لاریجانی: کلان‌ترین جهت‌گیری کشور با بیانیه گام دوم انقلاب /در انقلاب اسلامی امید به تحول بود که باعث پیروزی شد

علی لاریجانی روز چهارشنبه، شانزدهم بهمن ماه، در همایش گام دوم انقلاب که در سالن همایش‌های مرکز پژوهش‌های صدا و سیما برگزار شد افزود: از دانشگاه امام حسین (ع) و مسوولان آن و سپاه پاسداران تشکر می‌کنم که به بیانیه گام دوم که موضوع مهمی است توجه دارند و بحث آن را در کشور باز کردند.
وی افزود: بیانیه گام دوم جزء اسناد استثنایی کشور و بسیار مهم از چند جهت است. اولا پس از دوره چهل ساله انقلاب این بیانیه تنظیم شده است و چهل سالگی معمولا سال پختگی هم برای فرد و هم برای جامعه است و تجربیات بسیار غنی پشت این مساله وجود دارد. این نکته بسیار مهم است که از تجربیات  حاصل شده در این چهل سال در این منظومه آماده است.  
لاریجانی ادامه داد: این بیانیه توسط شخصی تنظیم شده است که خودش استوانه‌های انقلاب چه قبل از پیروزی و چه بعد از پیروزی انقلاب است. قبل از پیروزی انقلاب یک شخصیت مبارز و تاثیرگذار در انقلاب بوده اند و بعد از انقلاب در همه جریان‌های انقلابی کشور حضور داشتند و مدت مدیدی مسوولیت اجرایی کشور را داشتند بنابراین تسلط بر همه زوایا کشور را دارند.

به خصوص سه دهه رهبری کشور در جمهوری اسلامی این تسلط ایشان را  در همه ابعاد مختلف کشور حاصل کرده است لذت نتیجه این همه تلاش قبل از انقلاب و بعد از انقلاب عصاره آن در این بیانیه آمده است که خیلی اهمیت دارد.  
رییس مجلس گفت: نکته سوم جهت‌گیری کلانترین کشور را مدنظر قرار داده است، مسائل مختلفی در کشور است که در این بیانیه جهت‌گیری کلان را مورد توجه قرار داده است.  

نکته چهارم که شمول به همه جوانب دارد یعنی هم حکمرانان مورد توجه است و هم همه مردم. در واقع یک مسوولیت همه جانبه در آن دیده شده است و در بخش‌های مختلف هم نکاتی که گفته شده خیلی همه جانبه است.  

وی گفت: این بیانیه خیلی خیرخواهانه است. زمانی که این بیانیه را مطالعه می‌کنید واقعا خیرخواهانه است. به نظر من منظومه حکمت انقلاب اسلامی در این بیانیه تنظیم شده است. اگر کسی با دقت همه ابعاد آن را مطالعه کند و دستی در انقلاب داشته باشد این حس را پیدا می‌کند، منظومه حکمت انقلاب اسلامی در بیانیه دوم تدوین شده است و کار را برای حکمرانان و مردم سهل کرده است.
لاریجانی افزود: نکته بعدی این است که خطاب بیانیه هم حاکمیت و هم مردم است، اما محور آن جوانان است. در جلساتی که با رهبری در مورد گام دوم صحبت کردم می‌دانم ایشان نقطه ثقل این بیانیه را جوانان می‌دانند و تحول را هم از اینجا منشا تاثیر می‌دانند؛ بنابراین هر کاوشی بخواهیم انجام دهیم بدانیم آن کسی که نگارنده این حکمت است توجه اصلی آن به تحولی است که باید جوانان در کشور ایجاد کنند که زمینه آن باید برای جوانان فراهم شود.
رییس مجلس ادامه داد: جوانان انگیزه کافی در این امر دارند هم در حوزه مدنی و هم در حوزه حکمرانی. در حوزه مدنی بهترین نیرویی که می‌تواند نقش آفرینی کنند جوانان هستند.

در عصر انقلاب اسلامی هم همین بود. درست است که همه توده مردم بودند، اما نقش آفرینان جوانان بودند. این گام دوم که نفس و جان جدیدی به انقلاب می‌خواهد بدهد باز هم باید محور آن جوانان باشند، چون انگیزه کافی برای تحول را دارند.

لاریجانی در ادامه گفت: تجربه گذشته نشان می‌دهد که از پیروزی انقلاب که انقلاب شکل گرفت جوانان نقش اصلی در ساماندهی حکومت را داشتند.

