یک دار قالی و تنیدن عشق
گفت‌وگوی شهرآرامحله با رتبه‌های برتر کشوری در رشته‌های بافت فرش دست‌باف، جاجیم و زیلو
حسین برادران‌فر
خبرنگار شهرآرامحله منطقه
فرش دست‌باف ایرانی با سابقه چندین هزار ساله از ارزش هنری، اقتصادی و تجاری بالایی برخوردار است. این هنر اصیل ایرانی در مجامع داخلی و خارجی همواره به‌عنوان یک هنر و صنعت بی‌رقیب مطرح است. قدمت هنر قالی‌بافی در ایران به ۲ هزار و ۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد، مقدمه صنعت قالی‌بافی از حصیر شروع شد و سپس به گلیم و فرش دست‌باف درشت و فرش‌های نفیس تغییر یافت که همواره گویای فرهنگ خاص هر منطقه بوده است.
معروف است قالی‌بافی از زمانی که پشم آن روی پوست گوسفند قرار دارد تا لحظه‌ای که به‌صورت فرش نفیس و کامل به خریدار عرضه می‌شود، حدود ۱۱۰ شغل به‌وجود می‌آورد که اگر چنین آماری مبالغه‌آمیز هم باشد باید اذعان کنیم که واقعا هنر قالی‌بافی صنعت دستی اشتغال‌زایی است و این امر در شهر‌ها و روستا‌های کوچک محل کسب درآمد برای تعداد بی‌شماری از هم‌وطنان محسوب می‌شود.
شهر تاریخی توس با قدمتی نزدیک به ۵ هزار سال از جمله مراکز تهیه فرش‌های نفیس دست‌باف در استان خراسان و شهر مشهد است. در بیشتر محلات شهر توس بساط دار قالی، حاشیه، ترنج و سرترنج و درهم‌آمیختن پشم، کرک، ابریشم، پنبه، تار و پود برقرار بوده و حاصل آن فرش‌های دست‌باف نفیسی است که البته بخش زیادی از سود آن به جیب دلالان و سوداگران صنعت فرش می‌رود. حال این هنر سنتی و دیرین ایران‌زمین به نسل امروز نیز انتقال یافته و بیشتر هنرستان‌های منطقه آموزشی تبادکان که در حاشیه شهر مشهد قرار گرفته‌اند، هنر قالی‌بافی را به دختران آموزش می‌دهند.
هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور که در سال ۱۳۷۹ در بولوار شاهنامه، شاهنامه ۱۰ تأسیس شده است، یکی از هنرستان‌های موفق در رشته صنایع دستی، به‌ویژه آموزش فرش دست‌باف و نفیس ایرانی، بافت جاجیم، بافت گلیم و زیلو بوده و دانش‌آموختگان این هنرستان هرساله جزو برترین‌های رشته صنایع دستی به‌ویژه هنر فرش‌بافی در کشور هستند.
هنرستان نمونه و موفق راه‌نور
هنرستان دخترانه فنی وحرفه‌ای راه‌نور، یکی از هنرستان‌های نمونه و موفق منطقه آموزش و پرورش تبادکان است که هنرجویان آن هرساله رتبه‌های برتر رشته‌های صنایع دستی را از آن خود می‌کنند.
مدیر این هنرستان در توضیح این مطلب می‌گوید: هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور در سال ۱۳۷۹ در بولوار شاهنامه، خیابان شاهنامه ۱۰ (محله اکبرآباد) تأسیس شد و درحال حاضر در هفت رشته صنایع‌دستی، گرافیک، طراحی دوخت، تربیت کودک، حسابداری، معماری داخلی، شبکه و نرم‌افزار دانش‌آموز می‌پذیرد.
مرضیه استاد با بیان اینکه هنرستان دخترانه فنی و حرفه‌ای راه‌نور در منطقه روستایی و حاشیه شهر مشهد قرار گرفته است، می‌افزاید: در بیشتر خانواده‌های روستایی بساط دار قالی و بافت فرش، گلیم، جاجیم و زیلو برپا بوده و این حرفه یکی از راه‌های درآمد خانواده‌های کم‌درآمد و حاشیه شهر به‌حساب می‌آید، به‌همین دلیل اقبال و توجه به صنایع‌دستی به‌ویژه گرایش بافت فرش دست‌باف به‌طور ذاتی و موروثی در بین هنرجویان وجود داشته و این علاقه در کنار استادان مجرب و باتجربه، شرایط مناسبی را برای فراگیری این هنر اصیل ایرانی در هنرستان راه‌نور فراهم آورده است.
وی ادامه می‌دهد: مجموعه عوامل فوق سبب شده است تا هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور به‌عنوان یکی از مراکز آموزشی نمونه استان و حتی کشور در رشته صنایع دستی به‌ویژه قالی‌بافی، جاجیم‌بافی، گلیم‌بافی و... مطرح باشد و همه ساله رتبه‌های برتر استانی و کشوری متعددی در این رشته‌ها کسب کند.
زیبایی مسحورکننده فرش ایرانی
میترا مرامی، یکی از دانش‌آموختگان رشته صنایع دستی، گرایش بافت فرش دست‌باف است. او علت انتخاب این رشته را نقش‌های زیبا و مسحورکننده فرش‌های دست‌باف می‌داند.
