مسکن یک نهاد است نه صرفا یک سازه

به گزارش شهرآرانیوز، اگر از قدیمی تر‌ها هم بپرسید خوردن یک لقمه نان خشک زیر سقفی که مالک آن هستید را مهم‌تر از آفتابه و لگن هزار دستی می‌دانند که صاحبش نتواند نیاز‌های اساسی خانواده را تامین کند. در واقع آنچه از گذشته مهم بوده و این روز‌ها تبدیل به مهم‌ترین شده، داشتن یک سقف برای زندگی و چهار دیواریی است که احساس استقلال و تعلق را برای افراد خانواده فراهم کند، تعلقی که آزادی عمل افراد را مانند یک مستعمره شخصی بالا برده و فرد می‌تواند ادعا کند؛ چار دیواری اختیاری!

مسکن در رده نیاز‌های اساسی

موضوع مسکن به عنوان یک نیاز اساسی گا‌ها حتی در کنار خوراک و پوشاک مطرح می‌شود و اهمیت آن شامل حوزه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی می‌شود. ابعاد اقتصادی مسکن بر کسی پوشیده نیست و ارزش افزوده‌ای که این کالای سرمایه‌ای برای خانوار‌ها ایجاد می‌کند، انگیزه مهمی برای خرید مسکن به عنوان مهم‌ترین معامله مالی خانواده است.

بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس از افزایش ۱۰ برابری قیمت مسکن در ۵ سال اخیر خبر داده است و این به معنای اهمیت مسکن به عنوان یک سرمایه‌گذاری مطمئن و پر بازده است. همچنین این پرسود بودن صرفا به حوزه خانوار محدود نمی‌شود و این صنعت، ۳۰ تا ۳۵ درصد اقتصاد ملی در هر کشور را شامل شده و در اشتغال تعداد زیادی از افراد به طور مستقیم و غیر مستقیم نقش دارد.

اهمیت مسکن در حوزه موضوعات اجتماعی

جدای از اهمیت مسکن به عنوان بازوی اقتصادی خانواده و کشور، اهمیت این نخستین بعد فیزیکی روزمره انسان در ابعاد اجتماعی و روابط افراد نیز حائز اهمیت است. مسکن امری موثر در شکل‌گیری هویت فردی، روابط اجتماعی و اهداف جمعی است و در تمامی فرهنگ‌ها به عنوان مهمترین فضای کالبدی که محل استراحت و آرامش افراد خانواده است، شناخته می‌شود. مفهوم خانه صرفا یک سازه و بنا نیست و در درجه نخست یک نهاد برای رفع نیاز‌های پیچیده‌تر محسوب می‌شود. خانه یک مجموعه غنی از معانی فرهنگی، جمعیتی و روانی در حال تکامل است که ما را به ساختار فیزیکی متصل می‌کند. خانه یا همان مسکن بلافصل‌ترین فضای مرتبط با افراد است که به طور روزمره از آن تاثیر می‌گیرد و بر او تاثیر می‌گذارد. این تعاریف اهمیت مقوله مسکن را به عنوان بستری برای رفع نیاز‌های پیچیده انسان، مطرح می‌کند. تغییرات مسکن و اندازه آن نیز در طول دوران از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و بر ابعاد محتلف زندگی خانوار‌ها تاثیر گذاشته است؛ از این جمله می‌توان به موضوع جمعیت اشاره کرد که کوچک شدن خانه‌ها بر آن تاثیر گذاشته و از آن تاثیر پذیرفته است. درحال حاضر کوچک شدن مسکن و عدم امکان برآوردن برخی نیازها، چون اوقات فراغت و اشتغال و انتقال آن به فضا‌های عمومی گا‌ها منجر به تزلزل خانواده شده و باری را بر دوش دولت‌ها می‌گذارد. به عنوان مثال در گذشته فرزندان امکان گذران اوقات فراغت خود با همسالان و خانواده را در محیط خانه داشته‌اند؛ اما در شرایط کنونی تجهیز و تامین بخش‌های مکمل و پیرامون مسکن، چون پارک‌ها بر عهده دولت‌هاست.

رابطه نوع و متراژ مسکن با آسیب‌های اجتماعی

در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت‌های سرسام‌آور مسکن سخن از خانه‌هایی با متراژ‌های غیرقابل استاندارد زده می‌شود که حواشی بسیاری به همراه داشته است. تعدادی از محققان معتقدند تعیین ۵۰ متر مربع برای مسکن، غیراستاندارد و مغایر با خلق و خو و عادت و رسوم است. برخی دیگر نیز تاکید دارند که به طور طبیعی یک خانواده ۴ نفره به سختی می‌توانند در متراژ ۷۵ متر مربع، به لحاظ رعایت شئونات و مسائل مرتبط با رفتار اجتماعی، زندگی کنند.

مهدیه مالکی، کارشناس آمار‌های ثبتی و عمومی با توجه به بررسی نقش مسکن بر پیامد‌های اجتماعی در سطح کشور با استفاده از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵ در این خصوص می‌گوید: نتایج نشان داده است که در سطح اطمینان ۹۵ درصد میزان آپارتمان نشینی شهری با بعد خانوار شهری رابطه منفی دارد و بین زندگی در واحد‌های استیجاری با میزان طلاق رابطه مثبت برقرار است. همچنین میزان مهاجرت به داخل استان‌ها با کمبود واحد مسکونی آن استان رابطه منفی دارد.

چنانچه گفته شد کاهش جمعیت نیز که یکی از معضلات آینده جامعه ما محسوب می‌شود، با متراژ مسکن و محل زندگی ارتباط دارد. مشخصا نبود فضای مناسب محل زندگی یکی از عواملی است که منجر به تصمیم خانوار برای کنترل جمعیت خانواده خواهد شد. همچنین ساختار و نوع توزیع مسکن می‌تواند نقش مهمی در ایجاد یا کاهش نابرابری اجتماعی ایفا کند. از سوی دیگر نابرابری در دسترسی به مسکن می‌تواند شکاف‌ها و فاصله‌های اقتصادی و اجتماعی را میان افراد جامعه بیشتر کند.

دسترسی مناسب تمام اعضای جامعه به مسکن نیز می‌تواند مانع از آسیب‌هایی، چون بی‌خانمانی و ناهنجاری‌های مرتبط با آن شود، چرا که یکی از دلایل رانده شدن افراد به زندگی در حلبی آباد‌ها و فضا‌های غیراستاندارد عدم امکان دسترسی مناسبشان به مسکن به عنوان یک ضرورت است. همه این عوامل بر اهمیت بیش از پیش موضوع مسکن به عنوان یک عامل مهم اقتصادی و اجتماعی تاکید می‌کند و آن را به مثابه یک مساله بزرگ و با اهمیت مورد توجه قرار می‌دهد.

در ادامه حتما بخوانید مجلس طرح ساماندهی بازار اجاره‌بهای مسکن را اصلاح کرد