رشد تولید دام برپایه حجم وسیع زایشها، یکی از دلایل مهمی است که باعث شده است امروز بازارهای عرضه دام زنده، شلوغتر از سایر روزهای سال باشد. بارندگیهای زمستانه که با آغاز فصل بهار، پیراهن سبز بر تن مراتع مشهد کرد و لبخند بر لبان دامداران مشهدی نشاند، همچنین موجب شد برههای زمستانه بهتر پروار شوند و اکنون، چشم امید مردم به بازار دوخته شده است تا کاهش قیمت دام زنده بهعنوان محصول این فراوانی، خروجی دلپذیری در کاهش قیمت گوشت قرمز باشد.
فرض کنید مثلا یک خانواده مشهدی ۸ میلیون تومان برای خرید یک بره متوسط بپردازد تا پس از ذبح، نیاز خود را به گوشت آن تأمین کند. در این شرایط، گوشت لاشه میتواند از ۵۲ درصد وزن بره به ازای حالت استاندارد تا ۴۲ و حتی ۳۸ درصد وزن بره متفاوت باشد و بر این اساس، بدیهی است که معیار سود خانواده را میزان گوشت لاشه تعیین خواهد کرد.
اینجاست که سخن از «عوامل جانبی» به میان میآید؛ یعنی آن دسته از پیامدهایی که در سایه آن، شکاف میان کاهش قیمت دام زنده و گوشت قرمز بازار با افزایش سود حلقههای واسط به طور کامل جبران میشود و شرایطی رقم میخورد که دام سبک در بازار دام زنده ارزان شود، اما قیمت گوشت قرمز همچنان نجومی باقی بماند.
مجید مهدوی، رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی، در تشریح جزئیات تأثیر این عوامل جانبی میگوید: طبق سنت بازار، دام سبک را وقتی امانت فروش از دامدار تحویل میگیرد و برای فروش راهی بازار میکند، نیازمند صرف هزینههایی است که اسکناسهای آن در حوزه حمل ونقل و کشتار خرج میشود. در این میان، بسیار احتمال دارد که حلقههای واسطه به دنبال سود بیشتر باشند و در این وضعیت، افت قیمت دام زنده در بازار محسوس نباشد.
برای بیشتر تولیدکنندگان گوشت که دامهای مولدشان در فصل زمستان زادوولد کرده اند، اردیبهشت مقارن با فرارسیدن موعد جهنمی چکهایی است که برای تأمین علوفه، خوراک و کنستانتره موردنیاز دام هایشان کشیده اند. اینجاست که حاکمیت میتواند منجی دامداران باشد و با اجرای طرحی موسوم به «تولید قراردادی»، با تولیدکنندگان گوشت وارد تعاملی شود که هر دو طرف آن، برنده خواهند بود.
طرح تولید قراردادی به عنوان یک ابتکار مرسوم در کشورهای توسعه یافته به شیوهای از سیاست گذاری و اجرا اطلاق میشود که در آن دولت ها، دامداران را مخاطب قرار میدهند تا در ازای تأمین پشتوانه مالی موردنیاز آنها برای خریداری خوراک دام، وجه مابه ازا را به صورت نقدی یا حتی به واحد کیلوگرم گوشت قرمز پرداخت کنند. در این شرایط، بدیهی است که هم دامداران به خوراک موردنیاز دام هایشان دسترسی دارند و هم دولت میتواند از وارد شدن دام مولد به چرخه تولید گوشت، جلوگیری و روند ثبات قیمت را در بازار تثبیت کند.
مجید مهدوی، رئیس اتحادیه دامداران خراسان رضوی، میافزاید: اگر دولت میخواهد از دامداران حمایت کند، اکنون بهترین زمان است؛ زیرا اصلیترین پشتوانه برای تولید با تأمین نقدینگی فراهم میشود؛ البته امید زیادی به مسئولان استانی نداریم؛ زیرا نظام سیاست گذاری کشور امروز همه اختیارات را بر تهران متمرکز کرده است و هر طرح حمایتی از تولیدکنندگان گوشت، به تصمیم گیری مدیران دولتی مشروط است.
کاهش قیمت هرکیلو گوشت گوسفندی در هفته اخیر از ۳۶۰ به ۳۳۰ هزار تومان، نشانه امیدوارکنندهای از کاهش قیمت گوشت در بازار است که به گفته محمد میری دیسفانی، رئیس جهادکشاورزی مشهد، این روند در روزهای آینده هم ادامه خواهد داشت. وی به شهرآرا گفت: اگرچه میان قیمت دام زنده با گوشت قرمز بازار، ارتباط مستقیمی وجود دارد و با ارزان شدن دام زنده به ازای هرکیلو ۱۵ هزار تومان، سیر نزولی قیمت گوشت قرمز هم در بازار آغاز شده است، عوامل دیگری نیز در این حوزه دخیل هستند که باید به آنها هم توجه شود؛ به طور مثال در لاشه گوسفند، بخش گوشت و بخش آلایش بر یکدیگر تأثیرگذار هستند و این موضوع را در روزهای اخیر به وضوح شاهد بوده ایم. در این باره، اگرچه قیمت دام زنده کاهش پیدا کرده است، به دلیل تعطیلی رستوران ها، مصرف قلوه گاه، راسته و شیشلیک گوسفند نیز کمتر شده و درنتیجه، کاهش قیمت گوشت قرمز را تحت تأثیر قرار داده است.
به گفته وی، چشم انداز افت محسوس قیمت گوشت قرمز در بازار تا ۱۰ روز آینده تعریف شده است و با این حساب، میتوان ۱۰ روز به بازار فرصت داد تا نخستین نشانههای کاهش قیمت گوشت قرمز را آشکار کند.