نسل اول و بعدی را ببینید، افراد جوانی بودند که شجاعانه وارد میدان می‌شدند که یک صحنه آن جنگ تحمیلی بود که اگر این سیل خروشان جوانان به جنگ وارد نمی‌شد جنگ به سرانجام نمی‌رسید، این صحنه گردانی جوانان به امور بود بنابراین برداشت من این است که امام راحل تمرکز اصلی روی جوانان است.  
وی افزود: باید توجه که چگونه می‌توان جوانان را آماده کرد که همه در صحنه مدنی و هم در صحنه حکمرانی نقش آفرینی داشته باشند که البته این کار نیاز به مطالعه دارد. به خصوص در زمینه حکمرانی ملزوماتی دارد که چگونه از تجربیات گذشته استفاده شود و در حوزه مدنی هم نیاز به ساختار‌هایی دارد.

رییس مجلس ادامه داد: اگر ما گمشده اصلی نظام‌نامه حکمت را دقیق فهم کنیم پیرامون آن مسائل را طراحی کنیم. البته رهبری یک توصیه پایه‌ای دارند که فوق العاده اهمیت دارد. ایشان می‌گویند که ترس و ناامیدی را از خود و دیگران برانید که نخستین و ریشه‌ای‌ترین امر در جهاد فعلی ما است.  

وی با تاکید بر این که این موضوع از مهم است گفت: اگر هر تحولی بخواهد در کشور رخ دهد در یک فضای امیدوارکننده امکانپذیر است. وقتی فضا یاس آلوده باشد حرکتی ایجاد نمی‌شود. در انقلاب اسلامی هم امید به تحول بود که باعث پیروزی شد. اگر این امید نبود و برخی جریان‌های سیاسی هم امیدکش بودند آن زمان نمی‌توانستیم این تحول را ایجاد کنیم که امام این روحیه امیدواری را ایجاد می‌کرد.

وی گفت: اگر ما بخواهیم تحول بنیادی ایجاد کنیم این نکته بسیار کانونی رهبری به آن تاکید دارند که جوانان هستند. اگر هم به صحنه اجتماع و بین الملل توجه کنید ملاحظه می‌کنید آن چیزی که آمریکایی‌ها روی آن تمرکز کردند ایجاد یاس و ناامیدی و شکاف در بین مردم و حاکمیت است که می‌گویند اوضاع خوب نیست و نمی‌شود به نتیجه رسید راه‌ها غلط بوده است. این شیوه و شگردی است که امروز دنبال می‌کنند. البته ایشان اشاراتی در این بیانیه دارند که چه شیوه‌هایی را دارند به کار می‌برند.

لاریجانی افزود: این نکته و توصیه برای کشور بسیار پایه‌ای است که فضای کشور باید فضای حرکت به سوی یک هدف متعالی باشد. امید به تحول وجود داشته باشد که البته رسانه‌ها هم در این قضیه نقش زیادی دارند.
وی ادامه داد: مسئله مهم دیگر این است که نظام جمهوری اسلامی همیشه محتاج یک حرکت انقلابی است و باید این دو گزاره مهم برای ما حلاجی شود.  
لاریجانی در تبیین علت آنکه انقلاب اسلامی باید ادامه پیدا کند، اظهار داشت: باید به این سوال به درستی پاسخ داده شود. درست است که نظام جمهوری اسلامی متولد انقلاب اسلامی، اما ساختار نظام هم باید مورد توجه قرار گیرد.

 

نظام متشکل از مقام معظم رهبری، قوای سه گانه و تشکیلات نظامی و امنیتی است که انقلاب اسلامی به این نظام جمهوری اسلامی محتوا می‌دهد و اگر تأکید مقام معظم رهبری بر این است که انقلاب اسلامی تداوم و حیات داشته باشد و نظام جمهوری اسلامی همیشه محتاج انقلاب است، به این دلیل است که فرم و محتوا باید در کنار هم مورد توجه قرار گیرند به همین دلیل باید انقلاب زنده بماند.  
رییس مجلس شورای اسلامی یادآور شد: مرحوم شهید مطهری زمانی که درباره نهضت اسلامی صحبت می‌کرد، می‌گفت یک بحث درباره پیروزی انقلاب اسلامی مطرح است و یک بحث مهم‌تر آن است که چگونه انقلاب اسلامی تداوم پیدا کند. زنده بودن حرکت انقلابی، حیات دهنده مستمر نظام جمهوری اسلامی ایران است و بدون انقلاب اسلامی نظام جمهوری اسلامی نمی‌توان زنده بماند و این مسئله باید کاملاً برای ما جا افتاده باشد و نباید از آن به سادگی پرش کرد.  
وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری روی اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی هم تأکید بسیار زیادی دارند، خاطرنشان کرد: باز هم این سوال مطرح است که چرا اصول نظام انقلاب اسلامی همیشه جاودانه است و باید به آن پاسخ داده شود.  
لاریجانی افزود: انقلاب‌ها رخ می‌دهند و در آن‌ها تجدیدنظر می‌شود. ما باید در اینجا به ماهیت انقلاب اسلامی توجه ویژه کنیم چراکه انقلاب اسلامی ما ماهیت خاص خودش را دارد و انقلاب ما مثل انقلاب صنعتی اروپا یا حتی انقلاب شوروی نیست و با آن‌ها تفاوت دارد و هر کدام از این انقلاب‌ها یک ماهیت و یک گمشده‌ای دارد.  

