بهترین راه پیشگیری از ایدز، درمان مبتلایان است

به گزارش شهرآرانیوز، دکتر «زهرا نهبندانی»، رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، معتقد است بهترین راه پیشگیری از انتشار ایدز، درمان مبتلایان به این ویروس است. مهم‌ترین فعالیت‌های ما در حوزه جلوگیری از انتشار بیماری نیز در ارتباط با شناسایی افراد مبتلا به ایدز و ارائه خدمات درمانی، پشتیبانی و حمایتی به آن هاست.

مادر مبتلا به ایدز می‌تواند فرزند سالم به دنیا بیاورد

نهبندانی خاطرنشان می‌کند: استفاده از درمان مناسب در فاصله سه تا شش ماه موجب کاهش درخورتوجه میزان ویروس در بدن مبتلایان می‌شود و فرد به جایی می‌رسد که عملا قابلیت انتقال ویروس را ندارد. البته این درمان (شبیه درمان بیماری‌هایی نظیر دیابت) دائمی است و باید به صورت پیوسته دنبال شود. درگذشته باید منتظر می‌شدیم علائم بیماری پس از گذراندن دوره ده ساله در فرد مبتلا ظاهر شود و پس از تضعیف مقاومت بدنی، دارو در اختیار او قرار می‌گرفت؛ اما اکنون از هر زمان که تشخیص داده شود ویروس در بدن فرد وجود دارد، درمان او آغاز‌ می‌شود. دارو و میزان مورد نیاز آن نیز تقریبا در مراحل مختلف تشخیص، اعم از حالت نهفته یا حالت ظهور بیماری یکسان است و امکان دارد در مورد نیاز آن برای افرادی که بیماری در آن‌ها ظاهر شده است، کمی متفاوت باشد.

نهبندانی تأکید می‌کند: حتی مادر اچ آی وی مثبت هم با مصرف دارو و عمل به توصیه‌های درمانی و مشاوره‌ای می‌تواند فرزند سالم به دنیا بیاورد و حتی نیازی به انجام سزارین هم برای تولد فرزند خود نداشته باشد.

به «اچ آی وی مثبت» برچسب نزنیم

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد تأکید می‌کند: باید دقت کنیم که انگ و برچسب را از بیماری برداریم و رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند نقش آفرین باشند. باید به گونه‌ای رفتار کنیم که هرکس به هر دلیل در معرض ابتلا به بیماری قرار گرفته است، به صورت داوطلبانه به مراکز درمانی مراجعه کند و آزمایش بدهد و در صورت اطمینان از ابتلا به ویروس، درمان خود را آغاز کند. با این کار، بیمار نه تنها به خود کمک می‌کند، بلکه مانع انتشار بیشتر بیماری در جامعه نیز می‌شود. بیمار نباید به گونه‌ای تحت فشار روانی قرار بگیرد که بیماری خود را کتمان کند. چون در این صورت، علاوه بر احتمال آلوده شدن دیگران توسط او، باعث می‌شود از درمان هم بی اطلاع بماند.

او می‌افزاید: موارد زیادی پیش می‌آید که وجود ویروس در بدن فرد مشخص می‌شود و پس از آن او را گم می‌کنیم؛ چون فرد از بیم انگ و برچسب بیماری، اخراج شدن از محل کار، طرد شدن و انگشت نما شدن در خانواده و محیط‌های روزانه و حتی تصوراتی از قبیل زندانی شدن به دلیل بیماری، سعی می‌کند خود را پنهان کند و برای درمان خود نیز اقدامی انجام ندهد.

بیمار ایدز مثبت باید شناسایی شود و با مشاوره، برای او اعتمادسازی صورت بگیرد؛ پس از آن دارو در اختیارش قرار بگیرد و با کاهش میزان ویروس در بدن او، احتمال انتقال بیماری توسط او به حداقل برسد و افرادی نظیر همسر او هم که با او مرتبط هستند، در جریان باشند و آموزش‌های لازم را درباره راه‌های انتقال فرا بگیرند و حتی در صورت لزوم، آن‌ها نیز مورد آزمایش قرار بگیرند. به این صورت می‌توان چرخه انتقال بیماری را قطع و آن را محدود کرد.

نهبندانی در ادامه می‌گوید: در سال‌های گذشته، انتقال ویروس توسط بیمارانی که از طریق تزریق مبتلا می‌شدند، بیشتر کنترل پذیر بود؛ چون حتی برخی از مشخصه‌های ظاهری کمک می‌کرد مبتلایان به بیماری، زودتر شناسایی شوند و نیازی نبود که دوره ده ساله نهفتگی بیماری هم طی شود و دسترسی به این بیماران هم با سهولت بیشتری انجام می‌شد.