میترا مرامی با تأیید این مطلب می‌گوید: تا قبل از ورود به هنرستان هیچ‌گاه شاهد بافت فرش دست‌باف نبودم، البته به رشته‌های صنایع دستی مانند قلم‌زنی و نگارگری علاقه زیادی داشتم و هر از چندگاهی اگر مجله یا کتابی در این زمینه به دستم می‌رسید آن را با اشتیاق مطالعه می‌کردم. از قضا در همان روز‌ها مجله‌ای به دستم رسید که بخشی از آن به هنر فرش‌بافی و تاریخ بافت فرش در ایران پرداخته بود. اطلاعات جالب و دست اولی درباره اولین فرش ایرانی (پازیریک) و فرش‌های تاریخی و مشهور دوران صفوی و قاجار در آن نوشته بود که حسابی نظر من را به خودش جلب کرد. همچنین در آن کتاب عکس‌ها و اطلاعات کاملی درباره معروف‌ترین نقوش فرش‌های ایرانی از جمله «شاه‌عباسی»، «اسلیمی»، «افشان»، «بته‌جقه»،
«ترکمن»، «محرابی» و... ثبت شده بود که با گذشت چند قرن از بافت دارای رنگ‌ها و طرح‌های خیره‌کننده و فوق‌العاده‌ای بودند. از همان زمان بود که به هنر فرش‌بافی علاقه‌مند شدم و بعد از پایان تحصیلات در رشته صنایع دستی، گرایش فرش دست‌باف ثبت‌نام و در همین رشته موفق به گرفتن دیپلم (فرش) شدم. به مدت ۴ سال با کمک معلمان و استادان باتجربه هنرستان راه‌نور بافت انواع زیرانداز‌ها از قبیل زیلو، قالیچه و فرش را آموختم و در پایان هر سال نیز برای گرفتن نمره عملی که شامل نصف نمره قبولی بود، دست‌بافته‌ای را بافته و به استادان ارائه می‌دادم؛ وسواس، دقت و علاقه خاصی در بافت فرش و قالیچه داشتم، به همین دلیل دست‌بافته‌های من در ردیف بهترین‌های هنرستان قرار می‌گرفت و هنوز هم در بخش نمایشگاهی آثار دانش‌آموزان هنرستان وجود دارد.
کسب رتبه برتر بافت فرش در استان
هنرجوی رشته فرش دست‌باف در هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور که در طول دوران تحصیل جزو شاگردان ممتاز رشته فرش در هنرستان بود، در سال یازدهم موفق به کسب رتبه برتر فرش استان می‌شود.
وی در توضیح این مطلب می‌گوید: در سال یازدهم بعد از آموزش بافت فرش، گلیم، جاجیم و قالیچه، بافت فرشی را آغاز کردم که مورد توجه بسیاری از استادان و معلمان قرار گرفت. مدیر هنرستان به من پیشنهاد داد فرش دیگری بافته و در مسابقات استانی که قرار بود به‌زودی در مشهد برگزار شود، شرکت کنم. این موضوع هم‌زمان شده بود با تعطیلات عید نوروز، چون وقت زیادی نداشتیم و قرار بود بافته ما در مسابقات استانی شرکت داده شود، در تعطیلات نوروز به صورت
شبانه روزی بافت فرش را انجام داده و در نهایت با کسب رتبه برتر استان، خستگی ۲۰ روز کار مداوم از تن و جان ما خارج شد.
میترا مرامی بیان کرد: کسب رتبه برتر استان باعث شد که با جدیت بیشتری هنر فرش‌بافی را ادامه داده و به مطالعه کتاب‌ها و مطالب مختلف درباره انواع فرش‌های ایرانی، نوع بافت، نقوش و استفاده از رنگ‌های مختلف در فرش‌ها بپردازم. هرچه اطلاعاتم درباره خصوصیات فرش اصیل و دست‌باف ایرانی بیشتر می‌شد، علاقه‌ام به هنر فرش نیز افزون‌تر شده و از اینکه جزو معدود کسانی هستم که حرفه‌ای با هنر فرش‌بافی آشناست، احساس غرور می‌کردم، چراکه میراث‌دار بخشی از هویت و اصالت ایرانی به اسم فرش اصیل ایرانی هستم. از همان زمان هر وقت می‌خواستم به یکی از دوستان یا اقوام درجه اول هدیه‌ای بدهم، دست بافته کوچکی از خودم را هدیه می‌کردم.
کسب رتبه اول کشوری در رشته بافت فرش
حائز رتبه برتر رقابت‌های بافت فرش در استان خراسان رضوی بعد از مدتی در مسابقات کشوری شرکت کرده و موفق به کسب رتبه اول رقابت‌های کشوری بافت فرش می‌شود.
میترا مرامی در این باره می‌گوید: بعد از موفقیت و کسب رتبه برتر فرش استان در سال یازدهم، در سال بعد در جشنواره هنر‌های تجسمی سال تحصیلی ۹۷-۹۶ که در شهرکرد استان چهارمحال بختیاری برگزار می‌شد، حضور یافتم.
وی در ادامه می‌گوید: هنر فرش‌بافی مختص ایرانیان است، فرش کاشان، فرش تبریز، فرش قم، فرش کرمان، فرش مشهد و... جملگی از برند‌های معروف بافت فرش در ایران هستند. این نشان می‌دهد در سرتاسر ایران استعداد‌های برجسته‌ای است که به‌خوبی بافت فرش را فراگرفته و آثاری خلق می‌کنند که سرشار از زیبایی و هنر است. مجموع این آثار در مسابقات کشوری بافت فرش دست‌باف شرکت می‌کنند و کسب رتبه برتر از میان این آثار فاخر بواقع کار سختی است، اما این افتخاری است که نصیب من شد و در جشنواره هنر‌های تجسمی که در شهرستان شهرکرد استان چهارمحال بختیاری برگزار شد، در رشته بافت فرش، رتبه اول را کسب کردم.
