نگاه تاریخمند به مفاهیم و مقولههای انسانی کمک میکند تا تحولات آنها را در یک تصویر ببینیم و بتوانیم بیشتر درباره آن تأمل داشته باشیم. برخی مفاهیم انسانی فقط در آینه تاریخ است که قابلیت بازیابی دارند و میتوانند نیروی حداکثری خود را در خدمت اجتماع بیاورند. مادری و دختری از همین سنخ است.
مادری و دختری چرخه زمانی بی وقفهای به درازای تاریخ این مرز و بوم دارد که مقوم مفهوم مادری و دختری است؛ اما کمتر به آن پرداخته شده است.
اگر این تجربههای پیشین را در آینه تاریخ ضرب کنیم و مفهوم مادری و دختری را در تاریخ اجتماعی ایرانمان بیابیم و قطعه قطعه کنار هم بگذاریم، تصویر دقیق تری از فرهنگ و اجتماعمان به دست خواهیم آورد و ظرفیت مضاعفی در برابر بدخواهان نهاد خانواده ایرانی اسلامی برای مقابله به دست خواهیم آورد؛ چه آنکه مادر و دختر همواره مقوم یک همسر یا پدر بوده اند و به خانواده معنا بخشیده اند.
اگر مقام مادری و نقش دختری، توسط جامعه به خوبی درک شود، عطوفت اجتماعی مضاعف میشود، همدلی گستردهتر میشود و حفظ حریمها توسعه پیدا میکند؛ ولی اگر مقام مادری و نقش دختری میان برخوردهای سلیقهای افراطی و تفریطی خود را گم کند، بنیان جامعه با خطر نابودی رو به رو خواهد شد.
اگر مادری و دختری در آینه تاریخ بازخوانی شود، مادرِ دختر آفرین امروز، مربی بهتر و اثرگذارتری برای دخترِ مادری آفرین فردا خواهد بود؛ چه آنکه تاریخ دیروز و امروز و فردای ملتها به دست مادران و دختران هر سرزمین سینه به سینه منتقل شده و میشود.
این روزها که به نام روز دختر گرامی داشته میشود یا روزهایی که مقام مادر پاسداشت میشود، در حافظه تاریخی ما نسبت به مقوله مادری و دختری اثرگذارند؛ هر چند نسبت به آن التفات کافی هم نداشته باشیم، اما ناخودآگاه بر درک ما از مادر و دختر و احترامی که به مقام مادری و نقش دختری میگذاریم، تأثیر میگذارد.
پاسداشت مقام دختر در جامعه ما باید بتواند جریان جنایت کار غربی نسبت به مقام زن را اولا رسوا کند و ثانیا جریان تکریم مقام زن در کشورهای مسلمان را با یکدیگر متحد کند تا افق تمدنی تاریخ مادری و دختری رقم بخورد.