شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز امسال ۹ نمایش در سبکها و ژانرهای مختلف از خراسان رضوی راهی چهل ودومین دوره جشنواره تئاتر فجر شده اند که از میان آنها فقط نمایش «سرجوخه» به کارگردانی رضا صابری هنوز روی صحنه نرفته و قرار است فردا در آخرین روز این رویداد اجرا شود.
در این ۹ اثر نسلهای گوناگون از بازیگران استانمان حضور دارند که انتظار میرود برخی از آنها در اختتامیه جشنواره خوش بدرخشند و جوایزی را کسب کنند. این بازیگران به نقشهای متفاوتی جان داده اند و داستانهای جذابی را برای مخاطبان تئاتر روایت کرده اند. ما هم زمان با روزهای پایانی چهل ودومین دوره جشنواره تئاتر فجر به سراغ سه بازیگر مشهدی حاضر در این رویداد رفته و با آنها درباره اجراهایشان و وضعیت برگزاری جشنواره صحبت کرده ایم که در ادامه پیش روی شماست.
علیرضا سوزنچی، از پیشکسوتان تئاتر شهرمان، در نمایش «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» به کارگردانی محمد جهان پا بازی کرده است؛ نمایشی که در بخشهای مسابقه تئاتر ایران و هویت ملی حضور دارد. به گفته سوزنچی، نمایش «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» اجراهای خیلی خوبی را در چهل ودومین دوره جشنواره تئاتر فجر پشت سر گذاشته، به طوری که سالن در هر چهار سیانس اجرای این نمایش مملو از تماشاگر شده است.
او که نقش «کی کاووس» را در نمایش ایفا میکند، یادآور میشود: دبیر جشنواره اجرای ما را بسیار دوست داشت و تعجب کرده بود که این اثر با تعداد زیادی بازیگر و دکور و امکانات سنگین در مشهد اجرا شده است.
سوزنچی در ادامه صحبت هایش درباره وضعیت برگزاری جشنواره میگوید: امسال میزبانی بسیار بد بود. به عنوان مثال برای چهار روزی که ما در جشنواره حضور داشتیم، به هر نفر یک کارت یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی دادند تا خودش وعدههای نهار و شامش را تهیه کند. حتی هتلمان هم امکانات خاصی نداشت.
این هنرمند از اینکه همه افراد گروه نمایش نمیتوانند در طول برگزاری جشنواره در تهران بمانند، انتقاد میکند و با اشاره به تجربههای گذشته اش میگوید: در دهه ۶۰ و سالهای اولیه برگزاری جشنواره، ما پانزده روز در تهران میماندیم و همه نمایشها را میدیدیم که خودش برای ما کلاس درس بود. آن زمان امکانات و هتلهای خوبی هم در اختیارمان قرار میگرفت، ولی چند سالی است که فقط نویسنده و کارگردان میتوانند تا روز اختتامیه در تهران بمانند و بقیه اعضای گروه باید به شهرشان بازگردند.
او ادامه میدهد: جشنواره محلی برای تعامل گروه هاست و به ما فرصت میدهد آثار مختلف را ببینیم و ازهم یاد بگیریم؛ اما با این شیوه برگزاری فرصتی پیش نمیآید که گروهها در جلسات نقد و بررسی شرکت کنند و با یکدیگر تعامل داشته باشند.
به نظر سوزنچی، هنر در ایران برای مسئولان معنایی ندارد و آنها میخواهند فقط جشنوارهای برگزار کنند و آماری از خودشان ارائه دهند. یعنی به دنبال موضوعاتی مثل تعامل هنرمندان و بهبود کیفیت نمایشها نیستند.
این هنرمند پیشکسوت درباره تأثیر راهیابی ۹ نمایش از استانمان به جشنواره تئاتر فجر بر روند تولید و اجراهای نمایش نیز میگوید: وقتی ما نمایشهای گروههای دیگر را نبینیم، دانش جدیدی هم کسب نمیکنیم که بتوانیم آوردهای برای شهرمان داشته باشیم. درواقع همان چیزی هستیم که در مشهد بودیم.