نبود دانشگاه دولتی
رتبه برتر مسابقات کشوری بافت فرش در جشنواره هنر‌های تجسمی شهرکرد در حال حاضر با وجود علاقه زیادی که به رشته بافت فرش دارد، به دلیل ارائه‌نشدن این رشته در دانشگاه دولتی مشهد مجبور به تحصیل در رشته قلم‌زنی شده است.
وی با تأیید این مطلب می‌گوید: تحصیل در رشته بافت فرش با توجه به برگزاری کلاس‌های عملی و استفاده مداوم از نخ، پشم، پنبه، ابریشم و دیگر وسایل و لوازم مورد نیاز، هزینه زیادی داشته و به همین دلیل امکان ادامه تحصیل در این رشته برای هر شخصی امکان‌پذیر نیست، از این‌رو فقط باید در مراکز آموزشی دولتی تحصیل کنید تا هزینه‌ها قدری کاهش یابد، اما متأسفانه با وجودی که شهر مشهد یکی از قطب‌های فرش دست‌باف در کشور است و دانش‌آموزان و علاقه‌مندان زیادی به هنر فرش‌بافی در این شهر وجود دارد، دانشگاه دولتی مشهد از ارائه رشته بافت فرش خودداری کرده و همه کسانی که بخواهند در مقاطع فوق دیپلم و بالاتر در این رشته ادامه تحصیل دهند، باید در آموزشگاه‌های آزاد و غیردولتی ثبت‌نام کنند یا به شهرستان‌های مجاور عزیمت کنند که هر دو این‌ها مستلزم صرف هزینه‌های گزافی است، به همین دلیل من بعد از فارغ‌التحصیلی تغییر رشته دادم و با وجودی که علاقه زیادی به رشته بافت فرش داشتم، مجبور به ترک این رشته شدم و در حال حاضر در دانشگاه الزهرا (س) مشهد و در رشته قلم‌زنی مشغول به تحصیل هستم. با توجه به تعداد زیاد علاقه‌مندان به بافت فرش دست‌باف به‌ویژه در بین دختران هنرستانی، از مسئولان آموزش و پرورش و آموزش عالی درخواست می‌کنم امکان تأسیس دانشگاه دولتی فرش را فراهم کنند تا علاقه‌مندان علاوه بر آموزش یک هنر اصیل، برای کارآفرینی، کسب درآمد و کمک به اقتصاد خانواده‌ها اقدام کنند.
وی در ادامه به اصالت فرش‌های ایرانی تأکید کرده و می‌گوید: باوجود ورود فرش‌های دست‌باف هندی، چینی و ترکی به بازار جهانی، فرش‌های ایرانی هنوز هم بدون رقیب هستند و متقاضیان زیادی در سرتاسر دنیا دارند. اگر شرایط تحصیل و ساخت کارگاه‌های فرش دستی و سنتی فراهم شود، منبع درآمد پایدار و مناسبی به‌وجود آمده و بیکاری شایع و مزمن در مناطق حاشیه شهر نیز برطرف خواهد شد.
سابقه خانوادگی بافت فرش
فاطمه نیازی، یکی دیگر از دانش‌آموختگان رشته صنایع دستی (گرایش فرش) هنرستان فنی و حرفه‌ای راه‌نور است. وی به علت سابقه خانوادگی بافت فرش، به این حرفه علاقه‌مند شده‌است.
نیازی در توضیح این مطلب می‌گوید: مادربزرگ و مادرم جزو معدود خیاط‌هایی بودند که به دوخت لباس‌های اصیل کردی می‌پرداختند و در بافت این نوع از لباس‌ها دست توانایی داشتند.
وی در ادامه به تمجید از هنر مادربزرگ و مادرش پرداخته و می‌گوید: مهارت آن‌ها در دوختن لباس اصیل کردی به حدی بود که از سرتاسر کشور و حتی کردنشین‌های کشور‌های هم‌جوار همچون عراق، ترکیه و سوریه نیز برای خرید لباس کردی اصیل نزد مادر و مادربزرگ من مراجعه می‌کردند. من هم در عین کودکی با آن‌ها همراهی کرده و گاهی اوقات در دوخت لباس‌های اصیل کردی به آن‌ها کمک می‌کردم. بودن در چنین فضایی طبیعتا انسان را به هنر‌های سنتی و دستی علاقه‌مند می‌کند، البته مادرم علاوه‌بر دوختن لباس اصیل کردی، در بافت قالی‌ها و قالیچه‌های کردی نیز تبحر خاصی داشت و قالیچه‌های اصیل کردی را با همان حال و هوای ایلات کردستان و نقوش حیوانی و طبیعی می‌بافت. قالیچه‌هایی که بازگوکننده زندگی و داستان‌های قوم کرد خراسان بودند، با چنین سابقه خانوادگی و علاقه‌ای که به هنر قالی‌بافی داشتم، تحصیل در رشته صنایع‌دستی با گرایش بافت فرش را انتخاب کردم.
