نگاهی به نقد فیلم‌های «غریب»، «وابل» و «سینما متروپل» + فیلم

به گزارش شهرآرانیوز، محمدعلی صباغی، منتقد سینما، امشب، ۲۴ بهمن، در هفتمین شب از برگزاری جشنواره فیلم فجر در مشهد درباره نقد فیلم غریب اظهار کرد: برعکس سایر فیلم‌ها که کمی از حد و اندازه‌های سازندگان آن کوچک‌تر بود، فیلم غریب کار خوبی از لطیفی، کارگردان آن، به‌شمار می‌آمد. به نظر من این فیلم می‌تواند نمره قبولی دریافت کند.

غریب فیلمی قابل قبول در ژانر دفاع مقدس

وی ادامه داد: این فیلم سیمرغ نگاه ملی را به خود اختصاص داد. جای خالی این موضوع در سینمای دفاع مقدس احساس می‌شد که رابطه بین دفاع از میهن بین نهاد‌های نظامی باید تعریف می‌شد و این فیلم رابطه احساسی و قدرتمند موجود بین سپاه و ارتش را به خوبی نمایش داد.

صباغی جلوه‌های میدانی غریب را نیز ارزشمند توصیف کرد و افزود: با توجه به اینکه این فیلم از جلوه‌های ویژه خوبی برخوردار بود، توانست جایزه سیمرغ را دریافت کند. البته بازیگر زن این فیلم در حد و اندازه دریافت سیمرغ بلورین نبود.

این منتقد سینما خاطرنشان کرد: باید توجه داشت شخصیت‌پردازی شخصیت شهید خیلی شتاب‌زده شکل گرفت. با این حال همه اعتقاد داشتند بابک حمیدیان باید بابت این نقش نامزد دریافت جایزه می‌شد.

وی با بیان اینکه چنین آثاری دارای کارکرد اجتماعی است، گفت: این فیلم حاوی پیام‌هایی است که می‌تواند کارکرد‌های اجتماعی خوبی داشته باشد. جای فیلم‌هایی مثل غریب در سینمای ایران خالی است. کاش آقای لطیفی حوصله بیشتری می‌کرد و به جزئیات بیشتر می‌پرداخت. دیالوگی که در فیلم بسیار جذاب است، آنجاست که می‌گوید «مردم امنیت داشته باشند، ولی عزت نداشته باشند، باز هم حالشان خوب نخواهد بود».  

علی ظفر، پژوهشگر تاریخ نیز درباره این فیلم گفت: به نظر من غریب یکی از فیلم‌های خوب دفاع مقدس بود و تلاش کرد به تاریخ وفادار باشد. همچنین داستان به برخی عناصر و ریزموضوعات خیلی خوب پرداخت.  

وی اضافه کرد: در این فیلم موضوع کوموله و دموکرات به خوبی تبیین و کاملا براساس تاریخ مسائل مربوط به آن روایت شد.

این پژوهشگر تاریخ با بیان اینکه شخصیت شهید بروجردی با واژه مسیح کردستان خارج از شعارزدگی نمایش داده می‌شود، بیان کرد: به عقیده من این فیلم توانست به شخصیت شهید بروجردی وفادار باشد و به خوبی به آن بپردازد. از این منظر کلیدواژه مسیح کردستان در فیلم به خوبی جانمایی شد.

محمد کلاته‌ملایی، منتقد سینما هم با اشاره به اینکه غریب بهترین نامگذاری یک فیلم در این دوره از جشنواره بود، گفت: این فیلم یک انسان غریب می‌سازد و زمانی که فیلم تمام می‌شود، دل بیننده برای شخصیت وی تنگ می‌شود. این فیلم فیلم‌نامه و بازی خوبی دارد، اما کارگردانی برخی جا‌ها خیلی خوب و برخی جا‌ها خیلی بد است.

وی افزود: دوربین هر زمان به شهید می‌رسد، یک متانت نسبت به شخصیت وی دارد؛ شهید می‌نشیند، دوربین می‌نشیند و اگر می‌ایستد، دوربین نیز همان کار را می‌کند. این نشان می‌دهد فیلم‌ساز دوربین را می‌شناسد.

کلاته‌ملایی خاطرنشان کرد: در این فیلم روی صبوری شخصیت شهید بروجردی نیز خیلی تاکید می‌شود. ویژگی‌های انسانی شخصیت بروجردی با موقعیت‌های مختلف نمایش داده می‌شود.

این منتقد سینما با بیان اینکه دوربین تصاویر کلوزآپ زیادی از رئیس کوموله نشان می‌دهد، گفت: این در حالی است که دوربین باید جمع کوموله‌ها را نشان می‌داد، چون در این حالت تنها با یک رئیس روبه‌رو هستیم، اما فاصله مناسب دوربین می‌توانست بیننده را با ایدولوژی کوموله بهتر آشنا کند. دوربین در سکانس‌های جنگی نیز موفق عمل نمی‌کرد.

کلاته‌ملایی ادامه داد: همچنین در فیلم هیچ تصویر کلی از سنندج نشان داده نمی‌شود؛ این در حالی است که بیننده باید در این شهر جنگ را تماشا کند. نماز خواندن شهید پشت اهل تسنن ایجاد یک ذهنیت می‌کند که بیننده نگاه شهید بروجردی را بشناسد.

