هنرهای نمایشی برای اصلاح و تربیت یک ظرفیت به‌حساب می‌آید

به گزارش شهرآرانیوز زندان مرکزی مشهد در زمینه هنر‌های نمایشی قدمتی پرافتخار دارد، به طوری که در دهه ۶۰ اجرای تئاتر توسط زندانیان و راه اندازی گروه‌های هنری برای نخستین بار دراین زندان شکل گرفت و سپس این ایده به سایر زندان‌ها در شهر‌های دیگر نیز منتقل شد. بنا به گفته فعالان این حوزه، ماهیت تئاتر به گونه‌ای است که می‌تواند شرایط اصلاح و تربیت را در پشت میله‌های زندان فراهم کند.

همچنین، زندانیان با برعهده گرفتن نقش‌هایی که بیشتر برگرفته از داستان زندگی خودشان است، به پالایش روح و تزکیه نفس می‌رسند و می‌توانند هویت گم شده شان را پیدا کنند. بیست ویکمین جشنواره استانی تئاتر زندان‌های خراسان رضوی، دوشنبه ۲۵ دی ماه در زندان مرکزی مشهد برگزار شد. در این جشنواره، زندانیان علاقه‌مند به هنر تئاتر در قالب گروه‌های نمایشی از زندان‌های مشهد، نیشابور و تربت حیدریه در بخش‌هایی مختلف ازجمله نمایشنامه خوانی، صحنه‌ای و خیابانی حضور داشتند.

در این رویداد، در بخش صحنه‌ای دو نمایش «رؤیایی که شبیه من نبود» و نمایش «زیر باران گریه کن» به ترتیب از شهر‌های مشهد و نیشابور و در حوزه صحنه‌ای نیز نمایش «دوباره آغاز» از مشهد به عنوان آثار برگزیده توسط داوران به جشنواره سراسری تئاتر زندانیان کشور راه یافتند.

حضور زنان برای نخستین بار

علیرضا اسدی، دبیر بیست ویکمین جشنواره استانی تئاتر زندان‌های خراسان رضوی، گفت: استفاده از توانایی افراد دربند روی صحنه تئاتر در راستای رسالت‌های اصلاحی و تربیتی سازمان زندان‌ها انجام می‌شود و اجرای آن به صورت پیوسته یکی از اولویت‌های مهم برای این سازمان است. وی درباره برگزاری جشنواره امسال نیز توضیح داد: برای نخستین بار و در طول چندین سال برگزاری این جشنواره، زنان زندانی علاقه‌مند به هنر تئاتر توانستند در بخش صحنه‌ای و با نمایش «زیر باران گریه کن» حاضر شوند و این یکی از شاخص‌های جشنواره امسال است.

اسدی همچنین بیان کرد: علاوه بر این نیز یکی دیگر از ویژگی‌های جشنواره امسال حضور چهره‌های شاخص هنری استان به عنوان داور این جشنواره بود که همین موضوع نیز باعث شد بسیاری از علاقه مندان، اخبار مربوط به این رویداد را دنبال کنند. وی همچنین درباره چالش‌های جشنواره تئاتر زندانیان گفت: باتوجه به تلاش‌های انجام شده، متأسفانه یکی از مشکلاتی که همواره دراین زمینه وجود دارد، ممکن نبودن استفاده عموم مردم از اجرای این نمایش هاست. باتوجه به دیدگاه‌های متفاوت متولیان این امر، به دنبال راهکار‌هایی هستیم که در سال‌های آینده این نمایش‌ها به صورت گسترده و در سالن‌های شهر برای علاقه‌مندان تئاتر اجرا شوند.

زندان مرکزی مشهد، جریان ساز تئاتر در کشور

حمیدرضا سهیلی، کارگردان تئاتر، با بیان اینکه آغاز هنر نمایش به صورت حرفه‌ای در زندان مشهد به دهه ۶۰ برمی گردد، گفت: در ابتدای انقلاب اسلامی برخی زندانیان علاقه‌مند به هنر نمایش درون زندان گروه‌های هنری تشکیل داده بودند و به صورت خودجوش تئاتر تمرین می‌کردند. همان موقع من به عنوان کارمند در دادسرای انقلاب استخدام شدم و به شکل اتفاقی به زندان مشهد سر زدم. وجود یک آمفی تئاتر خالی نظرم را برای گسترش فعالیت‌های هنری به خود جلب کرد.