فاطمه نیازی می‌افزاید: در طول سال‌های تحصیل در رشته فرش، علاوه برکمک‌هایی که از معلمان و استادان هنرستان می‌گرفتم، مادر و مادربزرگم نیز اطلاعات بی‌نظیری درباره انواع گره‌ها، رنگ‌ها، نقوش و نگار‌های قالی در اختیار من قرار می‌دادند. برخی از این اطلاعات دارای چنان سابقه تاریخی و هنری ارزشمندی است که اگر کسی نتواند آن‌ها را بنویسد یا انتقال دهد، به‌زودی فراموش خواهند شد، البته من این اطلاعات ذی‌قیمت را تا جایی که توانسته‌ام یادداشت و در نظر دارم با چاپ این متون ارزشمند، این روش‌های هنری را به نسل‌های بعدی انتقال دهم.
خبرنگار شهرآرامحله منطقه
فرش دست‌باف ایرانی با سابقه چندین هزار ساله از ارزش هنری، اقتصادی و تجاری بالایی برخوردار است. این هنر اصیل ایرانی در مجامع داخلی و خارجی همواره به‌عنوان یک هنر و صنعت بی‌رقیب مطرح است. قدمت هنر قالی‌بافی در ایران به ۲ هزار و ۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد، مقدمه صنعت قالی‌بافی از حصیر شروع شد و سپس به گلیم و فرش دست‌باف درشت و فرش‌های نفیس تغییر یافت که همواره گویای فرهنگ خاص هر منطقه بوده است.
معروف است قالی‌بافی از زمانی که پشم آن روی پوست گوسفند قرار دارد تا لحظه‌ای که به‌صورت فرش نفیس و کامل به خریدار عرضه می‌شود، حدود ۱۱۰ شغل به‌وجود می‌آورد که اگر چنین آماری مبالغه‌آمیز هم باشد باید اذعان کنیم که واقعا هنر قالی‌بافی صنعت دستی اشتغال‌زایی است و این امر در شهر‌ها و روستا‌های کوچک محل کسب درآمد برای تعداد بی‌شماری از هم‌وطنان محسوب می‌شود.
شهر تاریخی توس با قدمتی نزدیک به ۵ هزار سال از جمله مراکز تهیه فرش‌های نفیس دست‌باف در استان خراسان و شهر مشهد است. در بیشتر محلات شهر توس بساط دار قالی، حاشیه، ترنج و سرترنج و درهم‌آمیختن پشم، کرک، ابریشم، پنبه، تار و پود برقرار بوده و حاصل آن فرش‌های دست‌باف نفیسی است که البته بخش زیادی از سود آن به جیب دلالان و سوداگران صنعت فرش می‌رود. حال این هنر سنتی و دیرین ایران‌زمین به نسل امروز نیز انتقال یافته و بیشتر هنرستان‌های منطقه آموزشی تبادکان که در حاشیه شهر مشهد قرار گرفته‌اند، هنر قالی‌بافی را به دختران آموزش می‌دهند.
هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور که در سال ۱۳۷۹ در بولوار شاهنامه، شاهنامه ۱۰ تأسیس شده است، یکی از هنرستان‌های موفق در رشته صنایع دستی، به‌ویژه آموزش فرش دست‌باف و نفیس ایرانی، بافت جاجیم، بافت گلیم و زیلو بوده و دانش‌آموختگان این هنرستان هرساله جزو برترین‌های رشته صنایع دستی به‌ویژه هنر فرش‌بافی در کشور هستند.
هنرستان نمونه و موفق راه‌نور
هنرستان دخترانه فنی وحرفه‌ای راه‌نور، یکی از هنرستان‌های نمونه و موفق منطقه آموزش و پرورش تبادکان است که هنرجویان آن هرساله رتبه‌های برتر رشته‌های صنایع دستی را از آن خود می‌کنند.
مدیر این هنرستان در توضیح این مطلب می‌گوید: هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور در سال ۱۳۷۹ در بولوار شاهنامه، خیابان شاهنامه ۱۰ (محله اکبرآباد) تأسیس شد و درحال حاضر در هفت رشته صنایع‌دستی، گرافیک، طراحی دوخت، تربیت کودک، حسابداری، معماری داخلی، شبکه و نرم‌افزار دانش‌آموز می‌پذیرد.
مرضیه استاد با بیان اینکه هنرستان دخترانه فنی و حرفه‌ای راه‌نور در منطقه روستایی و حاشیه شهر مشهد قرار گرفته است، می‌افزاید: در بیشتر خانواده‌های روستایی بساط دار قالی و بافت فرش، گلیم، جاجیم و زیلو برپا بوده و این حرفه یکی از راه‌های درآمد خانواده‌های کم‌درآمد و حاشیه شهر به‌حساب می‌آید، به‌همین دلیل اقبال و توجه به صنایع‌دستی به‌ویژه گرایش بافت فرش دست‌باف به‌طور ذاتی و موروثی در بین هنرجویان وجود داشته و این علاقه در کنار استادان مجرب و باتجربه، شرایط مناسبی را برای فراگیری این هنر اصیل ایرانی در هنرستان راه‌نور فراهم آورده است.
وی ادامه می‌دهد: مجموعه عوامل فوق سبب شده است تا هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور به‌عنوان یکی از مراکز آموزشی نمونه استان و حتی کشور در رشته صنایع دستی به‌ویژه قالی‌بافی، جاجیم‌بافی، گلیم‌بافی و... مطرح باشد و همه ساله رتبه‌های برتر استانی و کشوری متعددی در این رشته‌ها کسب کند.
زیبایی مسحورکننده فرش ایرانی
میترا مرامی، یکی از دانش‌آموختگان رشته صنایع دستی، گرایش بافت فرش دست‌باف است. او علت انتخاب این رشته را نقش‌های زیبا و مسحورکننده فرش‌های دست‌باف می‌داند.
