این پرسش پاسخ دهند، روز گذشته عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی برای پاسخ به این پرسش ترجیح داد تا نقبی به سابقه اقتصادی ایران بزند و تحولات ۴ دهه گذشته را بررسی کند. دکتر فرشاد مؤمنی در نشست بررسی و نقد سیاستهای اقتصادی ایران در ۴ دهه گذشته با عنوان راه طی شده اقتصاد ایران در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد گفت: بر اساس مطالعات بانک جهانی، طی ۵۰ سال گذشته، اقتصاد چین حدود ۶۳ برابر، هند ۱۴ برابر، مالزی ۲۰ برابر، کره ۳۴ برابر، ویتنام ۴۵ برابر، اما اقتصاد ایران فقط ۶ برابر رشد کرده است. وی افزود: باید به این مسئله توجه کرد که در همین میزان رشد اقتصادی نفت نقش زیادی داشته است. این در حالی است که برای رسیدن به توسعه پایدار باید میزان اتکای کشور به خام فروشی نفت کاهش یابد و هزینه فعالیتهای غیرمولد زیاد شود. در صورتی که هزینه فعالیت غیرمولد افزایش و در مقابل هزینه فعالیت مولد کاهش یابد، میتوانیم به رشد پایدار برسیم. وی با بیان اینکه بی توجهی به تحلیل تاریخی وقایع اقتصادی از عوامل ایجاد مشکلات امروز کشور است، گفت: اگر مسئولان اقتصادی کشور ذهنیتی تاریخی از تحولات اقتصادی داشتند، برخی از تصمیمهای اشتباه درحوزه اقتصادی اتخاذ نمیشد. اکنون یکی از مشکلات ما در اقتصاد نبود اثری تحلیلی درباره تحولات اقتصادی ۴ دهه گذشته است. وی بیان کرد: بررسیها نشان میدهد در حالی که در ۱۰ ساله اول انقلاب، کشور تحت بیشترین فشارهای اقتصادی بود، با تدابیر توانستیم بیشترین توسعه زیرساختهای کشور را در آن سالها داشته باشیم. همچنین در آن زمان مدیریت ارز سبب شد نوسانات دلار در بازار سیاه تأثیری بر تولید نداشته باشد، اما اکنون نه تنها اسم بازار سیاه به بازار آزاد تغییر کرده است بلکه نوسانات قیمتی آن سبب فشار بر تولید کشور میشود. مؤمنی با انتقاد از شیوه آرائه آمارهای اقتصادی گفت: در حالی آمارهای اقتصادی کشور به صورت میانگین چندساله ارائه میشود که در دورههای مختلف، اقتصاد کشور دچار شوکهای مختلفی مانند شوک ارزی شده است و همین ارائه آمار به صورت میانگین سبب میشود کمتر به نقش مخرب این شوکها توجه شود.
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد نیز بی توجهی دولتهای مختلف به تعهدات داده شده را از جمله مشکلات اقتصاد کشور دانست و گفت: اگر بخش خصوصی به تعهدات خود عمل نکند، امکان جریمه و برخورد با او وجود دارد، اما سؤال اینجاست که در برابر عمل نکردن دولتها به تعهدات خود چه اقدامی باید صورت گیرد.
دکتر علی چشمی افزود: به عنوان مثال ایران به منظور کاهش نقش نفت در اقتصاد کشور و استفاده از آن به منظور توسعه، صندوق توسعه ملی را ایجاد کرد، اما در عمل این مسئله با برداشتهای مکرر از این صندوق محقق نشد. همچنین دولت درحالی که تعهد داده بود با ارز ۴۲۰۰ تومانی نیازهای کشور را تأمین کند، در عمل این مسئله محقق نشد و قیمت ارز در بازار آزاد افزایش زیادی یافت. وی تأکید کرد: یکی از مسائل اقتصاد ایران همین عمل نکردن به تعهدات داده شده توسط دولت هاست که باید برای حل آن چارهای اندیشیده شود.