فرزانه شهامت - اگر در چندروز اخیر تخممرغ خریده باشید، حتی از نوع بدون بستهبندی، غنینشده و بدون مارک، احتمالا شیب افزایشی قیمت آن را متوجه شدهاید.
بررسیهای ما در نقاط مختلف مشهد حکایت از این واقعیت دارد که نرخ هرکیلوگرم تخممرغ معمولی، بین ۲۰۰ تا ۱۶۰۰ تومان بالاتر از نرخ مصوب است. به بیان دیگر در حالی ۸۹۰۰ تومان به عنوان نرخ مصوب تخممرغ برای مصرفکننده تعیین شده است که این محصول پروتئینی تا جایی که بررسی کردیم ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان نیز به فروش میرسد. این مبلغ شاید برای دهکهای درآمدی بالا، پول خرد باشد، اما برای دهکهای پایین، ماجرا حتما تفاوت دارد.
بهقاعده، افزایش یادشده برای تخممرغهای لاکچری ملموستر است و قیمت ۲۵ هزار تومان را برای یک بسته نیز مشاهده کردیم، البته با یک نکته ظریف، بستهبندی این دست تخممرغها کمتر از یک کیلوگرم است و گرانی آن چندان به چشم نمیآید.
افزایش قیمت یادشده در خراسانرضوی با ۲۲۰ واحد تولیدی که حدود ۴۰ درصد از تولید تخممرغشان مازاد بر نیاز استان است، چه توجیهی میتواند داشته باشد؟
گزینههای محتمل
پاسخ نخست افزایش قیمت بنزین است که به گفته ناصر نبیپور، رئیس هیئتمدیره انجمن مرغ تخمگذار، باعث افزایش بین ۲۰ تا ۲۵ درصدی هزینههای حمل ونقل درونشهری شده است. از افزایش یکباره قیمت بنزین چیزی حدود ۲ ماه میگذرد، بنابراین گزینه یادشده در گرانی چند روز اخیر، نمیتواند دخیل باشد.
گزینه محتمل بعدی، دمای هواست. افزایش مصرف تخممرغ، همزمان با کاهش دما، نکته کارشناسی پنهان و پیچیدهای نیست و حتی احتمال نادیده گرفته شدن آن از سوی متولیان تنظیم بازار استان، جای تعجب دارد.
رئیس هیئتمدیره انجمن مرغ تخمگذار استان در گفتگو با شهرآرا، با اشاره به تولید روزانه ۳۳۰ تن تخممرغ در استان، تأکید میکند: میزان مصرف استان روزانه بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ تن است؛ بنابراین هیچ کمبودی در تولید نداریم و میتوانیم افزایش مصرف در استان را تأمین کنیم.
سید حسین موسوینژاد تاریخ آخرین جلسه تنظیم بازار با دستور کار تنظیم قیمت تخممرغ را ۲۰ روز پیش بیان میکند و میگوید: در آن جلسه اعلام کردیم و الان هم تأکید میکنیم برای کاهش فاصله قیمت تولید تا مصرف و کوتاه کردن دست واسطهها، حاضریم تخممرغ را به قیمت درب مرغداری به فروشگاههای زنجیرهای، میدان میوه و ترهبار یا هرجای دیگری که سازمان صنعت، معدن و تجارت صلاح بداند تحویل بدهیم، اما تا این لحظه درخواستی مبنی بر عرضه مستقیم به ما داده نشده است.
سرنوشت تخممرغهای مازاد و شائبه افزایش صادرات به عنوان دلیل گرانی اخیر تخممرغ سؤال دیگری است که او در پاسخ به آن میگوید: از ۲۸ آبانماه تا ۲۰ روز پیش برای تنظیم بازار داخل، صادرات را ممنوع اعلام کردیم. از ۲۰ روز پیش صادرات از سر گرفته شد، اما میزان آن را به یکپنجم قبل، کاهش دادیم. دلیل به صفر نرساندن صادرات این است که نمیخواستیم بازارهای صادراتی در سایر کشورها از بین برود. او به یک داخل گیومه نیز اشاره میکند و میگوید: در حالی برای عرضه مستقیم به نرخ مصوب اعلام آمادگی کردیم که قیمت تمام شدهمان در خراسان رضوی به دلیل دوری از بنادر به عنوان مبدأ بارگیری نهادههای دامی، بیشتر از بقیه استانها و چیزی حدود ۸۱۰۰ تومان است.
پاسخ او روی گزینه دوم یعنی افزایش قیمت تخممرغ به دلیل افزایش مصرف و کمبود تولید خط میکشد.
گزینه سوم ما برای بالاتر بودن نرخ تخممرغ از رقم مصوب افزایش قیمت نهادهها بود که موسوینژاد آن را رد میکند و میگوید: در حال حاضر برای تأمین نهادهها مشکلی نداریم و نرخها، همان رقم مصوب از سوی دولت است.
با این حساب پای گزینههای دیگری به میان میآید، گزینههایی مثل دریافت سود مازاد بر قانون از سوی برخی خردهفروشیها و ناهماهنگیهای مدیریتی. تلاشهایمان برای گفتگو با مدیران سازمان صمت خراسانرضوی تا عصر دیروز به پاسخ منجر نشد.