میترا مرامی با تأیید این مطلب می‌گوید: تا قبل از ورود به هنرستان هیچ‌گاه شاهد بافت فرش دست‌باف نبودم، البته به رشته‌های صنایع دستی مانند قلم‌زنی و نگارگری علاقه زیادی داشتم و هر از چندگاهی اگر مجله یا کتابی در این زمینه به دستم می‌رسید آن را با اشتیاق مطالعه می‌کردم. از قضا در همان روز‌ها مجله‌ای به دستم رسید که بخشی از آن به هنر فرش‌بافی و تاریخ بافت فرش در ایران پرداخته بود. اطلاعات جالب و دست اولی درباره اولین فرش ایرانی (پازیریک) و فرش‌های تاریخی و مشهور دوران صفوی و قاجار در آن نوشته بود که حسابی نظر من را به خودش جلب کرد. همچنین در آن کتاب عکس‌ها و اطلاعات کاملی درباره معروف‌ترین نقوش فرش‌های ایرانی از جمله «شاه‌عباسی»، «اسلیمی»، «افشان»، «بته‌جقه»،
«ترکمن»، «محرابی» و... ثبت شده بود که با گذشت چند قرن از بافت دارای رنگ‌ها و طرح‌های خیره‌کننده و فوق‌العاده‌ای بودند. از همان زمان بود که به هنر فرش‌بافی علاقه‌مند شدم و بعد از پایان تحصیلات در رشته صنایع دستی، گرایش فرش دست‌باف ثبت‌نام و در همین رشته موفق به گرفتن دیپلم (فرش) شدم. به مدت ۴ سال با کمک معلمان و استادان باتجربه هنرستان راه‌نور بافت انواع زیرانداز‌ها از قبیل زیلو، قالیچه و فرش را آموختم و در پایان هر سال نیز برای گرفتن نمره عملی که شامل نصف نمره قبولی بود، دست‌بافته‌ای را بافته و به استادان ارائه می‌دادم؛ وسواس، دقت و علاقه خاصی در بافت فرش و قالیچه داشتم، به همین دلیل دست‌بافته‌های من در ردیف بهترین‌های هنرستان قرار می‌گرفت و هنوز هم در بخش نمایشگاهی آثار دانش‌آموزان هنرستان وجود دارد.
کسب رتبه برتر بافت فرش در استان
هنرجوی رشته فرش دست‌باف در هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور که در طول دوران تحصیل جزو شاگردان ممتاز رشته فرش در هنرستان بود، در سال یازدهم موفق به کسب رتبه برتر فرش استان می‌شود.
وی در توضیح این مطلب می‌گوید: در سال یازدهم بعد از آموزش بافت فرش، گلیم، جاجیم و قالیچه، بافت فرشی را آغاز کردم که مورد توجه بسیاری از استادان و معلمان قرار گرفت. مدیر هنرستان به من پیشنهاد داد فرش دیگری بافته و در مسابقات استانی که قرار بود به‌زودی در مشهد برگزار شود، شرکت کنم. این موضوع هم‌زمان شده بود با تعطیلات عید نوروز، چون وقت زیادی نداشتیم و قرار بود بافته ما در مسابقات استانی شرکت داده شود، در تعطیلات نوروز به صورت
شبانه روزی بافت فرش را انجام داده و در نهایت با کسب رتبه برتر استان، خستگی ۲۰ روز کار مداوم از تن و جان ما خارج شد.
میترا مرامی بیان کرد: کسب رتبه برتر استان باعث شد که با جدیت بیشتری هنر فرش‌بافی را ادامه داده و به مطالعه کتاب‌ها و مطالب مختلف درباره انواع فرش‌های ایرانی، نوع بافت، نقوش و استفاده از رنگ‌های مختلف در فرش‌ها بپردازم. هرچه اطلاعاتم درباره خصوصیات فرش اصیل و دست‌باف ایرانی بیشتر می‌شد، علاقه‌ام به هنر فرش نیز افزون‌تر شده و از اینکه جزو معدود کسانی هستم که حرفه‌ای با هنر فرش‌بافی آشناست، احساس غرور می‌کردم، چراکه میراث‌دار بخشی از هویت و اصالت ایرانی به اسم فرش اصیل ایرانی هستم. از همان زمان هر وقت می‌خواستم به یکی از دوستان یا اقوام درجه اول هدیه‌ای بدهم، دست بافته کوچکی از خودم را هدیه می‌کردم.
کسب رتبه اول کشوری در رشته بافت فرش
حائز رتبه برتر رقابت‌های بافت فرش در استان خراسان رضوی بعد از مدتی در مسابقات کشوری شرکت کرده و موفق به کسب رتبه اول رقابت‌های کشوری بافت فرش می‌شود.
میترا مرامی در این باره می‌گوید: بعد از موفقیت و کسب رتبه برتر فرش استان در سال یازدهم، در سال بعد در جشنواره هنر‌های تجسمی سال تحصیلی ۹۷-۹۶ که در شهرکرد استان چهارمحال بختیاری برگزار می‌شد، حضور یافتم.
وی در ادامه می‌گوید: هنر فرش‌بافی مختص ایرانیان است، فرش کاشان، فرش تبریز، فرش قم، فرش کرمان، فرش مشهد و... جملگی از برند‌های معروف بافت فرش در ایران هستند. این نشان می‌دهد در سرتاسر ایران استعداد‌های برجسته‌ای است که به‌خوبی بافت فرش را فراگرفته و آثاری خلق می‌کنند که سرشار از زیبایی و هنر است. مجموع این آثار در مسابقات کشوری بافت فرش دست‌باف شرکت می‌کنند و کسب رتبه برتر از میان این آثار فاخر بواقع کار سختی است، اما این افتخاری است که نصیب من شد و در جشنواره هنر‌های تجسمی که در شهرستان شهرکرد استان چهارمحال بختیاری برگزار شد، در رشته بافت فرش، رتبه اول را کسب کردم.