او با اشاره به سلیقهای بودن داوریها در جشنوارههای مختلف میگوید: ۹ نمایش متفاوت از خراسان رضوی در جشنواره حضور دارند که هرکدام میتوانند جوایزی را از آن خود کنند. در این بین، کار ما در دو بخش داوری شد. این اتفاق شاید شانسمان را برای کسب جایزه بیشتر کند، اما به هرحال هر تصمیمی را که داوران بگیرند، باید بپذیریم و به آن احترام بگذاریم.
محمد حسن زاده به عنوان سرپرست گروه نمایش «دایره» به کارگردانی رضا عرفانی و یکی از بازیگران نمایش «مرغ سحر» به کارگردانی رضا حسینی در جشنواره تئاتر فجر امسال حضور دارد. او درباره اجرای نمایش «مرغ سحر» میگوید: خوشبختانه هر دو اجرای ما موردتوجه اهالی جشنواره و هنرمندان قرار گرفت و آنها از موضوع نمایش که به زندگی محمدتقی بهار میپرداخت، استقبال کردند.
او با اشاره به چهار اجرای نمایش «دایره» در بخش دانشجویی جشنواره نیز بیان میکند: این نمایش به واسطه اینکه کارگردانش دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه نبی اکرم (ص) تبریز است، به نام این دانشگاه به جشنواره راه پیدا کرده است، اما همه عوامل آن خراسانی هستند و کار در خراسان تمرین شده است.
خوشبختانه نمایش «دایره» اجراهای خوبی را در جشنواره پشت سر گذاشت و توانست برای شیوه اجرای جدیدش و همچنین روایت داستان در یک دایره خاک، رضایت اهالی تئاتر دانشجویی را جلب کند. این هنرمند از شیوه برگزاری جشنواره امسال راضی است و درباره آن میگوید: خوشبختانه در این دوره مدیریت بهتر شده بود و مسئولان مدام به سالنها سرکشی میکردند تا اگر مشکلی وجود داشت، آن را برطرف کنند. میزبانی هم خوب بود.
فقط امسال شیوه جدیدی را برای تغذیه هنرمندان اجرا کردند تا خودشان بتوانند شام و نهار را تهیه کنند که به نظر من بد نبود.
حسن زاده هم از اینکه هنرمندان نمیتوانند در مدت برگزاری جشنواره در تهران بمانند، ابراز نارضایتی میکند: ما به عنوان بازیگران نمیتوانیم آثار بقیه گروهها را ببینیم و در جلسات نقد و بررسی یا کارگاههایی که تدارک دیده شده است، شرکت کنیم. ازاین رو، تعاملی میان ما و استانهای دیگر شکل نمیگیرد. این اتفاق بدون شک شایسته هنرمندان کشورمان نیست.
او در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به حضور ۹ نمایش متفاوت از خراسان رضوی در چهل ودومین دوره جشنواره تئاتر فجر بیان میکند: در جشنواره از ما درباره فضای متفاوت آثار خراسان از یکدیگر و چگونگی رسیدن به این نقطه میپرسیدند که ما در جواب به آنها میگفتیم آنچه تئاتر مشهد را به یک تئاتر مقتدر و پویا تبدیل کرده، استمرار اجراهاست؛ اینکه هر شب نمایشهایی در ژانرهای متنوع در مشهد اجرا میشود و تماشاگر حق انتخاب دارد تا تئاتر دل خواهش را انتخاب کند.
این هنرمند که امیدوار است مشهدیها در اختتامیه جوایز بسیاری به دست بیاورند، یادآور میشود: تئاتر مشهد الان در اوج پویایی است و این روزها گروههای گوناگونی در سالنهای شهر درحال اجرا هستند. با وجود این، لازم است که نهادهای مربوط مانند شهرداری، اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی و حوزه هنری، حمایت هایشان را بیشتر کنند و دست کم سالن هایشان را رایگان در اختیار هنرمندان قرار دهند.
