درباره قانون ابطال شناسنامه متوفی

فرزانه عمادی | شهرآرانیوز - از آنجا که شناسنامه هر فرد در حقیقت احراز هویت اوست. قانون تنها به دارنده شناسنامه که سند رسمی هویت وی است، اجازه استفاده از آن را داده است. چنانچه بعد از فوت شخص، بستگان برای ابطال شناسنامه اقدام نکنند و یا از آن استفاده کنند و یا آن را در اختیار اشخاص دیگر قرار دهند از لحاظ قانون مجرم شناخته می‌شوند. قانون در ماده ۲۲ ثبت احوال به صراحت اعلام کرده است بعد از فوت هر شخص، این موضوع باید به یکی از ادارات ثبت احوال کشور اطلاع داده شود. صفیه صلصالی وکیل و کارشناس ارشد حقوق در پاسخ به سؤالات شهروندان مواردی را توضیح داده است که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.

چنانچه در زمان فوت متوفی ارائه شناسنامه وی ممکن نباشد، چه باید کرد؟

در هر صورت باید مدارکی ارائه شود که هویت متوفی را مشخص کند تا اداره ثبت احوال به صدور گواهی فوت اقدام کند.

در صورت مفقود شدن شناسنامه متوفی، ابطال آن چگونه امکان‌پذیر است؟

در واقع بدون شناسنامه هم می‌شود به ثبت فوت اقدام کرد و بعد از ارائه سایر مدارک شناسایی متوفی و صدور گواهی فوت، از طریق دادگاه ابطال شناسنامه را پیگیری کرد. دادگاه به درخواست بستگان متوفی، برای ثبت احوال دستور صادر می‌کند تا برای متوفی شناسنامه المثنی به همراه اطلاعات فوت ایشان صادر شود.

مهلت قانونی برای ثبت واقعه وفات چند روز است؟

فوت شخص باید ظرف ۱۰ روز، به اداره ثبت احوال اعلام شود. روز وفات و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز، جزو این مهلت به حساب نمی‌آید.

در صورتی که فوت در سفر رخ دهد مهلت ارائه شناسنامه برای باطل شدن آن چگونه خواهد بود؟

اگر وفات در هنگام سفر رخ دهد، مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محاسبه خواهد شد. افرادی که خارج از این مهلت قانونی به ثبت واقعه فوت اقدام کنند، علاوه بر جریمه‌های اعلام شده از سوی ثبت احوال، از طرف شورای حل اختلاف نیز مشمول جریمه نقدی می‌شوند.

اهمیت ابطال شناسنامه از نظر قانون چیست؟

باید توجه داشت که فوت افراد آثار حقوقی زیادی در پی دارد که می‌توان به لزوم تعیین تکلیف دارایی متوفی و میزان سهم‌الارث و حقوق وراث اشاره کرد. همچنین شناسنامه و گواهی فوت متوفی از مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت است.

چنانچه وراث متوفی به ثبت واقعه وفات اقدام نکنند، قانون چه مجازاتی را پیش‌بینی کرده است؟

معمولا عدم ابطال شناسنامه متوفی، نشانه‌ای از سوء‌استفاده از این سند را به دنبال خواهد داشت و فردی که از شناسنامه متوفی استفاده می‌کند به حبس از ۹۱ روز تا یک سال و یا پرداخت جریمه نقدی و یا به هر دو محکوم خواهد شد. همچنین اگر فردی خود از شناسنامه متوفی استفاده نکند، اما آن را به فرد دیگری اجاره داده یا بفروشد، باز هم مطابق قانون مجرم محسوب می‌شود.