نبود دانشگاه دولتی
رتبه برتر مسابقات کشوری بافت فرش در جشنواره هنر‌های تجسمی شهرکرد در حال حاضر با وجود علاقه زیادی که به رشته بافت فرش دارد، به دلیل ارائه‌نشدن این رشته در دانشگاه دولتی مشهد مجبور به تحصیل در رشته قلم‌زنی شده است.
وی با تأیید این مطلب می‌گوید: تحصیل در رشته بافت فرش با توجه به برگزاری کلاس‌های عملی و استفاده مداوم از نخ، پشم، پنبه، ابریشم و دیگر وسایل و لوازم مورد نیاز، هزینه زیادی داشته و به همین دلیل امکان ادامه تحصیل در این رشته برای هر شخصی امکان‌پذیر نیست، از این‌رو فقط باید در مراکز آموزشی دولتی تحصیل کنید تا هزینه‌ها قدری کاهش یابد، اما متأسفانه با وجودی که شهر مشهد یکی از قطب‌های فرش دست‌باف در کشور است و دانش‌آموزان و علاقه‌مندان زیادی به هنر فرش‌بافی در این شهر وجود دارد، دانشگاه دولتی مشهد از ارائه رشته بافت فرش خودداری کرده و همه کسانی که بخواهند در مقاطع فوق دیپلم و بالاتر در این رشته ادامه تحصیل دهند، باید در آموزشگاه‌های آزاد و غیردولتی ثبت‌نام کنند یا به شهرستان‌های مجاور عزیمت کنند که هر دو این‌ها مستلزم صرف هزینه‌های گزافی است، به همین دلیل من بعد از فارغ‌التحصیلی تغییر رشته دادم و با وجودی که علاقه زیادی به رشته بافت فرش داشتم، مجبور به ترک این رشته شدم و در حال حاضر در دانشگاه الزهرا (س) مشهد و در رشته قلم‌زنی مشغول به تحصیل هستم. با توجه به تعداد زیاد علاقه‌مندان به بافت فرش دست‌باف به‌ویژه در بین دختران هنرستانی، از مسئولان آموزش و پرورش و آموزش عالی درخواست می‌کنم امکان تأسیس دانشگاه دولتی فرش را فراهم کنند تا علاقه‌مندان علاوه بر آموزش یک هنر اصیل، برای کارآفرینی، کسب درآمد و کمک به اقتصاد خانواده‌ها اقدام کنند.
وی در ادامه به اصالت فرش‌های ایرانی تأکید کرده و می‌گوید: باوجود ورود فرش‌های دست‌باف هندی، چینی و ترکی به بازار جهانی، فرش‌های ایرانی هنوز هم بدون رقیب هستند و متقاضیان زیادی در سرتاسر دنیا دارند. اگر شرایط تحصیل و ساخت کارگاه‌های فرش دستی و سنتی فراهم شود، منبع درآمد پایدار و مناسبی به‌وجود آمده و بیکاری شایع و مزمن در مناطق حاشیه شهر نیز برطرف خواهد شد.
سابقه خانوادگی بافت فرش
فاطمه نیازی، یکی دیگر از دانش‌آموختگان رشته صنایع دستی (گرایش فرش) هنرستان فنی و حرفه‌ای راه‌نور است. وی به علت سابقه خانوادگی بافت فرش، به این حرفه علاقه‌مند شده‌است.
نیازی در توضیح این مطلب می‌گوید: مادربزرگ و مادرم جزو معدود خیاط‌هایی بودند که به دوخت لباس‌های اصیل کردی می‌پرداختند و در بافت این نوع از لباس‌ها دست توانایی داشتند.
وی در ادامه به تمجید از هنر مادربزرگ و مادرش پرداخته و می‌گوید: مهارت آن‌ها در دوختن لباس اصیل کردی به حدی بود که از سرتاسر کشور و حتی کردنشین‌های کشور‌های هم‌جوار همچون عراق، ترکیه و سوریه نیز برای خرید لباس کردی اصیل نزد مادر و مادربزرگ من مراجعه می‌کردند. من هم در عین کودکی با آن‌ها همراهی کرده و گاهی اوقات در دوخت لباس‌های اصیل کردی به آن‌ها کمک می‌کردم. بودن در چنین فضایی طبیعتا انسان را به هنر‌های سنتی و دستی علاقه‌مند می‌کند، البته مادرم علاوه‌بر دوختن لباس اصیل کردی، در بافت قالی‌ها و قالیچه‌های کردی نیز تبحر خاصی داشت و قالیچه‌های اصیل کردی را با همان حال و هوای ایلات کردستان و نقوش حیوانی و طبیعی می‌بافت. قالیچه‌هایی که بازگوکننده زندگی و داستان‌های قوم کرد خراسان بودند، با چنین سابقه خانوادگی و علاقه‌ای که به هنر قالی‌بافی داشتم، تحصیل در رشته صنایع‌دستی با گرایش بافت فرش را انتخاب کردم.