او که از فعالان حوزه تئاتر در سازمان زندان هاست، درباره شکل گیری تئاتر در زندان مرکزی مشهد، توضیح داد: در کنار فعالیت گروه‌های هنری درون زندان، برخی هنرمندان رادیو در آن زمان به این آمفی تئاتر رفت وآمد می‌کردند و در همان دوران پیشنهاد ایده اجرای نمایش گروهی به ذهنم رسید. به همین دلیل و برای اینکه با آن‌ها تمرین کنم، در هفته چند روز به زندان رفت وآمد می‌کردم و پس از اینکه نمایش برای اجرا آماده شد، تصمیم گرفتیم کار را برای عموم در سالن نمایش هلال احمر اجرا کنیم.

این کارگردان بیان کرد: همین اقدام و اجرای زندانیان برای عموم باعث تشویق آن‌ها شد و گروه‌های هنری جایشان را در زندان باز کردند. پس از اینکه تئاتر در زندان مشهد جایگاهش را پیدا کرد و با استقبال خوب زندانیان روبه رو شد، آوازه این کار در تهران پیچید و به این فکر افتادم که از طریق گفتگو با مسئولان، این ایده را در زندان‌های سایر شهر‌ها نیز اجرا کنیم.

در ادامه حتما بخوانید حضور پررنگ مشهد در جشنواره تئاتر رضوی

زندان بهترین مکان برای تئاتردرمانی

احمد طاهونچی، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر مشهد، درباره فعالیت تئاتر در زندان مشهد، بیان کرد: درون زندان همه شکل آدمی پیدا می‌شود؛ تعدادی به تئاتر علاقه مندند و تعدادی واقعا جزو افراد بااستعدادی هستند که شاید اگر به سرنوشت زندان دچار نمی‌شدند و بیرون زندان مسیر زندگی به گونه‌ای دیگر برای آن‌ها رقم می‌خورد، می‌توانستند اکنون جزو هنرمندان مطرح کشور باشند.

کارشناس هنری اداره زندان‌های مشهد افزود: وقتی افراد وارد زندان می‌شوند، به برنامه‌هایی برای پرکردن اوقات فراغت نیاز دارند و چه بهتر که این برنامه با اصلاح و تربیت همراه باشد. زندان بهترین مکانی است که تئاتر در آنجا خوب جواب می‌دهد. بیشتر افرادی که ما با آن‌ها سروکار داریم، به علت خطایی که کرده اند، از جامعه طرد شده اند و به همین دلیل تشنه دیده شدن هستند و تئاتر این فرصت را به آن‌ها می‌دهد؛ زیرا وقتی روی صحنه می‌روند، از یک فرد زندانی فاصله می‌گیرند و نقش‌هایی را بازی می‌کنند که غالبا داستان زندگی خودشان است و این اتفاق به پالایش روح و روان زندانی کمک می‌کند و به نوعی تئاتردرمانی است.

وی درباره نحوه کار تئاتر با زندانیان نیز بیان کرد: بیشتر افرادی که در زندان جذب تئاتر می‌شوند، معتادان هستند؛ البته از جرائم مالی در بین آن‌ها دیده می‌شود، اما، چون بیشتر این افراد از سواد کافی برخوردار نیستند، ممکن است گاهی مجبور شویم با برخی از آن‌ها بیشتر تمرین کنیم. با وجود این، آن قدر علاقه‌مند هستند که خودشان برای ایفای نقش هرکاری انجام می‌دهند. ماهیت تئاتر برمبنای تأثیرگذاری است، چه برای افرادی که در بیرون کار می‌کنند و چه افرادی که پشت میله‌های زندان هستند. البته تئاتر در زندان ویژگی‌ها و ظرافت‌های خاص خودش را نیز می‌طلبد.