وی خاطرنشان کرد: در انتهای فیلم که رئیس کوموله دستگیر می‌شود، نما‌های شهید از پایین به بالاست که نماد اقتدار وی است. در طرف مقابل نما‌هایی که از رئیس کوموله گرفته می‌شود، از بالا به پایین است که نمایش مغلوب شدن او است.

وابل کارنامه سازنده‌اش را خراب کرد 

کلاته‌ملایی در بخش دیگری از این نشست در خصوص فیلم وابل عنوان کرد: تورج اصلانی یکی از بهترین فیلمبرداران سینمای ایران است. چه لزومی دارد که وقتی کسی در کاری انقدر خوب است، وارد کاری شود که تخصص آن را ندارد؟

وی اضافه کرد: فیلم عملا توهین‌آمیز است. کدام پدر و مادری فرزند خود را در چمدان می‌کند و به عروسی می‌برد؟ برخی نما‌ها نیز ایراد فنی دارد و جای تحلیل نمی‌گذارد.

صباغی نیز در این‌باره عنوان کرد: از آنجایی که هر کس علاقه دارد تولیدات متفاوت داشته باشد، تورج اصلانی نیز گویی علاقه داشته کارنامه خویش را خراب کند.

وی تصریح کرد: وی اصلا فیلم‌ساز خوبی نیست و اثر او کند و ضعیف بود.

سینما متروپل شایسته دریافت سیمرغ بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر امسال نبود 

صباغی درباره فیلم سینما متروپل نیز اظهار کرد:‌ای کاش نام این فیلم متروپل  می‌بود. این فیلم یک فانتزی نو و متفاوتی را از سینمای دفاع مقدس به نمایش گذاشت. به عقیده من سوای بهترین فیلم شدنش، نگاه متفاوتی بود.

این منتقد سینما با بیان اینکه این فیلمبرداری نیز موفق به کسب سیمرغ شد، خاطرنشان کرد: فیلمبرداری در حد یک شاهکار بود و تقریبا می‌توان گفت یک قاب‌بندی روان و در اختیار فیلم را شاهد بودیم.

وی افزود: به طور کلی این فیلم به لحاظ فنی خیلی خوب بود، اما در بخش بازی‌ها می‌توانست بهتر از این عمل کند. برخی جا‌ها یک کمدی نرم و تلخ خاصی نسبت به برخی عقیده‌ها در این فیلم مشاهده می‌شد. با این حال آیا کارگردان با همه ابزار سینما به عنوان یک اثر سینمایی توانست مخاطب را درگیر کند که بعدا تلخی اتفاقات حصر آبادان را با گوشت و پوست خود حس کند؟ حس من این است که در این زمینه خیلی موفق نبود.

ظفر با طرح این سوال که چرا فیلم‌هایی که در مورد مردم آبادان و جنگ ساخته می‌شود، همیشه مردم آن خطه در حال استفاده از ساز و دهل و... نمایش می‌دهد، گفت: مشکلی که آبادانی‌ها بعضا آن را مطرح می‌کنند، این است که چرا خرمشهر تنها نماد مقاومت دانسته می‌شود؟ چرا در آثار سینمایی تنها مردم خرمشهر هستند که از تمام زندگی‌شان می‌زنند تا خاک حفظ شود؟ به نظر من این نگاه درستی نیست.  

وی افزود: این فیلم حتی در نمایش کلاه‌سبز‌های ارتش، آنان را ضعیف نشان می‌دهد و نسبت به به مردم آبادان کم‌لطفی دارد. اینکه این اثر چه پیام سیاسی دارد، جای سوال دارد. کاش برخی اوقات کسانی که در این حوزه قرار است فیلم بسازند، وارد حوزه‌های دیگر مانند مقاومت آبادان نیز بشوند؛ همانطور که امسال به موضوع کردستان خیلی خوب پرداخته شد.  

کلاته‌ملایی نیز با بیان اینکه ملاک اهدای سیمرغ بهترین فیلم به سینما متروپل ارزش‌های سینمایی نبوده، اظهار کرد: فیلم تا دقیقه ۸۰ با فنون سینمایی بیننده را پیش می‌برد و سپس سراغ جنگ می‌رود. در واقع شاهد یک فیلم دوپاره هستیم که به سوژه‌های خود نمی‌تواند به خوبی بپردازد. در هیچکدام هم موفق نبود.  

وی ادامه داد: اگر سینما متروپل این ۲ مسیر را با هم جلو می‌برد، آن زمان فیلم می‌توانست کارکرد پیدا کند. آن زمان بود که متروپل معنا پیدا می‌کرد. این فیلم به جای نمایش خیلی مسائل دیالوگ‌ها را جایگزین می‌کند.  

این منتقد سینما تصریح کرد: این فیلم در رابطه ساختن بین شخصیت‌ها نیز خیلی بد عمل می‌کند و اصلا موفق نیست. برخی سکانس‌ها نیز اضافه است و بدون تاثیری در اثر ندارد.

کلاته‌ملایی با بیان اینکه در انتهای فیلم نیز خیلی جا‌ها امکان پایان اثر وجود داشت، گفت: پایان سینما متروپل خیلی کش‌دار است. به نظر من این فیلم در حد دریافت سیمرغ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی نبود و این موضوع نشان می‌دهد که فرای نگاه هنری نگاه‌های دیگری هم در اهدای جوایز سینمایی موثر است.