فاطمه نیازی می‌افزاید: در طول سال‌های تحصیل در رشته فرش، علاوه برکمک‌هایی که از معلمان و استادان هنرستان می‌گرفتم، مادر و مادربزرگم نیز اطلاعات بی‌نظیری درباره انواع گره‌ها، رنگ‌ها، نقوش و نگار‌های قالی در اختیار من قرار می‌دادند. برخی از این اطلاعات دارای چنان سابقه تاریخی و هنری ارزشمندی است که اگر کسی نتواند آن‌ها را بنویسد یا انتقال دهد، به‌زودی فراموش خواهند شد، البته من این اطلاعات ذی‌قیمت را تا جایی که توانسته‌ام یادداشت و در نظر دارم با چاپ این متون ارزشمند، این روش‌های هنری را به نسل‌های بعدی انتقال دهم.
کسب رتبه دوم کشور در رشته بافت زیلو
هنرجوی رشته فرش در هنرستان فنی و حرفه‌ای راه نور به‌عنوان دانش‌آموز ممتاز این هنرستان در دوسال متوالی موفق به کسب رتبه‌های برتر استان و کشور در رشته‌های بافت زیلو و بافت فرش شده‌است.
فاطمه نیازی در توضیح این مطلب می‌گوید: در سال دوم تحصیل در هنرستان با بافت زیلو که نوعی زیرانداز و فرش ساده است آشنا شدم. زیلو بافتی روستایی و متعلق به شهر میبد یزد است، با وجودی که تا قبل از آن با این نوع بافت و زیرانداز محلی به هیچ عنوان آشنا نبودم، اما موفق شدم بهترین زیلو‌ها را بافته و شاگردی ممتاز در هنرستان راه‌نور باشم. در همان سال در مسابقات استانی زیلوبافی شرکت کردم و به‌عنوان بهترین بافنده، رتبه اول این مسابقات را به دست آوردم، مدتی بعد در مسابقات کشوری زیلوبافی که در شهرکرد و استان چهار محال بختیاری برگزار شد شرکت کرده که دراین مسابقات نیز رتبه دوم کشوری را از آن خود کردم. هنرجوی شیرازی و هنرجوی یزدی به ترتیب عناوین اول و سوم رقابت‌های زیلوبافی کشوری را به دست آوردند.
کسب رتبه دوم کشوری در بافت فرش
رتبه دوم مسابقات زیلوبافی کشور علاوه‌بر این رشته عناوین متعددی در مسابقات بافت فرش نیز کسب کرده‌است.
وی دراین زمینه می‌گوید: سال دوازدهم برای حضور در مسابقات استانی فرش شرکت کردم و رتبه سوم این مسابقات را به دست آوردم. در همان سال به همراه دوست و هم‌کلاسی خود (میترا مرامی) در جشنواره هنر‌های تجسمی و رشته بافت فرش که در شهرستان شهرکرد برگزار شد، شرکت کرده و رتبه دوم این رقابت‌ها را پس از میترا مرامی که رتبه اول این رقابت‌ها را کسب کرده بود، به‌دست آوردم.
فاطمه نیازی از آن سال به‌عنوان سال درخشان صنعت فرش در استان خراسان رضوی، شهر مشهد و شهر تاریخی توس یاد کرده و می‌گوید: با وجود آثار فاخری که در زمینه فرش دست‌باف از سرتاسر ایران در جشنواره هنر‌های تجسمی شهرکرد شرکت کرده بودند، رتبه اول و دوم از آن دختران فرش‌باف توس و هنرستان فنی و حرفه‌ای راه‌نور شد.
کسب رتبه اول جاجیم‌بافی در استان
اسماء میرکی، یکی دیگر از دانش‌آموزان ممتاز این هنرستان است که به گفته خودش ابتدا علاقه‌ای به رشته فرش نداشته است.
اسماء میرکی در توضیح این مطلب می‌گوید: بعد از ورود به هنرستان ابتدا در رشته صنایع دستی ثبت‌نام کردم. در این رشته هنر‌های مختلفی همانند قلم‌زنی، گلیم‌بافی، فرش‌بافی و ... وجود دارد، البته در سال اول در بین دروس عملی، کارگاه فرش‌بافی نیز داشتیم. هر هفته چند ساعتی را پای دارقالی می‌نشستیم و استاد روش بافت و انداختن تار و پود را به ما نشان می‌داد، هنگامی که درحال بافت اولین فرش بودم و هنگام بافت به نقش و نگار و رنگ‌هایی که در دل آن فرش به‌کار رفته است، خیره می‌شدم برای من بسیار جذاب بود. احساس نوعی آفرینش یا رابطه‌ای همانند مادر و فرزند من را فرامی‌گرفت. به‌تدریج و در ماه‌های بعد این علاقه بیشتر و بیشتر شد و من هر زمان که پای دار قالی می‌نشستم، تمام تمرکز، عشق و احساسم را در بافت فرش به کار می‌بردم و بهترین بافت‌های خودم را به عزیزترین افراد خانواده و دوستانم تقدیم می‌کردم. این علاقه به هنر و شاخه‌های آن باعث شد تا در رشته‌هایی همانند جاجیم‌بافی، سفالگری، آبرنگ و کار با چرم نیز دستی بر آتش داشته باشم و آثاری هم خلق کنم که از قضا آثاری زیبا و ماندگار از آب درآمد، حتی مشتری‌هایی برای آثارم پیدا شد و آن‌ها کار‌های هنری من را با قیمت خوبی خریدند، البته سفارشاتی نیز داشتم که به دلیل مشغله تحصیلی، آن پیشنهاد‌ها را نپذیرفتم.