 

رییس مجلس شورای اسلامی گفت: انقلاب اسلامی ما درست است که شمول دارد و مسائل مختلفی، چون اجتماع، سیاست و فرهنگ را هم در بر می‌گیرد، اما دغدغه اصلی آن ارزش‌های انقلاب اسلامی است.

 

وی در ادامه گفت: مساله فطرت یک موضوع بسیار مهم در کاوش های نظری اسلامی است . مرحوم شهید مطهری تاکید دارند که عرصه های مختلف معرفتی بشر اگر نظر تفکر دینی به آن توجه شود مبتنی بر فطرت است که ما کمتر روی آن کار کردیم و ایشان هم ذکر می کنند که صاحب نظران ما کمتر به این موضوع توجه کرده‌اند.
لاریجانی با بیان این که در بیانیه گام دوم به مردمسالاری دینی تاکید شده است گفت: مردمسالاری دینی یک بخش مهم از خواست انقلاب و یک نقطه اوج بود.

اگر ما حس کمالجویی را امری فطری بدانیم باید قبول کنیم که این کمال در حوزه سیاست وجود دارد یعنی افراد می خواهند در این زمینه رشد داشته باشند. مردمسالاری از درون این نظریه در می آید.
رییس مجلس افزود: مردمسالاری مانند نظام های غربی نیست که بگوییم مدل های مختلفی است هرکسی یک رای دارد. مردمسالاری این است که انسانها دارای استعداد کمال جویی هستند که بخشی از آن مربوط به حوزه سیاست است که در این جهت باید زمینه رشد فراهم شود. 
وی با طرح این سوال که چگونه باید زمینه رشد فراهم شود گفت: همه باید در عرصه سیاست حضور داشته باشند. این که یک نظام الیگارشی وجود داشته باشد این استعداد سیاست و کمالجویی را در این زمینه می کشد بنابراین اگر از مردمسالاری دینی صحبت می کنیم از متن تفکر دینی برخاسته است. مردمسالاری دینی در راه طی شده مسیرهای فراز و فرودی داشته است اما باید دید که چگونه می شود آن را تقویت کرد. 

لاریجانی گفت: یکی از موضوعات مهم در مردمسالاری دینی این است که نظام های مدنی لازم برای آن بوجود بیاید. در ابتدای پیروزی انقلاب که مرحوم شهید بهشتی و علمای صدر انقلاب اسلامی مثل حضرت آیت الله خامنه ای مساله حزب جمهوری اسلامی را پایه گذاری کردند یک فکر کاملا دقیقی بود. مردمسالاری دینی بدون ساختار و تشکیلات مدنی یک حالت خام پیدا می کند و عوارضی دارد که طی سالهای گذشته برخی عوارض آن را دیدیم.

وی افزود: هیجانات سیاسی بر عقلانیت سیاسی غلبه پیدا می‌کند  و این اشکال است. اگر بخواهد عقلانیت سیاسی بر مردمسالاری دینی تقویت شود تشکیلات مدنی نیاز دارد.

حوادثی رخ داد که این ساختار حزب جمهوری اسلامی دچار مشکل شد ولی به نظرم پایه‌گذاری آن درست بود. ما این فرق را داریم که نظام های حزبی ما نظام های مکتبی باید باشند و موید این تفکر باشند. این وجه را باید تقویت کرد یا حداقل روی آن کاوش شود.
رییس مجلس ادامه داد: البته بعضی‌ها معتقدند که نظام حزبی در جامعه نیاز نیست. این از آن بحث هایی است که برای همه نخبگان کشور باید روشن شود که آیا می شود مردمسالاری دینی بدون تشکل های مدنی داشت یا خیر؟ و اگر داشتیم عوارض آن چیست؟
وی گفت: من برداشتم این است که عوارضی پیدا می‌کنیم که این عوارض زمینه را برای پرش‌هایی در گام دوم ایجاد نمی‌کند باید عقلانیت سیاسی حاکم باشد ولی این در ظرف تشکل‌های مدنی رخ می‌دهد.