سعید نظریان در نمایش «هفت سنگ» به کارگردانی مهناز پاکدل که تنها اثر راه یافته از مشهد به بخش خیابانی است و همچنین نمایش «سرجوخه» به کارگردانی رضا صابری که در بخش هویت ملی روی صحنه خواهد رفت، ایفای نقش کرده است. او درباره دو اجرای نمایش «هفت سنگ» در جشنواره تئاتر امسال میگوید: متأسفانه یک شب مانده به اجرای داوری مان من سرما خوردم و راهی بیمارستان شدم؛ اتفاقی که کمی روی بازی من تأثیر گذاشت.
با وجود این، بازهم بازخوردهای خیلی خوبی گرفتیم و مخاطبان کارمان را دوست داشتند. در مجموع میتوانم بگویم اجرای خوبی بود، ولی نه در آن حدی که انتظار خودمان برآورده شود. نظریان با اشاره به حضور نمایش «هفت سنگ» در جشنواره تئاتر استان و جشنواره منطقهای سهند میگوید: ما براساس اجراهایی که داشتیم و نظراتی که دریافت کردیم، طراحی اثرمان را برای حضور در جشنواره فجر تغییر دادیم. برای مثال برخی تصاویر اضافه کردیم و گریم را تغییر دادیم که خوشبختانه بازخورد خوبی هم گرفتیم.
نظریان در ادامه صحبت هایش درباره اوضاع هنرمندان نمایشهای خیابانی در جشنواره تئاتر فجر توضیح میدهد: خوشبختانه شهرام نوشیر که مدیر بخش خیابانی جشنواره بود، همه تلاشش را میکرد که هنرمندان حاضر در این بخش مانند هنرمندان تئاتر صحنهای پذیرش شوند و امکانات مشابهی در اختیارشان قرار گیرد؛ اما جشنواره به طورکلی نقصهایی داشت که باعث نارضایتی بسیاری از گروهها شده بود.
این هنرمند با تأکید بر ضعیف بودن میزبانی جشنواره تئاتر فجر، از اینکه اعضای گروه نمایش نمیتوانستند تا روز اختتامیه در تهران بمانند، انتقاد میکند: جشنواره تئاتر فجر باید بار علمی و آموزشی داشته باشد و به هنرمندان فرصت دهد تا با حضور در جلسات نقد و بررسی و تعامل با یکدیگر به ایدهها و طرحهای جدید دست پیدا کنند. الان این اتفاق رخ نمیدهد و فقط به دو نفر از اعضای هر گروه اجازه داده میشود که در تهران بمانند؛ اتفاقی که بسیار زننده است و باعث سرخوردگی هنرمندان میشود.
او درباره حضور ۹ نمایش از خراسان رضوی در جشنواره تئاتر فجر امسال نیز بیان میکند: راه یافتن این آثار نشان دهنده توانمندیهای اهالی تئاتر خراسان است. با وجود این، بی مهریهایی به آنها میشود و آن چنان که باید، حمایت نمیشوند.
به گفته نظریان، مسئولان فرهنگی استان وقتی میبینند که هنرمندان تئاتر با وجود اوضاع سخت اقتصادی پای کار هستند و میخواهند پرچم دار نام خراسان باشند، باید از آنها حمایت کنند تا در سالهای بعد، بهتر کار کنند و بهتر دیده شوند.
این هنرمند ادامه میدهد: افرادی که در جشنواره حاضر شده اند، فارغ از هر نتیجه ای، با کوهی از تجربه به شهرشان برمی گردند؛ پس ما نباید آنها را نادیده بگیریم. همچنین ما نباید اجازه دهیم انگیزهای که به واسطه حضور پررنگ گروههای نمایش مشهد در جشنواره تئاتر فجر در میان فعالان این رشته ایجاد شده است، از بین برود. او که قرار است فردا با اثر رضا صابری بار دیگر در جشنواره تئاتر فجر به اجرای برنامه بپردازد، میگوید: نمایش «سرجوخه» کاری بی نظیر است که مطمئنم مخاطبان جشنواره را غافل گیر میکند.
نظریان در پایان صحبت هایش ابراز امیدواری میکند که دست کم یکی دو اثر از خراسان در اختتامیه به خوبی دیده شوند و بتوانند جوایزی از چهل ودومین دوره جشنواره تئاتر فجر کسب کنند.