وی می‌افزاید: در سال یازدهم در رشته جاجیم‌بافی استان شرکت کردم و موفق به کسب رتبه اول جاجیم‌بافی
استان شدم.
کسب رتبه اول کشوری بافت فرش
اسماء میرکی در سال دوازدهم برای حضور در رشته فرش‌بافی جشنواره هنر‌های تجسمی که در استان آذربایجان شرقی و شهر تبریز برگزار شد، شرکت کرده و رتبه اول این رقابت‌ها را از آن خود می‌کند.
وی از خاطرات مسابقات بافت فرش در تبریز یادکرده و می‌گوید: در جریان سفر به تبریز راننده وسیله نقلیه ما در راه تصادف کرد و به همین دلیل چندساعتی دیرتر به محل مسابقه رسیدیم. از طرفی استرس تصادف بر من تأثیر گذاشت به طوری که در ابتدای بافت و نشستن پشت دار قالی دچار اشتباه شدم و ترتیب تاروپود‌های قالی را رعایت نمی‌کردم. بعد از چند دقیقه که متوجه این موضوع شدم، با وجودی که وقت زیادی نداشتم، عزم خود را جزم کرده و دوباره شروع به بافت قالی کردم. در کنار من بافنده‌ای از کرمان مشغول به کار بود. او نیز همانند من ابتدای کار را با استرس و اشتباه آغاز کرد، اما از جایی که به اشتباهش پی برد، دیگر به مسابقه ادامه نداد و محل را با ناراحتی ترک کرد، ولی من آمده بودم تا موفق شوم. باوجود همه مشکلاتی که پیش آمده بود نظیر تصادف، تأخیر، استرس، اشتباه در شروع بافت فرش و همچنین حضور بافنده‌های سرشناس فرش از شهر‌هایی همچون تبریز، قم، کاشان، یزد، کرمان و... سرانجام بافت فرش خود را به پایان رسانده و با کسب رتبه اول رقابت‌ها مزد سماجت، تلاش و امیدواری خود را گرفتم و باعث افتخار خانواده و هنرستان محل تحصیلم شدم.
کسب رتبه دوم کشوری جاجیم‌بافی
زینب یوسفی، دارای رتبه دوم کشور در رشته جاجیم‌بافی در خانواده‌ای هنرمند و بافنده فرش به دنیا آمده و از همان کودکی با هنر فرش‌بافی آشنا شده است.
زینب یوسفی با تأیید این مطلب می‌گوید: مادر و عمه‌ام در کار بافت فرش دست‌باف بودند. نشستن بر روی سکویی نه چندان مناسب و شانه‌زدن به تار و پود فرش برای ساعات طولانی، کاری بسیار سخت است و من بار‌ها و بار‌ها شاهد این بودم که چگونه مادرم با دردکمر و پا از پای دار قالی بلند می‌شود. انجام کاری چنین سخت که انسان را از پای درمی‌آورد، فقط با عشق و علاقه ممکن است. روزی که بافت فرش تمام می‌شد، مادرم با نگاه کردن به هنری که آفریده، لبخندی بر لبانش نقش بسته و به من می‌گفت: «بافت فرش هنری است که نسل اندر نسل در خانواده ما وجود داشته و من امیدوارم تو نیز به این هنر اصیل و زیبا علاقه داشته باشی.» در واقع نیز چنین بود و من وقتی لبخند رضایت مادرم را بعد از بافت فرشی زیبا می‌دیدم، به هنر دستان او غبطه می‌خوردم و همین عشق و علاقه باعث شد که در رشته صنایع دستی گرایش بافت فرش دست‌باف ادامه تحصیل بدهم. در سال یازدهم، رتبه دوم مسابقات فرش و جاجیم استان را به دست آوردم.
وی می‌افزاید: در سال دوازدهم (سال تحصیلی ۹۸-۹۷) نیز در رشته بافت جاجیم جشنواره هنر‌های تجسمی تبریز شرکت کرده و رتبه دوم این مسابقات را به دست آوردم.
خاطره ماندگار از بازار فرش تبریز
رتبه دوم کشوری بافت جاجیم در سال دوازدهم، برای شرکت در جشنواره هنر‌های تجسمی، به تبریز می‌رود و دیداری چندساعته از بازار فرش تبریز دارد.
وی در توضیح این مطلب می‌گوید: زمانی که قرار شد برای حضور در مسابقات کشوری فرش هنرستان‌های دخترانه به شهر تبریز برویم، چون قبل از آن وصف بازار فرش تبریز را شنیده بودم، دوست داشتم که حتما بازار تبریز را ببینم. خوشبختانه راننده در سفری چند ساعته ما را به بازار فرش تبریز برد و من برای اولین‌بار بازار پرشکوه فرش‌های دست‌باف تبریزی را از نزدیک دیدم. تنوع و زیبایی رنگ‌ها و نقش‌ها در این بازار به‌قدری بود که چشمان هر بیننده‌ای را خیره می‌کرد. در یکی از مغازه‌ها یکی از پیش‌کسوتان فرش تبریزی را دیدیم که با وجود سن وسال بالای ۸۰ سال، پای دارقالی نشسته و مشغول بافتن بود. دیدار چند ساعته از این بازار خاطره ماندگار و خوشی را در ذهنم به یادگار گذاشت و من هر وقت به یاد آن قالی‌باف پیر تبریزی می‌افتم، آرزو می‌کنم که کاش من هم زنده و سالم بمانم و بتوانم در همان سن وسال بافت فرش‌های نفیس را ادامه بدهم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