اما درباره انتقال بیماری از طریق جنسی که در سال‌های اخیر افزایش بیشتری پیدا کرده است، این گونه نیست. انتقال ویروس از طریق روابط جنسی، معمولا بروز پیدا نمی‌کند و ممکن است در مواردی از قبیل بارداری و ابتلا به یک بیماری آمیزشی و در نهایت مراجعه فرد مبتلا به مراکز درمانی، بیماری تشخیص داده شود. متأسفانه به دلیل بروز برخی رفتار‌های جنسی، به نظر می‌رسد تاحدودی کنترل بیماری نیز از اختیار سیستم درمانی خارج شده است.

تشخیص قطعی ایدز به ۳ ماه زمان نیاز دارد

نهبندانی در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: تشخیص قطعی و دقیق مبتلا شدن یا نشدن شخص به بیماری از طریق آزمایش، به یک دوره زمانی نودروزه احتیاج دارد. به این صورت که فردی که به هر دلیل در معرض ابتلا به بیماری قرار می‌گیرد و برای آزمایش اقدام می‌کند، ممکن است در مدت بیست دقیقه مثبت بودن ابتلای او مشخص شود؛ اما اگر نتیجه آزمایش او منفی شود، باید ارتباط خود را تا زمان قطعی شدن مبتلا شدن یا نشدن به بیماری، با مراکز درمانی حفظ کند و در ضمن از آموزش‌های مراکز مشاوره در این مدت استفاده کند تا قطعا مشخص شود که ویروس در بدن او وجود دارد یا نه.

او می‌افزاید: به نظر می‌رسد ترس از ایدز و نگاه مبتلایان، نسبت به گذشته تغییر کرده است، اما سرعت آن کند است و رسانه در این زمینه می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد. جامعه باید به همان میزان که از ابتلا به بیماری واهمه دارد، از انگ و برچسب زدن به مبتلایان هم جلوگیری کند تا سرعت کنترل بیماری افزایش یابد. ترساندن جامعه از ابتلا به بیماری، شاید در کوتاه مدت مؤثر باشد، اما در کل، بیشتر تأثیر عکس دارد.

هزینه‌های درمانی، بسیار بالا، ولی رایگان

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان می‌کند: هزینه‌های درمان مبتلایان به اچ آی وی بسیار بالاست. ولی درمان رایگان است و نیازی به استفاده از بیمه هم ندارد. همه افراد ساکن در کشور و نیز مهاجرانی که در کشور ساکن هستند، از همین خدمات رایگان استفاده می‌کنند.

او می‌افزاید: اتفاقا یکی از مشکلات درمانی ما هم همین درمان رایگان بود؛ چون این درمان در دیگر کشور‌ها رایگان نیست. گردشگرانی بودند که در جریان سفر به ایران، ابتلای آن‌ها به بیماری در آزمایشگاه‌های ما ثابت می‌شد و‌ می‌خواستند از این خدمات رایگان استفاده کنند. حتی افرادی بودند که به دلیل اطلاع از رایگان بودن این خدمات، به ایران سفر می‌کردند؛ لذا بنا شد که امور درمانی این افراد در داخل کشور پذیرفته نشود و در صورت مشخص شدن ابتلای این افراد به بیماری، آن‌ها را با ارسال نامه به کشور متبوع خودشان معرفی کنیم تا تحت درمان قرار بگیرند.

نهبندانی تأکید می‌کند: تست ابتلا به ایدز هم رایگان است. این آزمایش فقط با یک قطره خون و بدون اخذ مشخصات هویتی انجام پذیر است. همه شرایط مهیاست تا افرادی که در معرض بیماری قرار گرفته اند، بدون الزام و اجبار بیماری را درمان کنند و به خود و جامعه کمک کنند.

او در ادامه می‌گوید: در مشهد و سایر شهرستان‌های استان، این خدمات در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و عفونی انجام می‌گیرد. در شهر مشهد نیز در نقاط مختلف شهر هفت مرکز به ارائه این خدمات اختصاص داده شده است. باید شرایط را به گونه‌ای مهیا کنیم که با شناسایی و درمان مبتلایان، چرخه انتقال بیماری را قطع کنیم.

ابتلا به  ایدز از نگاه آمار

بر اساس داده‌های ثبت شده در نرم افزار مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری تا شش ماه اول ۱۴۰۲، برآورد شده است که حدود ۲ هزارو۷۰۰ مبتلا به ایدز در مناطق زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد زندگی می‌کنند و ۳۴۵ نفر تحت درمان هستند.

درباره نحوه ابتلا به بیماری نیز بر اساس اظهارات مبتلایان، اعتیاد تزریقی ۵۱ درصد، آمیزشی ۳۴ درصد، انتقال مادر به کودک ۲.۸درصد، نامشخص ۱۲.۲ درصد و انتقال از طریق خون و فراورده‌های خونی صفر درصد گزارش شده است. ضمنا بر اساس موارد جدید شناسایی شده طی شش ماه اول سال ۱۴۰۲، اعتیاد تزریقی ۶ درصد، روابط جنسی ۵۴ درصد، موارد نامشخص ۴۰ درصد و انتقال از مادر به کودک و خون و فراورده‌های خونی صفر درصد مبتلایان را در بر می‌گیرد.